عدم ثبت پس‌لرزه بعد از زلزله ۵.۱ ازگله/نظریه‌ محققان درباره ادامه‌دار بودن زمین‌لرزه‌های مهم

دکتر علی بیت‌اللهی، مدیر مرکز زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به زمین لرزه روز گذشته در ۷.۵ کیلومتری غرب ازگله کرمانشاه به بزرگای ۵.۱ افزود: این زلزله در ساعت ۱۴ و ۵۸ دقیقه و ۵۹ در عمق کانونی ۸ کیلومتری زمین رخ داد و بر اساس استعلام از مراجع مسئول استان کرمانشاه، این زمین لرزه خسارت و تلفاتی در پی نداشته است.

وی با بیان اینکه این زلزله جزو زلزله‌های کم عمق محسوب می‌شود، خاطر نشان کرد: زمین لرزه روز گذشته ازگله از رومرکز زلزله ۷.۳ آبان ماه ۱۳۹۶ ازگله، ۸.۵ کیلومتر فاصله داشته و در شمال آن واقع شده است. بر اساس موقعیتی که مرکز لرزه نگاری مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران گزارش کرده، نقطه رومرکز زلزله در فاصله حدود ۱.۵ کیلومتری خط مرزی ایران عراق و در داخل خاک عراق رخ داده است.

بیت‌اللهی با اشاره به پس‌لرزه‌های زلزله ۵.۱ در طول شب گذشته، تاکید کرد: با گذشت زمان از وقوع زلزله اصلی، پس‌لرزه‌ای از این زلزله در منطقه ثبت نشده است که به نظر می‌رسد این زلزله بقایای انتهایی تنش در محدوده غرب استان کرمانشاه در پی وقوع زمین لرزه بزرگ ۷.۳ آبان ماه ۱۳۹۶ بود که با فرصت زمانی بیشتری در تجمع، رها شده است و با رخداد تک زلزله ۵.۱، انرژی برای رخداد پس‌لرزه‌های بیشتر باقی نمی‌ماند. البته امکان وقوع پس‌لرزه‌های کوچک در اطراف نقطه رومرکز وجود دارد که امر طبیعی است.

گسل مسبب زلزله روز گذشته ازگله

رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اظهار کرد: گستره رومرکزی زلزله ۵.۱ و پهنه وسیع‌تری از غرب کرمانشاه که در ایالت لرزه زمین ساختی "زاگرس" قرار دارد، توسط گسل‌های طویل و شناخته شده‌ای پوشیده شده است که از سوی ازگله به شرق می‌توان از گسل "پیشانی کوهستان" و قطعات آن، گسل "زاگرس مرتفع" و گسل "جوان زاگرس" نام برد. از این رو این منطقه، منطقه‌ای تکتونیزه و لرزه خیز است که از نظر آهنگ رخداد زمین لرزه‌ها، مقادیر بالایی را به خود اختصاص می‌دهد.

به گفته وی، بر اساس تصویر بالا، رومرکز زلزله ۵.۱ ازگله، در شمال رومرکز زلزله ۷.۳ ازگله قرار دارد که هر دوی این زمین لرزه‌ها در امتداد قطعات سامانه گسلی پیشانی کوهستان (MFF) قرار دارند. بنابراین می‌توان گفت که جنبایی قطعه‌ای از گسل زمین لرزه‌ای پیشانی کوهستان، احتمالاً مسبب زلزله ۵.۱ مورخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ است.

بررسی لرزه‌خیزی یک ماه اخیر محدوده ازگله

بیت‌اللهی گفت: نکته‌ای که در بررسی لرزه‌خیزی اخیر محدوده رومرکز زلزله ۵.۱ اهمیت دارد، عدم رخداد و یا تعداد کم رخداد خرد لرزه‌های متعدد در اطراف نقطه کانونی است. در شکل بالا می‌توان مشاهده کرد که در یک ماه اخیر حوالی غرب ازگله از نظر رخداد زلزله‌ها، نرخ بالایی نداشته و در سکون نسبی به سر می‌برده است؛ ولی در محدوده‌های جنوب "سومار"، غرب "سرپل ذهاب" و جنوب "تازه آباد"، خوشه‌های لرزه‌ای محدودی شکل گرفته است، اما زون غربی ازگله از نظر لرزه‌ای تنک نشان داده می‌شود.

وی با بیان اینکه چنین ریتمی (سکون لرزه‌ای) احتمالاً فرصتی برای تجمع تنش و وقوع زلزله ۵.۱ بوده است، یادآور شد: رومرکز زلزله در منطقه‌ای کوهستانی با تراکم جمعیتی پایین و در داخل خاک عراق قرار دارد.

موقعیت ازگله و تعداد آبادی‌های واقع در شعاع ۲۵ کیلومتری و در شعاع ۱۰ کیلومتری اطراف رومرکز

[p]دبیر کارگروه ملی مخاطرات خاطر نشان کرد: آبادی‌های "کوزه زرد"، "باویسی ماشیان"، "دوله خشک عزیز"، "داری زنگنه سفلی"، "دربنددهل" و "دره ژاله سفلی" از نزدیکترین آبادی‌های اطراف رومرکز در داخل خاک ایران به شمار می‌روند. این ۶ آبادی بر پایه آمار مرکز آمار حدود ۴۵۰ نفر جمعیت را در بر می‌گیرند. کیفیت واحدهای مسکونی آنها بنایی و بر طبق آمار ۱۳۹۵، تعداد ۹ واحد دارای اسکلت و ۱۱۶ واحد بنایی هستند. در شعاع ۲۵ کیلومتری اطراف زمین لرزه ۵.۱ ازگله نیز، ۶۶ آبادی طبق آمار مستقر هستند که جمعیتی در حدود ۶۵۶۰ نفر را در خود جای داده‌اند.

بیت‌اللهی ادامه داد: با توجه به عدم رخداد پس‌لرزه‌ها در ساعات بعدی رخداد، به نظر می‌رسد که تنش  ذخیره شده قابل ملاحظه‌ای در غرب ازگله باقی نمانده باشد. هرچند که در بیان چنین استنتاجی به دلیل فقدان اطلاعات دقیق‌تر باید جانب احتیاط را نیز در نظر داشت، اما به نظر می‌رسد که احتمال وقوع زمین لرزه‌های دیگر به مراتب کم باشد.

انتهای پیام