آموزش و پرورش دورهٔ ابتدايى فعاليتى نظام‌دار و هدفمند است؛ از اين‌رو صاحبنظران اهداف متعددى براى اين دوره ذکر کرده‌اند.
در قانون اساسى معارف ايران مصوب ۱۲۹۰ به تعريف و هدف تأسيس مکتب و مدرسه اشاره شده و آمده است:
مکتب و مدرسه عبارت است از تأسيساتى که براى تربيت اخلاقى و علمى و بدنى ابناء نوع بشر داير مى‌گردد.
مطالعهٔ مصوبات شوراى عالى معارف، فرهنگ و آموزش و پرورش و برنامهٔ تفصيلى دورهٔ پنج ساله ابتدايى مصوب ۱۳۴۴ مبين آن است که به هنگام پيشنهاد هر برنامه يا تصويب آن، اهدافى براى دورۀ ابتدايى تعيين و اعلام شده است.
براساس طرح نظام آموزش و پرورش جمهورى اسلامى ايران در سال ۱۳۶۷ و در جهت اهداف کلى نظام، اهداف دورهٔ ابتدايى در سه حيطهٔ شناختي، عاطفى و روانى - حرکتى از طرف کميسيون پيش‌دبستانى بشرح ذيل تعيين و اعلام شده است
اهداف پايه اول ابتدايى
اهداف شناختى
۱. آموزش اطلاعات مقدماتي، بهداشتى و ايمني.
۲. آموزش خواندن، نوشتن، حساب کردن و استدلال کردن.
۳. آموزش اطلاعات ساده دربارهٔ محيط طبيعى و اجتماعى پيرامون خود.
۴. ياد دادن بعضى آيات ساده و سوره‌هاى کوچک قرآن کريم.
اهداف عاطفى
۱. تقويت انگيزه آمدن به مدرسه
۲. علاقه‌مند کردن کودک به درس خواندن و يادگيري.
۳. علاقه‌مند کردن کودک به ارزش‌ها و آداب و رسوم اسلامى و ميهنى و احترام گذاردن به آنها.
۴. ياد دادن کنترل و عواطف و ابزار آنها به نحو مطلوب.
اهداف روانى - حرکتى
۱. پرورش تن و روان و حفظ سلامت جسمى و روانى و شادابى کودک.
۲. ايجاد عادت به نظم و تربيت و پرورش روح همکارى با ديگران.
۳.ايجاد زمينه شکوفايى و رشد استعداد هنري.
۴. پرورش دقت، کنجکاوى و خلاقيت.
۵. ايجاد عادات بهداشتى و ايمني.
۶. آشنايى با نماز.
اهداف پايه‌هاى دوم تا پنجم ابتدايى
اهداف شناختى
۱. آموزش تدريجى رموز خلقت به کودک و جلب توجه او به مبدأ آن.
۲. ياد دادن قرآن مجيد در حد درست‌خواني.
۳. دادن اطلاعات لازم در زمينهٔ واجبات ديني.
۴. آموزش اطلاعات بهداشتى و ايمني.
۵. تقويت حس کنجکاوى دانش‌آموز نسبت به محيط اجتماعى و طبيعى خود و آموزش اطلاعات و مهارت‌هاى سودمند در زندگى اجتماعى و هنجارهاى اجتماعى به منظور ايجاد نظم و مسؤوليت‌پذيرى در آنان.
۶. آشنا کردن دانش‌آموزان با زندگى پيامبران و ائمه معصومين (ع) در حد ممکن.
۷. آشنا کردن دانش‌آموزان با قوانين و هنجارهاى اجتماعي.
۸. آموزش هنرى براى پرورش استعدادهاى هنرى با تأکيد بر هنرهاى بومى و متناسب با مقتضيات منطقه‌اي.
۹. آموزش مطالبى که به درک موقعيت دانش‌آموزان از لحاظ زمان و مکان کمک کند.
اهداف عاطفى
۱. احترام گذاردن به بزرگسالان.
۲. علاقه‌مند کردن به نظم و مسؤوليت‌پذيرى و رعايت حقوق ديگران.
۳. علاقه‌مند کردن دانش‌آموز به مطالعه.
۴. علاقه‌مند کردن دانش‌آموز به فعاليت‌هاى اجتماعى و تعاون.
اهداف روانى و حرکتى
۱. ايجاد عادات بهداشتى و ايمني.
۲. ايجاد عادت به تعاون و رعايت حقوق ديگران.
۳. آموزش عملى نماز.
۴. تقويت مهارت خواندن، نوشتن، حساب کردن و استدلال کردن.