معبد «داش کسن» زنجان هنر بی نظیر ایرانی و چینی

به گزارش ایرنا، این مجموعه بی نظیر در 10 کیلومتری جنوب شرقی سلطانیه در نزدیکی روستای ویر قرار گرفته است، این اثر تاریخی در محوطه ای به شکل مستطیلی ناقص به طول 400 متر و عرض 50 تا 300 متر دیده می شود.
در درون این مجموعه، سه غار به نسبت عمیق در دل کوه کنده شده که کنده کاری های زیبایی دارند، از نقش های این کنده کاری ها می توان به 2 تصویر اژدها که در مقابل یکدیگر به شکل قرینه حک شده اند و طول هریک 3.5 متر است، اشاره کرد.
مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سلطانیه در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: در طرفین این نقش ها، محراب های زیبای نقش داری با طرح های اسلیمی، گل، بوته و مقرنس های سنگی کنده کاری شده اند.
پروانه عسگری افزود: مجموعه آثار کنده کاری این محل یادگار هنرمندان چینی است که به فرمان اولجایتو از چین فرا خوانده شده بودند.
وی ادامه داد: بر اساس فرضیه ای، غارهای 'داش کسن' در 2 دوره تاریخی جدا از هم مورد استفاده قرار گرفته، در دوره نخستین این غار نیایشگاه آئین مهرپرستی در عهد ساسانی بوده اما از این دوره آثاری بجای نمانده است.
عسگری افزود: دوره دوم که نقش های اژدها، برگ مو، پیچک و طرح های اسلیمی، یادگار آن دوره است، به دوران فرمانروایی ایلخانان تعلق دارد و سنگ های سبز بکار گرفته شده در حصار ارگ سلطانیه، بطور مطمئن از محل تاریخی داش کسن (سنگ بر) بریده شده است.
وی اضافه کرد: در نتیجه برش و انتقال سنگ، فضای لازم جهت کنده کاری و دخمه سازی در این محل فراهم و این مکان با اندکی تغییرات به آرامگاه تبدیل شده است و بر این اساس می توان، محوطه تاریخی داش کسن را در ردیف آرامگاه های دوره ایلخانی طبقه بندی کرد.
این مسئول ادامه داد: معبد صخره‌ای داش کسن که به معنای سنگ تراشیده یا بریده سنگ است، در جنوب شرقی روستای ویر و در سینه‌ کش ارتفاعات محلی سلطانیه قرار دارد.
وی اظهار داشت: در این معبد علاوه بر استفاده از فن ‌آوری پیشرفته زمان که پیامد رشد و تکامل فن سنگ‌ تراشی با ابزار فلزی است، انتخاب مناسبترین نقطه نسبت به نقاط همجوار نمودار توجه و آشنایی کامل سازندگان آن با دانش زمین ‌شناسی و معدن ‌شناسی نیز است .
مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سلطانیه ادامه داد: به نظر می‌آید که هنرمندان خلاق معبد صخره‌ای در خلق حجاری ها و کنده‌کاری های زیبا که در غرب و شرق این نیایشگاه گسترده شده علاوه بر مهارت در تکنیک سنگ‌ تراشی از پاره‌ای اصول پیکر تراشی نیز الهام گرفته‌اند.
وی اضافه کرد: ظهور و پیدایش این معبد صخره‌ای را می‌توان با توجه به شکل معماری (چلیپائی ) آن و وجود فضاهایی مانند مهرابه‌های مهرپرستان به سده‌های اول و دوم میلادی بازگرداند.
عسگری افزود: از سوی دیگر نحوه پرداخت نقوش آن متاثر از اوضاع اجتماعی ایران قرن هشتم هـ . ق . نقوش حجاری شده اژدها، طرح های گیاهی، ردیفی از بن نگاره‌ها بر روی گلدان هایی در دو سوی طاق هلالی که در دهه ‌و سده‌های بعد، این شیوه تزئینی را بر گرداگرد ایوان های مساجد می‌بینیم، همراه با محرابی هایی با تزئینات مقرنسی، آمیزه‌ای از هنر ایران و چین را با مفهوم و محتوایی دیگر بوجود آورده است.
وی ادامه داد: اژدهای نقش شده بر پیکره صخره‌ای داش کسن که در هنر و اندیشه ایرانی مظهر ظلم، ستم و پلیدی است با نفوذ قوم فاتح همچون محافظ همیشه بیدار که نشان از ارزانی، خیر، برکت، دولت و سلطنت دارد در هنر ایران جای می‌گیرد.

** داش کسن باورهای ایلخانان مسلمان ناشده ایران را به نمایش می گذارد
مهرداد عسگریان محقق طرح مطالعاتی معبد داش کسن نیز در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: سیطره فعالیت سنگ تراشی در معبد صخره ای داش کسن در کل بر اساس یک خط تقارن طولی یافته و آنچه بر اساس کار هویدا شده نشان می دهد که هیچگونه کاستی یا اضافه ای هر نیمه بنا نسبت به نیمه دیگر ندارد و حاصل این عمل صراحت بر یک نقشه یا طرح از پیش تدوین شده و نظارت دقیق بر آن در طول مدت اجرای طرح است.
وی اظهارداشت: بخش عمده آثار فرهنگی باقیمانده از ادوار مختلف نشان از آموزه های دینی و باورهای مذهبی حکایت دارد که در طول عمر تاریخی یک قوم پدید می آید و به لحاظ ویژگی های خود فرهنگ آن قوم یا جامعه را از دیگر فرهنگ ها متمایز می سازد.
عسگریان ادامه داد: از اینگونه آثار می توان نقش اژدهای معبد صخره ای داش کسن را نام برد که اثر بنیادی در آموزه های دینی جامعه قرن هفتم هجری قمری ایران نداشته و فقط رنگ و یادی از باورهای ایلخانان مسلمان ناشده ایران را به نمایش می گذارد، زیرا از مسلمان شدن غازان خان کمتر می توان نقش و نگارهای ایرانی و یا ایرانی نشده را در کارهای هنری دید.
وی اضافه کرد: وجود چنین اثر تاریخی ارزشمند با قدمت 700 ساله موجب می شود در جهت توسعه صنعت توریسم و ایرانگردی اقدامات لازم انجام گیرد
این محقق خاطر نشان کرد: بطور کلی این اثر تاریخی از نقطه نظر چگونگی دخل و تصرف انسان در صخره های طبیعی از دوران پیش از تاریخ تا به امروز را برای بیننده روشن می کند.
9646/8068