نقش‌آفرینی موثر زنان، در گرو هویت‌سازی و تغییر نگاه جامعه

به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، بر اساس آمار و ارقام ارائه شده، زنان با تلاش و پشتکار فراوان مسیر رشد و شکوفایی را درنوردیده و توانسته اند همگام با مردان در عرصه ها و المپیادهای علمی قدم های بزرگی بردارند، شاهد این امر کسب 47 درصد کرسی مراکز علمی و 27 درصدی هیات علمی دانشگاههای کشور توسط زنان است.
با تمام این موفقیت ها، حضور زنان در عرصه ها، همچنان تا استانداردهای لازم فاصله زیادی دارد. موضوعی که با فقدان نگاهی که به زنان برای حضور در فعالیت های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و علمی انگیزه بدهد و بستر مناسب در جهت توانمندسازی زنان در جامعه را فراهم کند، رابطه مستقیمی دارد؛ نگاهی که همیاری دولت و مسئولان مربوطه را می طلبد.
امر مهمی که «اسحاق جهانگیری» معاون اول رییس جمهوری در دومین جشنواره ملی زن و علم (جایزه مریم میرزاخانی) که امروز، دوشنبه در دومین روز اردیبهشت ماه برگزار شد به این موضوع اشاره کرد و گفت: شرایط باید برای حضور و نقش آفرینی زنان در جامعه فراهم شود.
وی با تاکید بر این که اگر کشور از نظر علمی توسعه یافت همه ابعاد توسعه کشور متاثر می شود و به سمت پیشرفت حرکت می کند و زنان به عنوان نیمی از جمعیت جامعه باید نقش خود را در پیشرفت و توسعه همه جانبه ایران ایفا کنند، تصریح کرد: مدیران کشور باید شرایطی را فراهم کنند تا مسیر برای حضور و نقش آفرینی زنان در جامعه فراهم شود. در شورای عالی اداری هم تصویب کردیم در برنامه ششم توسعه دست کم 30 درصد مدیریت کشور در اختیار زنان باشد.
«معصومه ابتکار» معاون رییس جمهوری در امور زنان و خانواده هم در این مراسم با بیان اینکه در این 40 سال تحولات برای زنان به خصوص در عرصه علم و دانش همچنین آموزش عالی بسیار زیاد بود و پیشرفت های باورنکردنی دارند، اظهار داشت: حضور زنان در عرصه های مدیریتی آموزش عالی به اندازه انگشتان یک دست است. در حالی که اکنون انتظار حضور زنان اندیشمند و مدیر در عرصه های مدیریتی، فرهنگی، علمی و آموزشی بیشتر احساس می شود و این مساله خیرات و برکات زیادی برای کشور ما خواهد داشت و افق روشنی را برای جوانان ایرانی ترسیم می کند.
با وجود تمام حمایت های صورت گرفته، همچنان چالش هایی در مسیر فعالیت اجتماعی و اقتصادی زنان وجود دارد که یافتن راهکارهای مناسب در جهت رفع این چالش ها، خبرنگار ایرنا را برآن داشت تا با «سمیه فریدونی» پژوهشگر اجتماعی و عضو هیات علمی موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی به گفت و گو بپردازد.

** به حاشیه رفتن بحث جنسیتی، فرصت ساز شکوفایی شایستگی
وجود ترازوی عدالت در هویت سازی و ایفای برابر نقش زنان و مردان، به خودی خود عدالت جنسیتی و سوق دادن جامعه به سمت شکوفایی را به همراه خواهد داشت. چرا که وقتی عدالت جنسیتی حاکم شود، هریک از دو جنس براساس توانایی ها ایفای نقش می کنند. موضوعی که برقراری آن در کشور ما نیاز به تغییر نگرش جنسیتی دارد.
در این باره، فریدونی هم راهکار دستیابی به عدالت جنسیتی در جامعه را برابری فرصت ها دانست و گفت: برای رسیدن به عدالت جنسیتی، در مرحله نخست باید از مباحث نظری گذشت و به مباحث کاربردی و عملی رسید. وقتی عدالت جنسیتی را برابری فرصت ها بدانیم خیلی از بحث های حاشیه ای مانند تفاوت زن و مرد حذف می شود.
به گفته این پژوهشگر، باید برای برقراری عدالت جنسیتی بسترهای لازم ایجاد شود؛ بسترهایی که در آن عدالت و برابری وجود داشته باشد تا افراد در شرایط برابر بتوانند شایستگی های خود را به عرصه ظهور برسانند.
وی افزود: در شرایطی که بحث جنسیت به حاشیه برود، شایستگی های افراد، فرصت ساز خواهد بود. قبل از رسیدن به عدالت جنسیتی، به بازسازی فرایندها در سایه آموزش و تغییر نگرش نیازمندیم. اگر این مساله اتفاق بیافتد می توان انتظار داشت که در ازای مفهومی به نام برابری فرصت، عدالت جنسیتی برقرار شود.

** آموزش و رسانه، معرّف زنان توانمند
با اندکی بررسی و تحلیل محتوای کتاب های درسی، فیلم ها و سریال های تلویزیونی، بعضا به نگاه جنس دومی به زن برمی خوریم که زنان را محصور در چهاردیواری خانه و مردان را تنها برآورندگان مایحتاج و نیازهای اقتصادی خانواده عنوان می کنند. نگاهی که از درک صحیح از حضور زن در اجتماع به دور است و نیاز به تغییر و تحول دارد.
در این زمینه، فریدونی ضمن برجسته عنوان کردن نقش رسانه و آموزش در توانمندسازی زنان، یادآور شد: هویت سازی زنان و تغییر نگاه جامعه به زن، دو کفه ترازو هستند که به توانمندسازی و توسعه حضور روزافزون زنان در جامعه کمک می کند؛ امری که با همکاری مردان میسر خواهد بود.
وی با اشاره به نقش آموزش و رسانه در ارائه درک صحیح از حضور زن در اجتماع گفت: در تحلیل محتوای کیفی کتاب های آموزشی و برنامه های رسانه ای درمی یابیم که نقش زنان و مردان به درستی تعریف نشده است. زنان در چارچوب خانواده محصور و مردان به دنبال درآمدزایی و اقتصاد هستند، غافل از این که نظام خانواده بر ستون های مشارکت دو جانبه والدین خلاصه می شود و فرزندان نیاز به توجه هر دو دارند.
فریدونی افزود: زیرساختهای جامعه نیاز به تغییر دارد که این تحول، بدون درک درست از زن و نقش وسیع او در جامعه دست یافتنی نیست. جایگاه مادر و زن در خانواده از چنان قداستی برخوردار است که جای هیچگونه بحثی در آن نیست اما زمانی که آموزش نادرست و برخی برنامه های غیرکارشناسی رسانه ای، مناسبات خانواده را اشتباه به نمایش می گذارند، نمی توان توقع داشت که زنان و مردان دوشادوش هم به رشد و توسعه جامعه کمک کنند.
در جمع بندی سخنان این کارشناس باید یادآور شد وقتی در عصر ارتباطات و رسانه، چنین دیدگاهی نسبت به زن و مرد را در ذهن دانش آموزان القا می کنیم آنان را دچار سردرگمی و احاطه شدن میان اطلاعات ضد و نقیض خواهیم کرد، در این حالت هویت افراد دچار تزلزل شده و رفتار آنان دوگانه می شود.
پس باید به صورت ریشه ای به هویت سازی برای زنان بپردازیم. هویت سازی زنان، راهکاری موثر برای گسترش نقش آنان در جامعه است. تبلیغات رسانه ای، فیلم ها و سریال هایی که ساخته می شوند، نقش بسزایی در این هویت سازی دارند اما متاسفانه در برنامه های رسانه ای و تبلیغاتی ما، زنان تنها آشپز و خریدار لوازم بهداشتی و آرایشی هستند و هیچ الگوسازی از آنان صورت نمی گیرد.
علمی*9294* 1055