هشدار نسبت به انتقال خشونت‌های خانوادگی در سطح جامعه/ "قتل" محصول رخدادهای ناکام‌کننده است

علیرضا شریفی یزدی (جامعه‌شناس) در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره شیوع رفتارهای خشونت‌آمیز در جامعه که گاهی منجر به قتل می‌شوند، گفت: اگر بخواهیم نگاه کلانی به این مساله داشته باشیم نکته حائز اهمیت این است که هر وقت جامعه دچار تشدد اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و حتی آموزشی می‌شود، شاهد بروز و ظهور انواع آسیب‌های اجتماعی به ویژه خشونت در جامعه خواهیم بود و این یک قاعده کلی درباره پدیده خشونت در جوامع مختلف است.

وی ادامه داد: خشونت یک سری عوامل پیش‌زمینه‌ای دارد، به این صورت که وقتی مردم در جامعه به هر دلیلی احساس ناکامی می‌کنند و به اهدافی که برای خودشان و اطرافیان مهم زندگی‌شان تعریف کردند، دست پیدا نمی‌کنند؛ یک حس ناکامی و بعد از آن یک حس ناامنی به آنها دست می‌دهد. ناامنی موجب اضطراب و اضطراب باعث خشم می‌شود و در نهایت خشم، پرخاشگری را به همراه دارد.

شریفی یزدی با بیان اینکه پرخاش نمود بیرونی و اجتماعی خشونت است، اظهار داشت: اگر در جامعه‌ شاهد افزایش خشونت هستیم و همچنین  بنا به مطالعات طی ۱۰ سال خشونت در ایران به شدت افزایش یافته است، به این دلیل است که بخش زیادی از آن محصول رخدادهای اجتماعی ناکام ‌کننده افراد بوده که باید برای اصلاح آن تلاش کرد.

این جامعه‌شناس افزود: خشم یک حالت در انسان است که الزاما تبدیل به رفتار می‌شود، ما متاسفانه در جامعه خود کانال‌های تخلیه خشم نداریم. وقتی که ما به انواع هیجاناتی که در دنیا به نحوی درست تخلیه می‌شوند، نگاه می‌کنیم می‌بینیم که در کشور خود امکاناتی در این زمینه نداریم و یا اگر هم باشد بسیار اندک‌اند، از جمله آنها مقوله استادیوم‌های ورزشی‌، پیست‌های هیجانی، موتورسواری، دوچرخه‌سواری و ... هستند که اگر هم باشند، تنها برای یک قشر قابل استفاده‌اند.

وی در خصوص اینکه یکی از نکاتی که موجب شده خشونت در جامعه ما وجود داشته باشد، انتقال خشونت خانوادگی به سطح جامعه است، گفت: این روزها اختلافات میان نسلی به شدت افزایش پیدا کرده و خشم در خانواده به شکل درست و صحیح‌اش تخلیه نمی‌شود، در نتیجه این مساله در سطح جامعه تسری پیدا می‌کند، و این مشکلات و معضلات را به وجود می‌آورد.

شریفی‌یزدی افزود: کمبود منابع درست و اصولی مشاوره و جلسات گروهی روانشناسی که انسان‌ها در زمان درگیری‌ها، ناراحتی‌ها و مشکلات روانی به آن مراجعه کنند نیز به این مساله دامن می‌زند. این نوع خدمات در کشور ما زیاد نیست و بخش زیادی از جامعه به دلایل مختلف به آن دسترسی ندارند، همین موجب می‌شود  خشونت به صورت مزمن تبدیل شود و در نهایت شاهد فجایع قتل و خشونت در جامعه باشیم.

این جامعه‌شناس با بیان روش‌های اصلاح مشکلات ناشی از خشونت و جنایت گفت: اگر بخواهیم مساله را به صورت ریشه‌ای دنبال کنیم باید به خانواده‌ها و نظام تعلیم و تربیت برگردیم، ما باید خشونت‌های درون مدرسه را از بین ببریم و خشونت معلم علیه دانش‌آموز و خشونت دانش‌آموز علیه معلم کنترل شوند، از طرف دیگر باید قاعده مردسالارانه و تحکمی که به کوچکترها زور می‌گویند و یا به نوعی والدسالاری که از قدیم وجود داشته اصلاح شود. همچنین لازم است خانواده‌ها آ‌گاهی‌شان را زیاد کنند، زیرا بخشی از این خشونت‌ها در سنین ۱۵ تا ۱۸ رخ می‌دهند از این رو ضرورت دارد، در این سنین شیوه تخلیه هیجانات را یاد بگیریم و به کار ببریم.

شریفی یزدی با توضیح درباره تغییر شکل قتل و جنایت در جامعه گفت: یکی از مواردی که موجب شده موضوع قتل و جنایت در جامعه تغییر کند، رسانه‌ها هستند. رسانه‌های دیداری به ویژه بازی‌های کامپیوتری و فیلم‌های خشونت‌زایی که در جامعه به شکل گسترده در میان نوجوانان، جوانان و حتی بزرگسالان دست به دست می‌شود در این مورد نقش دارند. در اینگونه بازی‌ها معمولا کشت و کشتار امتیاز دارد و این باعث می‌شود که شرم‌ستیزی و شرم‌زدایی به وجود بیاید و قبیح بودن و زشت بودن از فاجعه  قتل، جنایت یا هر نوع جرم سنگین دیگری گرفته شود.

این جامعه‌شناس در پایان تاکید کرد: رسانه‌هایی که قالب سرگرمی یا اطلاع رسانی را دارند، می‌توانند در این زمینه نقش مهمی را ایفا کنند. بعضا نوع خبررسانی رسانه‌های ما به مقوله جرم و جنایت برای جذب مخاطب و مشتری است نه برای آگاهی دادن و این خودش به یک فرهنگ غلط دامن می‌زند. اگر این مساله نیز اصلاح شود می‌توان به کاهش جرم و جنایت در جامعه کمک کند.