کشتی با چوخه؛ الگویی برای احیای بازی های بومی محلی

به گزارش ایرنا، سنت برگزاری کشتی با چوخه، هر چند قدمتی به تاریخ زندگی اجتماعی در دیار خراسان دارد اما مورخان و کارشناسان این رشته برای آن داستان های متفاوتی را یادآور می شوند. برخی آن را رسمی دیرین در خراسان می دانند و شمار دیگر از کارشناسان این رشته تاریخ آن را به کوچ کردهای کرمانج به خراسان و دفاع از مرزها نسبت می دهند.
اما فراتر از تمام این تحلیل و تفسیرها، کشتی با چوخه یک کشتی محلی در ایران است که می تواند در زمره رشته های پرتعداد کشتی در حوزه جغرافیای فرهنگی ایران قدیم تعریف شود. در محدوده جغرافیای سیاسی ایران تا کنون بیش از 20 شیوه از کشتی شناسایی و ثبت شده است که بسیاری از آنها برگرفته از سبک زندگی و منطقه جغرافیایی می باشد. کشتی با چوخه نیز ترکیبی از کشتی اصیل ایرانی با سبک زندگی مردمان آن منطقه به شمار می رود که عمدتا بر محور نمودهای زندگی عشایری در جریان است.
نگاهی به البسه، موسیقی و جوایز این مسابقات نشان از آن دارد که لباس چوخه کاران از پشمین بافته شده که پوشاک قدیمی کردهای خراسان ‌می باشد و در ظاهر آن تغییرات جزیی صورت گرفته است. همچنین در زمان اعلام پیروزی یک چوخه کار در میدان نوازنده با ساز و دهل پیروزی را اعلام می کند که موسیقی محلی و نوایی شاد برای جشن ها به شمار می رود. در پایان مسابقات نیز به چوخه کاران هدایایی اهدا خواهد شد که برگرفته از سبک زندگی بخش های شمالی خراسان بزرگ است. اهدای قند، شتر، قوچ، قالی و گوسفند به چوخه کاران برتر نشان می دهد که با وجود تغییرات فراوان سبک زندگی، این رشته ورزشی هنوز از خاستگاه خود دور نشده است.
هر چند که این جوایز در شرایط کنونی نمی تواند تامین کننده نیازهای اقتصادی چوخه کاران باشد اما فراموش نکنیم استفاده از نمادهای زندگی پیشینیان در مسابقات نه تنها موجب کاهش محبوبیت چوخه در نشده است بلکه شور و هیجان نهفته در این ورزش محلی اکنون از جغرافیای استان خراسان خارج و در سراسر کشور رواج دارد؛ در روز پایانی مسابقات کشتی با چوخه در اسفراین بیش از 200 چوخه کار از 15 استان کشور حضور داشتند.
این فراگیری و اشتیاق چوخه کاران و تماشاگران برای حضور در گود چشمه زینل خان از جنس نشاط اجتماعی واقعی است زیرا تعطیلی خودجوش شهر اسفراین و حضور بیش از 70 هزار نفر در گود چشمه زینل خان، از جنس هیجان های کاذب بازی های وارداتی نیست بلکه یک هیجان واقعی می باشد که مردمان آن دیار به خوبی آن را درک خواهند کرد.
با این شرایط شیوه برگزاری و تبدیل شدن مسابقات کشتی با چوخه به یک سنت همیشگی در مناطق شمالی خراسان می تواند الگوی مناسبی برای منطقه ای کردن بسیاری از بازی های بومی محلی باشد؛ بازی هایی که این روزها در غبار مدرنیته فرو رفته و آثار آنان در جامعه در حال ناپدید شدن هستند. اگر الگوی کشتی با چوخه در مناطق مختلف کشور فراگیر شود و بازی های بومی مناطق مختلف احیا شوند نه تنها نشاط اجتماعی در جامعه تزریق خواهد شد بلکه سیزده روز تعطیلی سال نو ایرانی دیگر برای شهروندان یکنواختی ندارد بلکه تماشای هیجان بازی های بومی و محلی موجب آشنایی نسل های مخلتف با این بازی ها خواهد شد.
مسابقات کشتی چوخه در اسفراین، سنت ریشه داری است که هر ساله اول بهار و در روز 14 فروردین، علاقه مندان بسیاری را از اقصی نقاط کشور به گود زینل خان می کشاند. کشتی سنتی با چوخه خراسان شمالی به عنوان میراث معنوی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و هر سال در گود کشتی زینل خان اسفراین با ظرفیت 70 هزار تماشاگر برگزار می شود.
ورزشی**2052**9118**