بعثت حضرت محمد(ص)، سرآغاز حرکتی آگاهانه در مسیر توحید الهی

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا،برگزیده شدن حضرت محمد(ص) به رسالت پیامبری مهم ترین رخداد تاریخ بشریت به شمار می رود، هنگامه ای خردورزی برانگیخته و مبارزه با خرافه آغاز شد و انسان را از تاریکی و جهل به سمت نور و روشنایی هدایت کرد و زمینه ساز تحولی شگرف در سرنوشت بشر شد.

«خداوند پاک، محمد(ص) را به پیامبری فرستاد در حالی که میان عرب فردی نبود که کتابی خوانده یا دعوی پیامبری کرده باشد. پس محمد(ص) آنان را رهبری کرد، به جایی که باید نشانید و به عرصه رستگاریشان رسانید. تا احوالشان چونان نیزه هایشان استقامت پذیرفت و جای پای استوار کردند و سنگ هایی که بر آن ایستاده بودند از لرزش بازماند. به خدا سوگند که من از افراد سپاه او بودم که به دشمن هجوم بردیم تا فرار کردند من نه ناتوانی نمودم و نه بیم به دل راه دادم. اکنون در این راه هم که می روم همانند راهی است که با فرستادة خدا(ص) رفته بودم، امروز هم باطل را برمی درم تا چهره حق از کنار آن آشکار شود...» این سخنان گزیده ای از بیانات امام علی(ع) در خطبه 33 نهج البلاغه است که بر پیامبری حضرت محمد(ص) در دوره ای تاکید دارد که نیاز به آمدن رسول خاتم بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شد.

آخرین فرستاده حق پیش از برگزیده شدن برای هدایت بشر برای رهنمون به دین اسلام با صداقت ذاتی خویش و پرورش یافتن در فضایی پر از معنویت، آمادگی لازم را برای راهنمایی انسان‌ به طرف سعادت و کمال کسب کرده بودند. در این میان خلوت گزینی‌های پیامبر(ص) در غار حرا و مناجات‌های روحانی و خالصانه ایشان با معبود یکتا نیز بیش از پیش آن حضرت را برای دریافت پیام وحی به وسیله جبرییل آماده ساخت.

حضرت محمد(ص) در 27 رجب چهلم سال عام الفیل هنگامی که در غار حرا مشغول مناجات با پروردگار عالمیان بودند که جبرییل امین بر آن حضرت(ص) نازل شدند و پیام وحی که همان آیه های سوره علق بود، بر ایشان خواندند و مژده رسالت را به او دادند. از همین رو آغاز وحی و بعثت با نام خدا و با خواندن، قلم، علم و آموزش آمیخته با توحید شروع شد.

از این رو مسلمانان سراسر جهان در سالروز این واقعه مهم، مبعث حضرت رسول اکرم(ص) را جشن می گیرند و آن را به عنوان بزرگترین عید مسلمان پاس می دارند.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت سالروز مبعث خاتم الانبیاء با «عزیزالله سالاری» استاد دانشگاه، کارشناس معارف اسلامی و فلسفه به گفت وگو پرداخته است.

** ایرنا: اخلاق مهم ترین سیره رفتاری حضرت محمد(ص) است و یکی از دلایل برگزیده شدن ایشان به مقام پیامبری همین مسأله به شمار می رود، پیامبر اکرم(ص) رعایت نظام اخلاقی را از اصلی ترین مباحث در جامعه اسلامی بیان می کردند، اهمیت این موضوع از کجا نشأت می گرفت و در جامعه کنونی رعایت این موازین تا چه اندازه ضروری به نظر می رسد؟
*** سالاری: حضرت محمد(ص) از پس ابرهای جهل و شرک سر برآورد و رستاخیزی اعتقادی و فرهنگی در ذهن و ضمیر و دیدگان بشریت به پا کرد تا با این دگرگونی در جان بشر، جهان را دگرگون کند. او بزرگ منادی توحید و پیامبری در گستره ادیان آسمانی بود. پیامبر اکرم(ص) در حدیثی می فرمایند که «من برانگیخته شدم تا کرامت های اخلاقی را کامل کنم و به اوج برسانم». بنابراین جامعه بدون اخلاق سراسر پوچی و توحُش را به دنبال دارد. افراد در دوران کنونی که زمان فراصنعتی و مدرن نام دارد باید بدانند که لازمه تمامی فعالیت های آنها در گرو رعایت اخلاق است. برای هدایت انسان در عصر جدید رعایت اخلاق همراه با ایمان بسیار لازم و ضروری به نظر می رسد.

اخلاق کریمه و حمیده انسان را به سمت متعالی شدن سوق خواهد داد. باید کرامت های اخلاقی را از محاسن های اخلاقی تفکیک کرد، یعنی محاسن اخلاق که همان ظواهر صوری انسان است از مکارم اخلاقی که ایمان محسوب می شود را از هم جدا دانست. پیامبر اکرم(ص) در جامعه ای که به شدت در جاهلیت به سر می برد به پیامبری برگزیده شد تا آن جامعه ظلمانی را به نور و نورانیت تبدیل کند و مکارم اخلاقی را به اوج خود برساند. همانطور که امیرالمومنین (ع) در خطبه 9 نهج البلاغه می فرمایند: « این انبیاء آمده اند تا گنجینه های دفن شده را احیاء کنند و برگزیند و آنها را زنده کنند» اینجاست که باید گفت مکارم اخلاقی در آن جامعه با افکاری بسته به وسیله خاتم انبیاء تجلی پیدا کرد. پیامبر(ص) از جامعه ای گمراه برمی خیزد و با رسالت
بزرگ خود بشریت را هدایت می کند. در همین زمینه علی شریعتی می گوید که دین با اقراء شروع می شود و دینی که پیامبرش قسم به قلم می خورد یعنی یک دین با فرهنگ که مایه افتخار بشریت است. کیش محمد(ص) در بردارنده همه ادیان آسمانی، کتاب او جامع همه کتب وحیانی و معجزه جاوید هستی و وجود خودش مساوی با وجود همه پیام آوران الهی است. مکتب او در فراسوی زمان و مکان و برخوردار از مبانی و ارکانی است که هرگز با نو شدن شکل زندگی رنگ نمی بازد و صلابت و استواری خویش را از دست نمی دهد.

** ایرنا: ایجاد نظم عقلانیت از مهم ترین دلایل برگزیده شدن و بعثت حضرت محمد(ص) است، نظم بخشیدن به عقل و عُقلایی رفتار کردن در جامعه تا چه اندازه اهمیت دارد؟
*** سالاری: حضرت محمد(ص) در حدیثی می فرمایند: «خدایا به من حکمت، علم و عمل صالح بیاموز و عقل آن است که خدای رحمان توسط آن عبادت می شود و به وسیله آن بهشت به دست می آید». این موارد همگی دوشادوش خرد رحمانی معنا پیدا می کند. این حکمت و عقل تنیده شده با تقوا و ایمان است و با عقل ابزاری که برخی افراد از طریق زور و قدرت آن را به دست می آورند فاصله بسیاری دارد. حضرت محمد(ص) برگزیده شد تا عقل ورزی را برای بشریت به ارمغان بیاورد. او فراگیری دانش و فرزانگی را هر چند از گمراهان و منافقان زیبنده دانست اما برای اهالی علم، کرانه و مرزی نمی شناخت. ایشان به سان دیگر پیامبران سترگ آسمانی، با کتاب هدایت ترازوی عدالت و شجاعت آمد و به مقابله با بدخواهان کژاندیش پرداخت. حکمت نظری و عملی که مدنظر رسول خدا(ص) بود هر 2 لازم و ملزوم یکدیگر هستند و در جامعه اسلامی بر تمامی افراد واجب است تا آن را پیاده کنند. امام موسی کاظم(ع) در حدیثی می فرماید«ما 2 مدل حجت بیرونی و درونی که همان عقل است داریم که جدم رسول خدا(ص) مالک آنها هستند و بشریت را با آنها تعلیم عقلانیت دادند.» پیامبر(ص) تمدنی را تشکیل دادند که همه اقلیت ها با گرایش های سیاسی و اجتماعی در آن جای بگیرند و نظام عقلانی را بر آن حاکم کنند تا در آن بشر را از هر گونه چالش و خشونت بیجا برهاند. ایشان در واقع نظام اخلاقی مبتنی بر عقل را در میان تمامی اقوام و اعراب گسترش دادند تا جان مایه های یک فرهنگ و تمدن سترگ و وسیع را پایه گذاری کنند. حضرت محمد(ص) را باید پیامبر صلح، لبخند، دوستی و مودت دانست که تمامی این مسایل را ابتدا در خودش پیاده کرد و بعد اسوه حسنه را به بشریت آموخت.

** امین بودن، اعتماد و رعایت عدل و عدالت خواهی از ویژگی های بارز حضرت محمد(ص) به شمار می رفت و همین عوامل از اصلی ترین علت های پیامبری ایشان بود تا عدالت در حکومت اسلامی با رعایت تمامی موازین حکمفرما شود، در این خصوص توضیح دهید؟
*** سالاری: همگان بر این موضوع آگاه هستند که حضرت محمد(ص) بهترین و شایسته ترین فرد برای رسیدن به پیامبری بودند. ایشان در میان مردم آن روزگار به فردی امانتدار و مورد اعتماد همگان شهره بود. رسول اکرم(ص) در دادورزی و عدالت خواهی الگو و پیشوای همگان هستند و پرچم عدل و عدالت را بر زمین برافراشته و مساوات اسلامی را پایه گذاری کردند و همه مردم را از هر قوم و ملیتی گردهم آورد تا بگوید اسلام دین یکرنگی و برادری است. محمد(ص) پیام آور همدلی، هم اندیشی و یکرنگی است. زبان، نژآد، جغرافیا، ملیت و قومیت در نگاه او هرگز معیار فضیلت و برجستگی انسان ها نسبت به یکدیگر نیست و قومیت گرایی و گرایش هایی از این دست شرک آلود است. آن حضرت پاره ای از نزدیکان خویش را بیگانه و برخی دیگر از بیگانگان را خودی می دانست. ابوجهل و ابولهب را از بیگانه از خود اما سلمان فارسی و اویس قرنی و بلال حبشی و صهیب رومی را خودی می خواند. کیش محمد(ص) در بردارنده همه ادیان آسمانی بود و ایشان امانتداری، عدالت ورزی، کرامت انسانی و اخلاق مداری را در میان مردم تقویت کردند. این پیامبر بزرگ امانت را در جامعه اسلامی با اهمیت می خواندند و تکبر، خشونت، حسد و فریب در مکتب او معنایی نداشت و ایشان تنها خرد و تقوای رحمانی را معیار برتری آدمیان می شناختند.

** ایرنا: شناسایی هر چه بیشتر سیره رسول اکرم(ص) برای جوانان این مرز و بوم و مسلمان جهان چه ضرورتی دارد؟
*** سالاری: بشر برای هدایت به پیامبری نیاز داشت تا از او الگو بگیرد و رسول اکرم(ص) نمونه عملی و مجسم هدایت است. همگان نیاز دارند تا از آموزه ها و رهنمودهای خاتم انبیاء در زندگی بهره ببرند و جوانان باید از سرچشمه های وحیانی تامین شوند تا روح آزادگی، روشنایی و حکمت را بیاموزند و در تمام امور زندگی پیرو خط مش رسول اکرم (ص) باشند. رسانه ها می توانند با برگزاری برنامه های آموزنده در خصوص سیره پیامبر(ص) جوانان را زندگی ایشان آشنا کنند و راه و روش صحیح زندگی را به نسل های جدید بیاموزند.