دستاوردهای سفر عمران خان به ایران

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، سفر دوروزه «عمران خان» نخست وزیر پاکستان به کشورمان دیشب پایان یافت.
عمران خان که روز یکشنبه (اول اردیبهشت) سفر خود را با زیارت بارگاه امام هشتم در مشهد آغاز کرده بود، روز دوشنبه در تهران مورد استقبال رسمی «حسن روحانی» رییس جمهوری قرار گرفت. وی پس از رایزنی با روحانی و حضور در نشست مشترک خبری با رئیس جمهوری، به دیدار رهبر انقلاب رفت.
نخست وزیر پاکستان پس از دیدار و گفت و گو با مسوولان کشورمان، تهران را به مقصد اسلام آّباد ترک کرد تا از این پس با اهتمام بیشتر، چنان که خود گفت در راستای استحکام بیش از پیش روابط دو کشور گام بردارد و در تماس مستمر و متقابل با تهران باشد.
از دید تحلیلگران، این رویکرد مثبت، در کنار توافقات دو طرف در حوزه های مختلف به گسترش ورونق قابل توجه روابط ایران و پاکستان در حوزه های مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی و ... خواهد انجامید.

** اهمیت سفر عمران خان به تهران
سفر نخست وزیر پاکستان به کشورمان و تاکید دو طرف بر گسترش روابط پایدار، آن هم در شرایط خاص منطقه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
از دید تحلیلگران، گفت و گوها، توافقات و اظهارات عمران خان در این سفر پیام های آشکاری برای کشورهای منطقه و البته آمریکا و همپیمانان منطقه ای واشنگتن در بردارد.
عمران خان در شرایطی تهران را به عنوان مقصد دهمین سفر خارجی خود انتخاب کرد که دامنه تحریم های آمریکایی علیه کشورمان به صورت روزافزونی گسترش می یابد و کشورهای دیگر برای همراهی با تحریم های ضد ایرانی از سوی واشنگتن تحت فشار قرار داردند.
از سوی دیگر، فعالیت های مخرب گروهک های تروریستی مورد حمایت دشمنان خارجی آن در مرزهای مشترک ایران و پاکستان همچنان ادامه دارد و منافع و امنیت کشورمان را در معرض خطر قرار می دهد.
به واسطه فعالیت گروهک های مشابه علیه هند، چندی پیش شبه قاره یک بار دیگر تنش در روابط میان دهلی و اسلام آباد را تجربه کرد؛ تنشی که اکنون فروکش کرده ولی چون آتشی زیر خاکستر همچنان امکان شعله کشیدن دارد.
این سفر همچنین درخلال تلاش سعودی ها برای سرمایه گذاری های گسترده در پاکستان انجام گرفت. ریاض با توجه به نیازها و چالش های اقتصادی پاکستان، از طریق وعده سرمایه گذاری های گسترده در این کشور، اهدافی چون کاهش قدرت منطقه ای ایران را پیگیری می کند. در جریان سفر اخیر «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی به اسلام آباد، قراردادهایی به ارزش 20 میلیارد دلار میان دو کشور برای سرمایه‌گذاری ریاض در پاکستان امضاء شد.
آگاهی نسبت به ضرورت های انکارناپذیرِ همجواری با یکدیگر، در کنار طیف گسترده منافع و تهدیدات مشترک و پیوندهای گسترده تاریخی، فرهنگی، دینی دو کشور، تهران و اسلام آباد را مصمم کرده ارتباطات خود را از گزند عنادورزی و تحرکات مشکوک دشمنان دور نگه دارند.
در واقع این سفر را می توان تلاش برای عمل به ضرورتی دانست که در دیدار عمران خان با رهبری مورد تاکید ایشان هم قرار گرفت و آن اینکه « روابط دو کشور به‌رغم دشمنی‌ها باید هرچه بیشتر مستحکم و تقویت شود.»
این مفهوم در اظهارات عمران خان هم مورد توجه قرار گرفت. نخست‌وزیر پاکستان هم در این دیدار با بیان اینکه برخی نمی‌خواهند روابط تهران و اسلام‌آباد به یکدیگر نزدیک شود اما می‌توانیم بر مشکلات فائق آییم، خاطرنشان کرد: تلاش می‌کنیم روابط دو کشور مستحکم‌تر از قبل شود و با دولت جمهوری اسلامی ایران در تماس مستمر خواهیم بود.
اظهارات رییس جمهوری کشورمان در دیدار عمران خان مبنی بر اینکه «ایران و پاکستان کاملاً مصمم به توسعه روابط دوجانبه هستند و هیچ کشور ثالثی قادر نیست روابط دوستانه و برادرانه ایران و پاکستان را تحت تاثیر قرار دهد» هم ناظر بر اصل ارتباط مسالمت آمیز و همکاری جویانه، برای ارتقای منافع دو کشور است.
با این رویکرد، دیدار و گفت و گوهای متعدد عمران خان با مسوولان ارشد کشورمان به توافقات گسترده ای در زمینه های مختلف سیاسی، امنیتی و اقتصادی انجامیده که عملیاتی سازی آنها رونق روابط تهران و پاکستان را به دنبال خواهد آورد.

**هم افزایی در مبارزه با تروریسم
تروریسم به عنوان یکی از مهمترین مسایل مشترک که منافع امنیتی تهران و اسلام آباد را به یکدیگر گره زده است، موضوع رایزنی های چندوجهی عمران خان با مقام های ایران قرار گرفت.
دشمنان ایران، سال ها است تلاش می کنند از گروه های تروریستی به عنوان ابزای برای اخلال در روابط تهران با اسلام آباد بهره ببرند. وقوع عملیات تروریستی در مرز مشترک دو کشور آن هم در آستانه سفر نخست وزیر پاکستان، نمونه ای از این تلاش ها است که با هوشیاری تهران و اسلام آّباد هرگز به نتیجه مطلوب آمرانش منجر نشده است.
عمران خان در گفت و گو با مسوولان کشورمان از عزم جزم پاکستان برای پاسخگویی به مطالبه ایران مبنی بر مقابله با گروه های تروریستی خبر داد. عمران خان در نشست خبری با رییس جمهوری کشورمان با معرفی «موضوع تروریسم» به عنوان مهمترین دلیل سفر خود به ایران، آب پاکی را روی دست حامیان تروریست ها ریخت.
تاکید نخست وزیر پاکستان مبنی بر اینکه همه گروه های سیاسی در این کشور به این نتیجه رسیده‌اند که نباید اجازه بدهیم گروه‌های شبه‌نظامی از خاک پاکستان برای اقدامات تروریستی علیه کشورهای دیگر استفاده کنند، از اراده جدی پاکستان برای مقابله با گروهک های تروریستی نشان دارد؛ اراده ای که به نظر می رسد سازوکارهای عملیاتی و مشترک آن در این سفر تعریف شده باشد.
در جریان این سفر ایران و پاکستان سازوکارهایی را برای گسترش همکاری های امنیتی و نیروهای مرزی خود تعیین کردند. در همین راستا رییس جمهوری کشورمان از تشکیل «نیروهای واکنش سریع» در مرزهای مشترک برای مبارزه با تروریسم خبر داده است.
پیش از این هم «شاه محمود قریشی» وزیر امور خارجه پاکستان، از تهیه یک راهکار شش گانه برای تقویت امنیت مرزهای مشترک میان دو کشور خبر داده بود. در همین چارچوب قرار است دو کشور با اقداماتی چون تاسیس مقر جدید فرماندهی نیروهای ارتش در شهر تربت ایالت بلوچستان پاکستان، تشکیل یگان جدید در نیروهای سپاه مرزی، تشکیل مرکز مشترک مرزی، گشت مشترک مرزبانان دو کشور، نظارت بر مرزهای مشترک با استفاده از بالگرد و ... امنیت مرزهای مشترک را ارتقا دهند.
از دید تحلیلگران، اجرایی شدن توافقات امنیتی اخیرمیان دو کشور، می تواند چون نقطه عطفی اثرگذار، روند مبارزه با گروهک های تروریستی در مرزهای مشترک ایران و پاکستان را متحول کند.

**توافق های اقتصادی و افق های پیش روی ایران و پاکستان
یکی دیگر از مسایل مهم در گفت و گوهای طرف ایرانی و پاکستانی در تهران، ناظر بر همکاری های تجاری و اقتصادی تهران و اسلام آباد بود.
در دیدارهای اخیر توافق های مهمی برای افزایش روابط تجاری و اقتصادی فی ما بین انجام شد. ظرفیت های خوبی در گسترش مناسبات تجاری و اقتصادی میان دو کشور وجود دارد که در مذاکرات روحانی با عمران خان مورد بحث قرار گرفت.
با توجه به تحریم های گسترده آمریکا و محدودیت های بین المللی برای نقل و انتقالات مالی و پولی خارجی ایران، سکانداران دیپلماسی و اقتصاد کشورمان مدتها است می کوشند سازوکارهای تبادلات مالی مجزایی از نظام بین المللی زیر سلطه آمریکا با همسایگان خود برقرار کنند. همچنین ایران روش های مختلفی را برای دور زدن تحریم ها در نظر گرفته است.
در همین راستا رییس جمهوری کشورمان پس از دیدار با نخست وزیری پاکستان از توافق دو طرف برای تشکیل کمیته تهاتر و تداوم جریان صادرات و واردات و تسویه آن در یک حساب بانکی مجزا خبرداد.
همچنین تامین نیازهای نفتی پاکستان در دستور کار کشورمان قرار گرفت. به گفته روحانی، ایران آماده است نیازهای نفتی پاکستان را تامین کرده و اقدامات لازم را در مورد تکمیل خط لوله گاز را انجام دهد.
سال ها است قرارداد خرید روزانه 22 میلیون متر مکعب گاز از ایران میان تهران و اسلام آباد به امضا رسیده، اما ساخت خط لوله برای دریافت گاز هنوز تکمیل نشده است. ایران قصد دارد با کمک به تکمیل این خط لوله، این قرارداد را عملیاتی کند.
روحانی همچنین در دیدار با عمران خان از آمادگی ایران برای افزایش 10 برابری صادرات برق به پاکستان خبر داد. رییس جمهوری همپنین با اشاره به تمایل دو کشور برای گسترش روابط تجاری، از توسعه قریب الوقوع روابط 2 بندر چابهار و گوادر از طریق خط آهن خبر داد.
ایران و پاکستان از ظرفیت های قابل توجهی برای توسعه روابط تجاری برخوردارند چنان که بر اساس توافق دو طرف در بیستمین کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و پاکستان در سال 1396، حجم روابط تجاری ایران و پاکستان، تا ظرفیت پنج میلیارد دلار قابل گسترش است. تحقق این هدف تنها در سایه توجه مقام های تهران و اسلام آباد شدنی است.
پژوهش**9275**9279