مخالفت مردانه با افزایش مشارکت سیاسی زنان ** سیده فاطمه حسینی

مشارکت سیاسی زنان و ارتقای آن موضوعی است که در سال های اخیر مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته و اقدامات عملیاتی ازجمله قانونگذاری برای تحقق آن انجام شده است.
یکی از مهم ترین دلایل تمرکز بر این موضوع، آن است که صاحبنظران تاکید دارند ارتقای مشارکت اقتصادی زنان، با افزایش مشارکت سیاسی آنان تسهیل خواهد شد.
بر اساس تجارب جهانی و اثرات مثبت افزایش مشارکت سیاسی زنان در سطح دولت و پارلمان ازجمله بهبود وضعیت سیاست گذاری در حوزه خانواده و زنان، پیشنهاد افزایش تعداد نمایندگان زن در مجلس شورای اسلامی را مطرح کردیم؛ پیشنهادی که احزاب را مکلف می کرد که بر اساس قانون جدید انتخابات مجلس که برگزاری این انتخابات را استانی تعریف کرده است، درصدی از فهرست های انتخاباتی خود را به نامزدهای زن اختصاص دهند. این پیشنهاد پس از ماه ها تلاش، جلسات و رایزنی های متعدد با صاحبنظران، حقوقدانان، کارشناسان مرکز پژوهش های مجلس، وزارت کشور و برخی اعضای شورای نگهبان، دیروز در صحن علنی مجلس مطرح شد اما تنها 76 نماینده مجلس به این پیشنهاد که می توانست اثرات مثبت و امیدبخشی برای ارتقای مشارکت سیاسی زنان داشته باشد، رای موافق دادند و سایر نمایندگان با آن مخالفت کردند.
تجربه تلخ این مخالفت مجلس با راهکاری قانونی برای افزایش مشارکت سیاسی زنان، نشان دهنده آن است که حمایت از جامعه زنان و حقوق آنان بیش از آنکه در عرصه عمل، عملیاتی شود، در قواره شعار باقی مانده و از آن فراتر نمی رود.
به لحاظ تاریخی، تسلط کلیشه های جنسیتی بر اندیشه، افکار و حتی پرورش فرزندان و آموزش منجر به این شده که امروز علیرغم وجود زنان فرهیخته و دانشمند که در صحنه های علمی خوش می درخشند، اما دستیابی آنا به جایگاه های بالای مدیریتی به ندرت رخ می دهد. بررسی ها نشان می دهد در ایران، فارغ از حضور زنان در بخش های خصوصی، حدود 40 درصد کارکنان دولت را زنان تشکیل می دهند اما مطابق گزارش معاونت زنان ریاست جمهوری، تعداد پست های مدیریتی اختصاص یافته به زنان در سطوح بالای دولت نسبت به میزان حضورشان در دولت بسیار اندک است. از سوی دیگر این پرسش به طور جدی قابل بررسی است که در یک کشور اگر زنان در ارکان مهم تصمیم گیری، از ایفای نقش های اثر گذار حذف شوند چه اتفاقی خواهد افتاد؟ نمونه آن این که هم اکنون 40 درصد زنان ازجمله کارکنان دولت هستند اما نقش آنان در مدیریت سطوح بالا بسیار کم و زیر است. عدم بهره برداری از بخش مهمی از سرمایه انسانی نهادها و سازمان های دولتی سطوح بالای مدیریتی چه اثری بر تصمیم گیری ها دارد؟ این به معنای آن است که کشور نیمی از جامعه فعال خود را که برای آموزش به آنها سرمایه گذاری نیز کرده، در تصمیم سازی نادیده می انگارد.
از سوی دیگر، آمارهای جهانی و مقایسه میزان حضور زنان در پارلمان‌های کشورهای دنیا حاکی از آن است که وضعیت مشارکت سیاسی زنان ایرانی در سطح پارلمان مطلوب نیست. جدیدترین گزارش اتحادیه بین المجالس جهانی IPU می گوید ایران از حیث حضور نمایندگان زن در مجلس در رتبه 180 دنیا از میان 191 رتبه قرار دارد. جالبتر آنکه در منطقه هم کشورها وضعیت بهتری نسبت به ایران دارند؛ زنان در مجلس افغانستان 27.3 درصد، در قزاقستان 27.1 درصد، در عراق 25.2 درصد، در امارات و پاکستان بیش از 20 درصد، در عربستان 19.9 درصد، در قرقیزستان و تاجیکستان بیش از 19 درصد، در ترکیه17.4 درصد و در سوریه 2. 13 درصد از کرسی‌های مجلس را دراختیار دارند. همچنین تنها 13 کشور، در رتبه نازلتری نسبت به ایران قرار دارند که این کشورها عبارت اند از نیجریه، تایلند، سریلانکا، لبنان، مالدیو، کویت، هاییتی، جزایر سولومون، عمان و یمن. این گزارش همچنین از تنزل رتبه ایران نسبت به گزارش پیشین IPU که در سال 2018 منتشر شد حکایت دارد زیرا سطح مشارکت سیاسی زنان در مجالس سایر کشورها روندی رو به رشد داشته و این روند ادامه دارد.
بر اساس آمارهای جهانی، امروز حدود 118 کشور از طریق قانون، یا کرسی های رزرو شده برای زنان درنظر میگیرند یا برای زنان در فهرست احزاب درصد حداقلی تعیین میکنند. در نتیجۀ اتخاذ این راهکار، میزان حضور و مشارکت زنان در عرصه های مدیریتی و سیاسی و اثرگذاری آنان طی دو دهۀ اخیر به نحوی چشمگیر بهبود یافته است.
در این میان باید تاکید کرد که ‏گرچه زمینه سازی در حوزه فرهنگی در بلندمدت اثرگذار است اما به نظر می رسد یکی از راهکارهایی که می تواند در میان‌مدت در ارتقا مشارکت سیاسی زنان در جامعه اثرگذار باشد، زمینه سازی از طریق قانون است؛ راهی که پیگیری کردیم اما مجلس برای آن مهر رد زد. این پایان کار نیست و ما دوباره این مطالبه را پیگیری می کنیم.
--------------
نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی
سیام**9121