هشدار وزیر بهداشت: حدود ۱۵ میلیون ایرانی به فشار خون بالا مبتلا هستند/استرس و روان‌پریشی آسیب‌رسان‌تر از پالم هستند

 سعید نمکی در نشست خبری بسیج ملی کنترل فشار خون گفت: ۲۹ سال پیش ایران به عنوان اولین کشور شرق مدیترانه توانست به دلیل دسترسی به شاخص‌های کاهش مرگ و میر اطفال و مادران باردار، مدال دریافت کند. در آن زمان توانستیم شش بیماری مسری و مهلک را با پنج دلار ریشه‌کن کنیم؛ ریشه کنی تمام این بیماری‌ها با انجام واکسیناسیون پنج دلاری انجام شد.

وی افزود: در آن دوران به عنوان معاون بهداشت وزارت بهداشت می‌دانستم تمام کشورهایی که مثل ما از سنگلاخ بیماری‌های واگیردار عبور کردند، ممکن است با موضوع بیماری‌های غیرواگیردار مواجه شوند. به همین دلیل ۲۹ سال قبل اداره کل مبارزه با بیماری‌های غیر واگیر در کشور ایجاد شد تا توجه مسئولین نظام سلامت به این سمت برود و از بیماری‌های غیرواگیر غافل نشوند و بار طاقت‌فرسای این بیماری‌ها به ما تحمیل نشود.

وزیر بهداشت ادامه داد: هرچند که بعدها این اداره تعطیل شد، اما در زمانیکه در سازمان برنامه و بودجه بودم، از همکاران خواستم که این حرکت را شکل دهند. بر این اساس همکاران ما از سه سال قبل این کار را آغاز کردند و به موضوع بیماری‌های غیرواگیر پرداختند. در سال‌های اخیر سهم شش درصدی GDP به بالای ۹ درصد رسید و نمی‌توانیم بیش از این را طلب کنیم. بنابراین باید به سراغ کیفی کردن خدمات و استفاده کیفی از منابع سلامت حرکت کنیم. در این راستا باید برنامه‌هایی را دنبال کنیم.

وی افزود: در همین راستا اولین برنامه و اولویت ما اولویت دادن پیشگیری بر درمان است. در این حوزه باید به سراغ بیماری‌هایی برویم که بار بیشتری را به نظام سلامت تحمیل می‌کند که یکی از آنها فشار خون است. سال گذشته ۱۰ میلیون نفر در جهان به دلیل عوارض بیماری فشار خون، جان خود را از دست دادند.

وی ادامه داد: برآورد ما این است که ۱۵ میلیون ایرانی، مبتلا به فشار خون هستند. حداقل ۴۰ درصد از افراد مبتلا به فشار خون از این بیماری خبر ندارند که این موضوع بسیار خطرناک است؛ این افراد زمانی از فشار خون‌شان مطلع می‌شوند که با سکته مغزی یا قلبی و یا با نارسایی کلیه و... به بیمارستان مراجعه می‌کنند.

وزیر بهداشت افزود: فشار خون به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی نظام سلامت است که با توجه به آمارهای مرگ و میر ناشی از این بیماری می‌توانیم آن را قاتل خاموش بخوانیم. در این زمینه اولین گامی که باید برداریم این است که به مردم هشدار دهیم که فشار خون آنها مهم است. در عین حال متاسفانه برخی از پزشکان ما از دستگاه فشار خون در مطب‌های خود استفاده نمی‌کنند و باید به طبیبان هم اهمیت کنترل فشار خون را گوشزد کنیم.

وی ادامه داد: دومین موضوعی که مردم باید از آن اگاه باشند، این است که هر ایرانی در سن بالای ۳۰ سال که سن ورود به بیماری پرفشاری خون است، باید فشار خون‌شان را کنترل کنند. در کنار این آگاهی رسانی، مردم ما باید از روش‌های کنترل فشارخون مطلع باشند، اما باید تسهیلات و زیرساخت‌هایی را در این زمینه فراهم کنیم.

وزیر بهداشت با بیان اینکه بنابراین سیاست اول‌مان اولویت پیشگیری بر درمان است، گفت: اولویت و سیاست دوم‌مان توسعه درمان سرپایی نسبت به درمان بستری است که ارزان‌ترین و در دسترس‌ترین آن مراجعه به سطح یک ارایه خدمات است. در عین حال مردم باید شیوه زندگی مناسبی را هم برای تداوم زندگی رعایت کنند که یکی از آن‌ها تغذیه است.

 وی با اشاره به مصرف نمک در کشور گفت: یکی از علل فشار خون بالا مصرف نمک است و مردم ما مصرف نمک بالایی دارند، مصرف نمک بالا در کشورمان ریشه در فرهنگ و تاریخ مردم ما دارد. ایران سرزمینی پر آفتاب است. بنابراین گذشتگان ما که کار و کشاورزی می‌کردند، تعریق زیاد داشتند و سدیم از دست می‌دادند و به همین دلیل باید سدیم دریافت می‌کردند و نمک مصرف می‌کردند، حال امروز فرزندان در سایه‌نشین با همان الگوی تغذیه زندگی می‌کنند. بنابراین باید این الگوی تغذیه‌ای را تغییر دهیم.

نمکی با بیان اینکه به صورت ناگهانی نمی‌توانیم الگوی تغذیه مردم را تغییر دهیم، گفت: باید با شیوه‌های پلکانی این کار را انجام دهیم و اگر بتوانیم ۳۰ درصد مصرف نمک در جامعه را کم کنیم، اقدام بزرگی انجام داده‌ایم. در این زمینه باید اول به سراغ رستوران‌ها و آشپزخانه‌ها رفته و مهم‌تر از همه به سراغ خانم‌های خانه برویم. ما نمی‌خواهیم شعار دهیم که نمکدان باید از سفره حذف شود، اما اگر بتوانیم درصدی از مصرف نمک در جامعه را کم کنیم، بسیار خوب است.

وزیر بهداشت ادامه داد: اگر بتوانیم در این دوره فشار خون ۲۰ میلیون نفر را اندازه‌گیری کرده و ۲ میلیون مبتلا به فشار خون جدید را شناسایی کنیم، بسیار خوب است.

نمکی تاکید کرد: در این حوزه اصحاب رسانه می‌توانند به ما کمک کنند و نقش موثری را در آگاهی رسانی به مردم ایفا کنند.

نمکی در ادامه این مراسم در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره نقش نیروهای بهداشت محیط، در کمپین‌هایی چون فشار خون، گفت: نیروهای بهداشتی پیشگامان عرصه سلامت و خط مقدم خدمت هستند. البته این بدان معنا نیست که پرستاران و ماماها  کار پیشگیری  نکنند، اما اولویت با بهداشتی‌هاست.

وزیر بهداشت در پاسخ به سوال دیگری درباره سلامت نان، افزود: ما در حوزه غذا بسیار کم کار کرده‌ایم. همواره گفته شده که اگر در مملکت روی آب و غذا و هوا و خاک خوب کار کنیم، هیچ مشکلی نداریم، اما ما در این حوزه ها همچنان مشکلاتی داریم.

نمکی با بیان اینکه گفته شده ۵۰ درصد نمک نان تا سال ٩٧ کم شده است، ادامه داد: اما به نظرم هنوز نمک نان بالا بوده و علت آن سست بودن آرد است. بنابراین باید روی کیفیت آرد کار کنیم چراکه قوت غالب مردم به دلیل بالا رفتن قیمت برنج، نان است و باید روی کیفیت نان کار کنیم و کیفیت طبخ و جداسازی سبوس و... و. را ارتقا دهیم.

نمکی در پاسخ به سوال دیگری درباره کمبود منابع در حوزه پیشگیری و بهداشت، گفت: ما مشکل کمبود منابع در کشور نداریم، بلکه مشکل‌مان مدیریت منابع است. در عین حال باید توجه کرد که  وزارت بهداشت حداقل تاثیر را در پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر دارد و نقش عمده را آموزش در  مدارس و خانواده ایفا می‌کند. اعتقاد من این است که مملکت را با همین منابع مدیریت کنیم. هنر مدیران این است که با منابع محدود مملکت را اداره کنند. در حال حاضر ما با پول هشت تخت بیمارستانی ۴٠٠ خانه بهداشت عشایری راه‌اندازی کردیم تا نگران سلامت زنان باردار و واکسیناسیون کودکان‌شان نباشند. بیش از ٣ هزار تخت بیمارستانی با ضریب اشغال ١۵ تا ٣٠ درصدی داریم که شاید می‌توانستیم این هزینه را در بهداشت صرف کنیم.

وزیر بهداشت درباره وضعیت استفاده از پالم در مواد لبنی، گفت: آن روز که بحث پالم در بوق و کرنا شد، موضوع یک پیام بهداشتی نبود. باید توجه کرد که یک درصد پالم در لبنیات هیچ عارضه‌ای ندارد و اگر هم داشته باشد، عارضه آن کمتر از این است که مردم لبنیات مصرف نکنند.

سعید نمکی در ادامه نشست خبری بسیج ملی کنترل فشارخون بالا، در پاسخ به سوالی درباره تبلیغات کالاهای مضر سلامت در صدا و سیما، گفت: تبلیغات باید بر اساس پروتکل‌های وزارت بهداشت انجام شوند. من به عنوان وزیر بهداشت، خطی و سیاسی حرف نمی‌زنم؛ چراکه وزیر بهداشت مردم ایران اعم از اصول‌گرا و اصلاح طلب، مسیحی و کلیمی و... هستم و وزارت بهداشت را به لوکوموتیو سیاست گره نمی‌زنم؛ هرچند که دیدگاه سیاسی خاص خودم را دارم. بنابراین حرفی که درباره صدا و سیما می‌زنیم حزبی نیست، بلکه ملی است. در تبلیغات اگر مواردی خلاف پروتکل‌هایمان باشد، حتما تذکر خواهیم داد و زبان دوستی و رفاقت را به زبان خصومت ترجیح می‌دهیم. ما آنچه را که به نفع سلامت است به کمک اصحاب رسانه و صدا و سیما پیش می‌بریم.

وزیر بهداشت در پاسخ به سوال ایسنا، درباره وضعیت استفاده از پالم در مواد لبنی، گفت: آن روز که بحث پالم در بوق و کرنا شد، موضوع یک پیام بهداشتی نبود. باید توجه کرد که یک درصد پالم در لبنیات هیچ عارضه‌ای ندارد و اگر هم داشته باشد، عارضه آن کمتر از این است که مردم لبنیات مصرف نکنند. طرح اینچنینی مساله، فقط باعث ضربه به کارخانه‌های لبنیات و وحشت مردم دچار پوکی استخوان از مصرف لبنیات شد و هیچ پیام بهداشتی مفیدی نداشت.

وی افزود: درباره مباحث مربوط به روغن پالم همکاران ما ایستاده‌اند و در رابطه با حذف کامل آن تلاش می‌کنند. اگر هم کسی گزارشی دارد که پالم از مسیری می‌آید که ما خبر نداریم، حتما به ما اعلام کنید.

وزیر بهداشت با بیان اینکه واردات پالم تحت کنترل قانونی بوده و به طور کلی پالم از لبنیات حذف شده است، گفت: اثبات شده که روغن‌هایی مثل پالم و اشباع در افزایش چربی بد نقش دارند، اما یک حد و آستانه هم دارند. یک درصد کره حیوانی یا پالم در لبنیات عامل زیان‌ده و مخرب نیست؛ بر عکس نخوردن یک پیاله ماست به مراتب خطرناک‌تر است. قطعا مصرف بالای روغن پالم یا جامد قطعا زیان‌آور است، اما استرس و روان پریشی امروز به مرتب بیشتر از پالم به مملکت آسیب می‌زند.

نمکی تاکید کرد: مصرف انبوه روغن پالم زیان‌آور است، اما در سطحی که اجازه دادیم در کشور در صنعت شیرینی، بستنی و... مصرف شود، مشکلی ندارد و همه استانداردهای جهانی هم آن را پذیرفتند. به عنوان مثال متاسفانه غولی از کلسترول ساختیم که مردم از مصرف موادی چون تخم مرغ فرار می‌کنند و مصرف تخم مرغ در ایران یک پنجم امریکایی‌هاست؛ در حالیکه اگر تحرک مناسب داشته باشیم و استرس‌مان کم شود، روزی یک عدد تخم مرغ مضر نیست.

نمکی درباره پایش سلامت ‌آب‌های معدنی نیز گفت: همکاران ما مرتبا پایش و نمونه‌برداری انجام می‌دهند. امسال ۳ هزار اکیپ بهداشتی برای نظارت بر سلامت موادغذایی فعال بودند و امروز نظارت بر موادغذایی و سلامت آن ها بهتر شده و در پایان سال ۹۸ هم بهتر می شود.

وی درباره مسوولین فنی کارخانه های غذایی و دارویی و احتمال تخلف آنها، گفت: اگر مسوول فنی از وظایفش عدول کند، با او برخورد کرده و حتی او را به دادگاه می‌فرستیم. البته در حال تدوین طرحی هستیم که به گونه‌ای مسوولان فنی حقوق بگیر وزارت بهداشت شوند.

وی در ادامه با اشاره به افزایش قیمت مواد غذایی و احتمال کاهش مصرف ریزمغذی‌ها، گفت: اینکه افزایش هزینه های موادغذایی موجب بالارفتن هزینه های خانوار و جایگزینی مواد غذایی مغذی با شکم پر کن ها شده است، بیراه نیست. در این زمینه بنده این موضوع را به عنوان عامل موثر در سلامت در دولت مطرح کردم و قرار شد برای اقشار کم درآمد سبد تغذیه‌ای حمایتی داده شود.

نمکی درباره وضعیت فشار خون در مردان نیز گفت: زنان برخلاف مردان مرتبا سلامت خود را ارزیابی می کنند، اما سلامت مردان در کشورهایی مانند ما مغفول مانده؛ چراکه فرهنگ ما، فرهنگ مراقبت از مردان نیست.