جغرافياى طبيعى

جمهورى آنگولا، وسعتى معادل ۱،۲۴۶،۷۰۰ کيلومتر مربع (۴۸۱،۳۵۴ مايل مربع) را شامل مى‌شود، که در واقع بزرگترين دولت پرتغالى زبان آفريقا نيز است. اين کشور از ۱۸ استان تشکيل شده است که يکى از آنها يعنى استان کابيندا توسط باريکه‌اى از کشور زئير، از شرق کنگو از ديگر ايالت‌ها جدا مى‌باشد. سرزمين اصلى آنگولا از شمال و شرق با زئير، از شرق با زامبيا و از جنوب با کشور ناميبيا همجوار است. جدا از استان کابيندا، آنگولا، از شمال تا جنوب ۱۲۷۷ کيلومتر و ۱۲۳۶ کيلومتر از دهانهٔ رود Cunene تا مرز زامبيا وسعت دارد.

دوسوم خاک اين کشور را فلات تشکيل داده است. ارتفاع نسبى اين منطقه از سطح دريا حدود ۳۵۰/۱ - ۱۰۵۰ متر است، که بلندترين ارتفاعات آن به بالاى ۲۰۰۰ متر نيز مى‌رسد. بلندترين نقطه آنگولاکوه موکو (Moco) ( متر ۲۶۲۰) در استان هوآمبو (Huambo) قرار گرفته است. رودخانه‌هاى اين کشور از نواحى مرکزى فلات مذکور سرچشمه مى‌گيرند. دشت‌هاى نواحى ساحلى مجاور اقيانوس اطلس با ناحيه (نيمه فلاتي) از اين فلات جدا مى‌شود که پهناى آن ۱۶۰ کيلومتر در شمال تا ۴۰ - ۲۵ کيلومتر در مرکز و جنوب متفاوت است. صحراى ناميب قسمت قابل توجهى از نواحى ساحل شمال ناميب را فراگرفته است. سمت سواحل کنگو (Kwakgo cuango) در زئير، مناطق رسوبى دشت‌هاى پست زمين‌هاى حاصلخيز کازانگه (Cassange) را شکل مى‌دهد که در آنها کتان کشت مى‌شود. در قسمت شمال غربى فلات آنگولا، کوه‌هاى پوشيده از جنگلى قرار گرفته است که مناسب کشت قهوه مى‌باشد. نوار مايوبى (Mayo be) در کابيندا از جنگل‌هاى مناطق حاره، پوشيده شده است.

رودها

جداى از رودکانزا (Kwanza cuanza) که تا دوندو (Dondo) (تا فاصله ۱۹۳ کيلومتر از دهانه آن) قابل کشتيرانى است، بقيه رودهاى اين کشور امکان دستيابى سهل به مناطق داخلى اين کشور را فراهم نمى‌آورند. از سوى ديگر، اين رودها براى توليد انرژى و امکانات آبيارى تجهيز شده‌اند (بروى آنها سدهائى تأسيس شده است که لزوماً امکان کشتيرانى را سلب مى‌کند). جداى از کانزا (Cuanza) بقيه رودهاى اصلى آنگولا عبارتند از چيلوآنگو (Ehlioango) (ياکابيندا)، کنگو (Congo)، بنيج (Mbnidge)، لاگ (Loge)، دانگ (Dange)، بنگ (Bengo)، روهاى کاسائى (Kasai Cassai)، کوليو (Kwilcuilo)، که بيشتر به جهت اهميت آنها براى زئير شناخته مى‌شوند تا به جهت سرچشمه گرفتن آنها از خاک آنگولا. اگرچه رودکاسائى (Kasai) که فلات آنگولا را قطع مى‌کند، نشانگر مناطق الماس ايالت‌هاى منطقهٔ لوآندا مى‌باشد. (از جهت فرسايش اين رود و نمايان ساختن رگه‌هاى الماس داخل خاک).

آنگولا، آب وهوائى معتدل دارد که درجه حرارت محل با افزايش ارتقاع، تغيير مى‌کند. جريان هواى بوگولا (Beugvela)، در طول کناره، بر ميزان بارش تأثير داشته و باعث کاهش آن در مناطق خشک يا نيمه‌خشک مى‌شود. سرزمين‌هاى مرتفع‌تر استان‌‌هاى بيک (Bie)، هوآمبو (Huambo) و هويلا (Hvila) از آب و هوائى مناسب‌تر برخوردار هستند. از سوى ديگر، در طول رودکانزا (Cuanza) در شمال غرب و شمال شرق، و در استان‌هاى شرقى و جنوبي، درجه حرارت بالا و بارش‌هاى موسمى سنگين شهرنشينى را رونق ساخته است در حالى که انگيزه‌هاى اقتصادى مناسبى مانند قهوه در کنگو، استان‌‌هاى زئير و اويگا (Uige) و الماس لوآندا، در اين مناطق وجود ندارد.

بنادر و شهرهاى مهم

شهرهاى اصلى: لوآندا، بانگوئلا، هوآمبو، لوبيتو، لوبانگو، مالانژ

به جزء لوآندا (پايتخت) ديگر بنادر مهم اين کشور لوبيتو و ناميب در جنوب آنگولا را بايد نام برد. اين بنادر در اقتصاد اين کشور نقش به‌سزائى داشته و مناطق داخلى آنگولا را به راه‌هاى آبى آفريقاى غربى متصل مى‌کند. نقش ديگر اين بنادر، ايجاد اشتغال و جذب نيروى کار مى‌باشد که از طريق فرصت‌هاى کارى چه در مورد کارهاى اصلى بنادر و چه در رابطه با امور جنبى آنها، عده زيادى را جذب خود کرده‌اند. بنادر مذکور در جنگل‌هاى طولانى اين کشور از نقش استراتژيک مهمى براى طرفين درگير برخوردار بوده‌‌اند و هر يک از آنها سعى داشته‌اند تا کنترل اين بنادر را در دست خود داشته باشند. در همين رابطه بنادر لوبيتو و ناميب براى مدت زيادى در دست يونيتا باقى ماند که براى تأمين کمک‌‌هاى ارسالى از سوى حاميان آن و همچنين ارتباط آزاد با جهان خارج، براى يونيتا نقش اساسى را ايفاء نموده است.

از شهرهاى مهم اين کشور بايد از شهر مالانژ در شمال، هوامبو در مرکز، بانگوئلا در غرب و لوبانگو در جنوب نام برد. شهرهاى مذکور هر کدام تا قبل از استقلال آنگولا، نسبت به تأسيسات صنعتى و کشاورزى پيرامون آنها در جذب مردم، توسعه کشاورزى و روستائى و همچنين ايجاد اشتغال نقش داشته و از موارد توسعه اين کشور بوده است. شهرهاى مرکز و جنوب هر کدام طى تاريخ استقلال آنگولا بارها ميان گروه‌هاى متخاصم دست به‌دست شده و از سوى طرفين اشغال مى‌شد که اين سلسله به‌طور مداوم از نقش اساسى شهرهاى مذکور در اقتصاد مناطق هم‌جوار کاسته است و شمار بسيارى از جمعيت اين شهرها نيز بر اثر جنگل‌ها، مجبور به ترک محل شده‌‌اند به سهم خود در گسترش موج آوارگان اين کشور، نقش داشته است.