مصاحبهٔ منظم

اين مصاحبه که مصاحبه بسته، استاندارد و هدايت‌شده نيز خوانده مى‌شود، داراى ابزار سنجش از پيش تهيه شده است؛ يعنى تعداد و نوع سؤال‌ها، ترتيب و نيز راهنماى تکميل و کارت حاوى سؤال‌ها از قبل آماده است و مصاحبه‌گر در هنگام مصاحبه و با استفاده از آنها و با ترتيبى که سؤالات در آن تنظيم شده، کار مصاحبه را شروع مى‌کند. در اين روش، محقق يا مصاحبه‌گر هم مى‌تواند از ابزار ميزان شده و استاندارد استفاده کند و اولويت را به اين ابزارها بدهد و هم مى‌تواند از ابزار خودساخته استفاده کند.

مصاحبهٔ نامنظم

به اين نوع مصاحبه، مصاحبهٔ آزاد، باز، غيراستاندارد و هدايت‌نشده نيز گفته مى‌شود و در آن ابزار سنجش از پيش طراحى شده وجود ندارد. البته محقق بدون برنامه نيست؛ يعنى اين روش به معنى نداشتن هدف، روش و برنامهٔ خاص مصاحبه نيست، بلکه بدين معنى است که محقق همانند روش مصاحبه منظم، داراى ابزار سنجش طراحى شده حاوى تعداد سؤال با ترتيب خاص و غيرقابل انعطاف نيست، بلکه از آزادى عمل زيادترى براى کسب اطلاعات دقيق‌تر و عميق‌تر و بيشتر برخوردار است؛ از اين‌رو، محقق بهتر مى‌تواند مطلب را موشکافى و ريشه‌يابى نمايد.


در اين روش مصاحبه‌گر سؤالات مصاحبه را در ذهن خود دارد يا ممکن است روى برگه‌اى يادداشت کرده باشد، ولى خود را ملزم به رعايت ترتيبى خاص در طرح آنها نمى‌داند؛ يعنى اولاً او با توجه به اوضاع و احوال و شرايط و ارزيابى ميزان آمادگى مصاحبه‌شونده از مجموعهٔ سؤال‌هاى موردنظر يک سؤال مناسب را انتخاب و مطرح مى‌کند و کار مصاحبه را به پيش مى‌برد و متناسب با شرايط دومين سؤال و همين‌طور بقيه را مطرح مى‌کند. ثانياً آزادى عمل بيشترى براى مصاحبه‌گر وجود دارد که اگر احساس کند در ضمن پرسش و پاسخ‌هاى مصاحبه و مبادله مطالب، موضوع و مطلب جديد و غيرمنتظره‌اى پيش آمده، سريعاً سؤال مناسب با آن را طرح کند تا بر غناى داده‌هاى مربوط بيفزايد و يک گام به کشف حقيقت و واقعيت نزديک‌تر شود. ثالثاً اين روش فرصت مناسبى است براى پاسخگو و مصاحبه‌شونده که به دور از محدوديت‌هاى فضا و گزينه‌ها در داخل کارت مصاحبه، مسائل و ديدگاه‌هاى خود را دربارهٔ سؤال طرح شده بيان نمايد.