اقبال مخاطبان به روایت انتقادی داندامایف از تاریخ هخامنشیان

به گزارش خبرنگار مهر، نشر تاریخ ایران دومین چاپ کتاب «نهادهای اجتماعی و ساختار اقتصادی امپراتوری هخامنشی» نوشته محمد ع. داندامایف و ترجمه حسن شایگان را با شمارگان هزار نسخه، ۴۸۲ صفحه و بهای ۵۰ هزار تومان منتشر کرد. چاپ نخست این کتاب در پاییز ۹۷ با شمارگان هزار نسخه و بهای ۵۰ هزار تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفته بود.

کتاب یازده فصل و سه پیوست دارد. عناوین فصول کتاب به ترتیب به این شرح است: «یک رویداد عمده تاریخی»، «دیوانمداری دولت»، «سیستم‌های قانونی»، «روابط زارعی»، «برده داری و ساختار جامعه»، «مالیات‌های دولتی و قیود بیکاری»، «سیستم‌های پولی»، «خزانه داری‌ها»، «تجارت»، «قیمت‌ها» و «ارتش». همچنین «برده داری در بابل»، «جنگ اسکندر» و «حفاری پر حفره» عناوین سه پیوست کتاب است.

داندامایف در این کتاب به فرهنگ و نهادهای اجتماعی ایران از ظهور قبایل ایرانی بر روی فلات ایران تا پایان دوره هخامنشی (قرون ۱۱ - ۱۴) پرداخته و تصویری عاری از کژی و کاستی از تاریخ مادها و پارس‌ها را بر پایه بقایای باستان‌شناختی بازآفرینی می‌کند. پژوهش او از آن جهت مهم است که می‌تواند نقطه شروعی برای مطالعات انتقادی ایرانیان درباره دوره هخامنشیان باشد. تاریخ نگاران ایرانی و عامه مردم از دوران هخامنشیان ستایشی اسطوره‌گون دارند و این چندان با داده‌های علمی و باستان شناختی نمی‌خواند. در نگاه به تاریخ باید حس ناسیونالیستی را به کناری گذاشت و انحرافات را دید.

محمد عبدالقدیرویچ داندامایف درگذشته در سال ۲۰۱۷، در روستای اونچوکتل داغستان به دنیا آمد. در سال ۱۹۵۲ از دانشکده تاریخ سازمان تربیت معلم لنینگراد فارغ‌التحصیل شد و طی سال‌های ۱۹۵۴ تا ۱۹۵۸ تحصیلات تکمیلی‌اش را در مؤسسه تاریخ علوم آکادمیک شوروی در مسکو گذراند.

داندامایف از سال ۱۹۵۹ تا اواخر عمر در مؤسسه شرق‌شناسی علوم آکادمیک روسیه به تدریس و پژوهش اشتغال داشت. او در ۱۹۹۷ او عضو آکادمی روسیه شد. تحقیقات اصلی او شامل امپراطوری باستانی ایران، تاریخ، سنت‌های اجتماعی و فرهنگ بابل طی هزاره اول قبل میلاد مسیح است. وی به زبان‌های پارسی باستان، اکدی، انگلیسی و برخی زبان‌های اروپایی جدای از زبان مادری‌اش مسلط بود.

حسن شایگان، مترجم این کتاب نیز استاد بازنشسته اقتصاد از فلوریدا آتلانتیک یونیورسیتی است که سال‌هاست درباره تاریخ هخامنشیان به پژوهش اشتغال دارد. خبرگزاری مهر به مناسبت انتشار چاپ نخست این کتاب گفت‌وگویی با شایگان منتشر کرده بوه که در این نشانی قابل مطالعه است.