فقیر در مربی سازی فوتبال ملی- محمد مهدی موذن*

104 روز از رفتن «کارلوس کی روش» پرتغالی سرمربی سابق تیم ملی فوتبال گذشت تا تیم ملی بدون برنامه، گذران روز کند و سرانجام «مارک ویلموتس» بلژیکی به عنوان جانشین او به ایران بیاید. همه سئول نشینان امیدوارند با حضور او دوران تازه ای در فوتبال ملی ما شکل بگیرد تا شاید فوتبال ایران بار دیگر طعم حضور در جام جهانی و شاید قهرمانی در آسیا که به حسرت چهل و اندی سال تبدیل شده، بچشد. هرچند که عده ای از کارشناسان نیز به آینده تیم ملی با مرد بلژیکی خوشبین نیستند.
در این مقال قرار نیست به این موضوع که آیا رویاها و آرزوها با ویلموتس برآورده می شود یا خیر و یا اینکه او چقدر مربی قابلی است، بپردازیم. بلکه صحبت از ضعف و فقری است که فوتبال ما همچنان با آن دست به گریبان بوده و هست و آن نساختن مربی وطنی است.
این در حالی است که کی روش به مدت 8 سال سرمربی تیم ملی بود و تنها مربی در ادوار تاریخ فوتبال ملی محسوب می شود که این فرصت ارزنده را در اختیار گرفت. اما آیا فدراسیون توانست در کنار کی روش مربیان قابلی برای فوتبال ملی پرورش دهد؟ آیا در دوران مرد زیرک پرتغالی، مربیان داخلی در کنار او به گونه ای آموزش دیدند تا اکنون خلاء مربیان خارجی را پر کنند؟ البته هدف تبلیغ و یا دفاع از بعضی دستیاران کی روش مانند «مارکارآقاجانیان» یا «جواد نکونام» نیست. بلکه صحبت بر سر این است که فدراسیونی که سالی حدود 18 میلیارد تومان(با نرخ ارز امروز) برای ویلموتس هزینه می کند، آیا یک دهم این مبلغ را در سال برای تربیت مربیان ایرانی در فوتبال ملی هزینه کرده است؟ هر چند که باید آموزش و تربیت را نیز تعریف کرد و آن را با کلاس جهانی مقایسه کنیم.
جای دوری نرویم و به همین لیگ برتر باشگاه های خودمان نگاه کنیم. تا حالا با خود فکر کردید که این مربیان داخلی لیگ که به صورت دایره وار هر سال از تیمی به تیمی دیگر می روند چرا جذب هیچ تیم خارجی نمی شوند؟ چرا مربیان جوان و با دانش، جایی در مافیای مربیگیری فوتبال باشگاهی ایران ندارند؟
در پایین بودن سطح فنی مربیان داخلی که ادعای حضور در لیگ برتر باشگاه های کشور را دارند، همین بس که با آمدن «برانکو ایوانکوییچ» به عنوان سرمربی فعلی پرسپولیس، سرخپوشان دو قهرمانی و یک نایب قهرمانی در لیگ برتر بدست آورند و درآستانه سومین قهرمانی پی در پی خود هستند. همچنین این تیم برای نخستین بار در ادوار تاریخ باشگاهی به فینال لیگ قهرمانان آسیا رسید که این گویای فاصله زیاد دانش مربیان داخلی از گزینه های خارجی است.
به نظر نگارنده ویلتموس می تواند به مانند سایر گزینه های خارجی که پیش از این در فوتبال ملی نقش قابل توجهی ایفا کردند، تاثیر گذار باشد. شاید هم او بتواند تیم ملی را به جام جهانی 2022 قطر ببرد و شاید با مرد بلژیکی به فینال آسیا هم برسیم. ولی آیا وقت آن نشده به این فقر دانشی که در مربیان داخلی بیداد می کند پایان دهیم؟ آیا وقت آن نیست در کنار سیاست نتیجه گرا بودن در فوتبال، برای ارتقاء سطح فنی مربیان وطنی هم کاری کنیم؟ آیا نوبت آن نشده که برای جوان های با استعداد کشور سرمایه گذاری کنیم تا در آینده پرچم سه رنگ ایران با دستان مربیان کشورمان به اهتزاز درآید؟

کارشناس ورزشی