سفر ظریف به هند، تلاش برای تعمیق همکاری های‌ اقتصادی و سیاسی

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان روز دوشنبه گذشته (23اردیبهشت) بعد از سفر به ترکمنستان راهی دهلی پایتخت هند شد. وی در جمع خبرنگاران در مورد اهداف سفر خود به این کشور، گفت‌: هند یکی از شرکای نزدیک ایران است. ما در حوزه‌های مختلف با هندوستان ارتباط داریم از جمله در حوزه اقتصادی ارتباطات گسترده‌ای داریم، سیستم مالی ویژه‌ای بین ایران و هند طراحی شده است که از آن برای انجام فعالیت‌های اقتصادی استفاده می‌شود، هند یکی از بزرگترین مشتریان نفت خام ما محسوب می شود.
ظریف در بخش دیگری از صحبت‌های خود بیان‌ کرد: ایران و هندوستان در حوزه‌های مختلف از جمله مسائل منطقه با یکدیگر همکاری دارند و از روابط گسترده‌ای برخوردارند؛ در همین چارچوب همواره مشورت‌هایی بین مقامات دو کشور وجود داشته است و این سفر نیز در راستای مشورت ها و گفت‌وگوها بین مقامات دو کشور صورت گرفته است.
با توجه به اهمیت سفر وزیر امور خارجه کشورمان به هند، پژوهشگر ایرنا با «نوذر شفیعی» استاد دانشگاه و کارشناس مسائل شبه قاره هند به گفت و گو پرداخت.

** نقش موثر هند در کاهش تحریم ها آمریکا علیه کشورمان
شفیعی کارشناس مسائل شبه قاره هند در ابتدای این گفت و گو بیان داشت: کشور هند یک منطق رفتاری دارد که اگر ما آن را کشف کنیم و جایگاه خود را در آن منطق رفتاری ترسیم کنیم در این صورت می توانیم در سیاست خارجی هند جایگاه برجسته ای داشته باشیم و حتی هند را ترغیب کنیم که بسیاری از فشار های که جهت اعمال تحریم ایران بر این کشور وارد می شود را تحمل کند.
وی همچنین افزود: قدرت هند در قطب بندی سیاست بین الملل در شرق، جنوب و جنوب شرق آسیا در حال شکل گیری است و در حوزه بین الملل از حوزه اطلس به حوزه پاسیفیک انتقال پیدا کرده است، قطب های بین الملل به سمت آمریکا و چین حرکت کرده است و مرکز سیاست بین الملل چین و آمریکاست.
این استاد دانشگاه بیان داشت: چین در صدد است تا موقعیت هژمونی آمریکا را به چالش بکشد، معمولا قدرت هژمون در مقابل قدرت نوظهور چند رفتار دارد یا به قدرت نوظهور حمله نظامی می کند و یا در مقابل قدرت نوظهور را تحت محاصره قرار داده و قطب بندی می کند یا در مقابل آن موازنه قدرت ایجاد می کند، به نظر می رسد آمریکایی ها در حوزه صف بندی علیه چین موازنه بیشتری دارند و این محدود سازی و محصور سازی به نوعی از طریق موازنه قوا با چین اتفاق می افتد.
وی در ادامه اظهار داشت: هند در ایجاد این موازنه قوا نقش بسیار پر رنگی دارد و می تواند در محدود سازی و محصور سازی چین نقش بسیار مهمی را ایفا کند و اگر قرار است هند این نقش را در سیاست ایالات متحده آمریکا و علیه چین اعمال کند آمریکایی ها باید به هند اجازه دهندکه توانمندی خود را افزایش دهد و همچنین اجازه دهند تا توانمندی های اقتصادی،سیاسی این کشور ارتقا پیدا کند و اجازه عضویت در شورای امنیت سازمان ملل متحد را به هند دهند و به این کشور کمک کنند تا در این حوزه ها قدرتمند شود زیرا یک هند قدرتمند می تواند چین قدرتمند را مهار کند.
این کارشناس مسایل بین الملل همچنین گفت: در بحث روابط ایران و هند، بندر چابهار یکی از موضوعاتی است که می تواند در تقویت روابط بین دو کشور موثر باشد و حضور هند در بندر چابهار عملا به معنی تقویت محور آمریکا و هند علیه چین است و از زمانی که جایگاه بندر چابهار در سیاست خارجی هند تعریف شده است و ما می توانیم از این ظرفیت و سایر ظرفیت های مشابه هند برای دور زدن تحریمها و یا کاهش تحریم ها استفاده کنیم.
وی همچنین اظهار داشت: هند از آمریکا خواهد خواست که به خاطر افزایش توانمندی های خود به این کشور امکان بدهد تا از ایران و ظرفیت هایش استفاده کند و دهلی نو می تواند نقش مهمی در کاهش تحریم ها علیه ایران داشته داشته باشد.

** روابط هند و ایران موثر و سازنده است.
این کارشناس مسائل شبه قاره هند در این زمینه بیان داشت: سیاست هند اقتضا می کند با ایران برای رفع نیازهای اقتصادی و ژئوپلیتیک اش رابطه داشته باشد و هم به این کشور اجازه می دهد تا با آمریکا به عنوان یک قدرت بزرگ رابطه اش را حفظ کند.
وی همچنین خاطر نشان کرد: البته این موضوع را نباید فراموش کرد که دهلی نو مطلقا به خاطر ایران در مقابل آمریکا قرار نخواهد گرفت. هند دیگر کشور ایدئولوژیک دهه ٥٠، ٦٠ و ٧٠ میلادی نیست از همین رو به دنبال منافع و قدرت ملی خود است. در این راستا ایران تا جایی که بتواند در ماتریس منافع و امنیت ملی هند تعریف بشود برای دهلی نو اهمیت خواهد داشت.
این استاد دانشگاه در ادامه یادآور شد: هنگامی که سال ٢٠٠٦ آمریکا و هند توافق هسته ای غیرنظامی خود را منعقد کردند در آنجا امریکایی ها هرگونه همکاری هسته ای میان امریکا و هند را منوط به قطع ارتباطات استراتژیک با ایران کردند، از جمله در حوزه انرژی، اما هندی ها نپذیرفتند زیرا آنها معتقد بودند که ما به ظرفیت های ایران نیاز داریم و باید استثناهایی برای ما در نظر بگیرید. شاید الان هم آنها بتوانند امریکایی ها را قانع کنند که در همکاری های ایران و هند مزاحمتی ایجاد نکنند و روابط ایران و هند به جای خود و امریکا و هند نیز به جای خود باقی بماند.
وی افزود: هند با توجه به تحریم های خصمانه آمریکا علیه کشورمان مدتی مخالف بود و بعد معافیت گرفت و از نظر سیاست های اصولی با تحریم ها مخالف است و این می تواند یک ظرفیت برای کشورمان محسوب شود و نقش عمده ای در کاهش تحریم ها داشته باشد.
وی در پایان این گفت و گو اظهار داشت: هند همواره تلاش کرده در دنیای امروز بتواند تعادلی در سیاست خارجی خود برقرار کند و از این جهت خیلی تابع آمریکا نیست و ما می توانیم با توجه به تحریم های اعمال شده آمریکا بر علیه کشورمان روابط خوب و دوستانه خود را با این کشور حفظ کنیم و سفر وزیر امور خارجه کشورمان می تواند به حفظ روابط دوستانه بین دهلی نو و تهران کمک کند.
**پژوهشم** ر- ت **1552