مهندسى شيمى رشتهٔ گسترده‌اى است که در دورهٔ کارشناسى آن با استفاده از اصول مهندسى به همراه مبانى رياضيات و فيزيک، زمينه‌هاى لازم براى طراحى و بهره‌بردارى از صنايع متنوعى به دانشجويان آموزش داده مى‌شود. نظر به اينکه اصول مهندسى در مورد صنايع شيميائى يکسان است، مهندسان شيمى از انعطاف فوق‌العاده‌اى در انتخاب شغل برخوردار هستند پس از فراگيرى فيزيک، شيمى و بخصوص رياضيات، دروس اصلى اين رشته مانند موازنهٔ انرژى مواد، ترموديناميک، مکانيک سيالات، انتقال حرارت، انتقال جرم، عمليات واحدهاى صنعتي، طراحى راکتورهاى شيميائي، کنترل فرآيندها و اقتصاد و طراحى مهندسى مطرح مى‌شوند.
به علاوه، دروس ديگرى در مهندسى عمومى نظير مبانى برق، استاتيک و مقاومت مصالح، مهندسى محيط زيست، رسم فنى و کارگاه‌ها، براى تکميل اطلاعات مهندسى دانشجويان آموزش داده مى‌شوند. در دورهٔ کارشناسى مهندسى شيمى علاوه بر دروس فوق چند درس ديگر در زمينه‌هاى تخصصى نظير صنايع نفت و گاز و پتروشيمي، صنايع غذائى صنايع معدنى و طراحى فرآيند براى تمام اين صنايع، مدت حدود يک و نيم سال تحصيلى ارائه مى‌شوند که دانشجويان برحسب علاقهٔ خود و يا زمينهٔ کارى موجود در صنايع مختلف، آنها را انتخاب مى‌کنند. ارائهٔ اين تخصص‌ها در دانشگاه‌هاى مختلف بستگى به علاقه و توان آموزشى هر دانشگاه دارد.
صنايع نفت و گاز و پتروشيمى و پليمر (۴ گرايش)
منابع عظيم نفت و گاز در کشور منجر به توسعهٔ وسيع صنايع نفت و گاز و پتروشيمى از حدود يک قرن پيش در کشور شده است. مهندسان شيمى آموزش‌هاى لازم براى طراحى و بهره‌بردارى از اين صنايع را مى‌بينند و آمادگى کار در اين صنايع را به دست مى‌آورند. شناخت مواد اوليه و محصولات، برآورد اقتصادى توليد، طراحى و انتخاب دستگاه‌هاى لازم براى توليد مورد نظر، راه‌اندازى و بهره‌بردارى از صنايع مذکور، مهندسى فروش و بازاريابى براى محصولات و بهينه‌سازى کيفيت محصولات و بالاخره مديريت اين صنايع از وظايف مهندسان شيمى است. دروس انتخابى اين گرايش‌ها عبارتند از:
فرآيندهاى نفت و گاز و پتروشيمى که در دروس جداگانه‌اى نظير عمليات پالايش نفت و گاز فرآيندهاى پتروشيمي، فرآيندهاى توليد و شکل‌دهى پليمرها، انتقال و توزيع گاز و مهندسى مخازن هيدورکربنى (نفت و گاز) تدريس مى‌شوند.
صنايع غذائى
توليد، تبديل، نگهدارى و کنترل کيفيت مواد غذائى در صنايعى مثل قند، روغن‌هاى خوراکي، لبنيات، کنسروسازي، گوشت، نوشابه، چاى و ساير مواد غذائي، مورد نظر مهندسان شيمى مى‌باشد. اصول طراحى و مهندسى که در دورهٔ کارشناسى مهندسى شيمى تدريس مى‌شود، با افزودن چند درس تخصصى نظير مهندسى فرآيندهاى غذائى تخميرى و مهندسى بيوشيمي، ميکروبيولوژى صنعتي، تغذيهٔ بهداشت و کنترل کيفى مواد غذائى و ... قابل توسعه به صنايع غذائى است.
صنايع معدنى
صنايع تبديلى مواد معدنى به محصولات با ارزش طى فرآيندهاى شيميائى هم‌چون سيمان، شيشه، گچ، آهک و نيز صنايع توليدى مواد شيميائى معدنى نظير اسيدها، بازها و فلزات موردنظر اين تخصص مى‌باشد. دروس تخصصى اين رشته عبارتند از:
فرآيندهاى مواد ساختمانى (سيمان، شيشه و گچ و آهک و سراميک‌ها)، فرآيندهاى الکتروشيميائى و صنايع و تبديل کانى‌ها به فلزات.
طراحى فرآيند در تمام گرايش‌ها
چند درس تخصصى به همراه اصول مهندسى شيمى توان مهندسان شيمى را در طراحى فرآيندها تقويت مى‌کند. اصول تعيين مشخصات دستگاه‌ها و گزينش آنها در انتخاب فرآيندهاى توليدى طى چند درس تخصصى فرا گرفته مى‌شوند.
صنايع پالايش
در صنايع پالايش هدف آموزش و تربيت متخصصان بهره‌بردارى در زمينهٔ صنايع پالايش نفت و توليد فرآورده‌هاى نفتى از قبيل گازهاى نفتى مايع، سوخت اتومبيل و هواپيما، سوخت موتورهاى ديزل و کشتي، نفت سفيد، قير، واکس، پارافين و ... مى‌باشد.
فارغ‌التحصيلان اين دوره توانائى بهره‌بردارى از صنايع پالايش موجود به وجه مطلوب، تطبيق شرايط کيفى و کمّى فرآورده‌هاى نفتى با تقاضا، برنامه‌ريزى توليد کوتاه‌مدت در واحد مربوطه، شناخت کامل فعاليت‌هاى کاردانى فنى عمليات پالايش در محوطه و اتاق کنترل و برنامه‌ريزى فعاليت کاردان فنى عمليات پالايش را خواهند داشت.
کليهٔ فارغ‌التحصيلان رشتهٔ مهندسى شيمى مى‌توانند تا مقاطع کارشناسى ارشد و دکتريٰ در مهندسى شيمى يا برخى از رشته‌هاى ديگر مهندسى در داخل و يا خارج از کشور ادامه تحصيل دهند. در دوره‌هاى کارشناسى ارشد و دکتريٰ دانشجويان مى‌توانند علاوه بر زمينه‌هاى فوق‌الذکر در زمينه‌هاى ديگرى نظير انرژى و محيط زيست، مواد پيشرفته، بيوتکنولوژي، مهندسى پزشکي، کاربرد کامپيوتر در طراحى و شبيه‌سازى فرآيندها و بسيارى از موضوعات جديد روز فعاليت کنند.