تمدن بشری از جیرفت آغاز شده/ ایران، فلسطین و سوریه جذاب‌ترین‌ها در باستان‌شناسی هستند/ تفکری که درباره ایران در عرصه بین‌الملل مطرح است را باید عوض کنیم

به گزارش خبرنگار ایلنا، انریکو آسکالونه (باستان‌شناس ایتالیایی و استاد دانشگاه ساپینزا در رم) از جمله باستا‌شناسانی است که ایران را کشور دوم خود می‌داند، چراکه طی سال‌های گذشته تحقیقات بسیار زیادی در حوزه باستان‌شناسی ایران انجام داده و همواره به حوزه باستان‌شناسی ایران علاقمند بوده و هست.

او در سال ۲۰۰۲ دکتری خود را از دانشگاه ناپل با موضوع «هنر مهرسازی ایلام» دریافت کرد و همین امر سبب شد تا ایران تبدیل به بهشت برین او برای بررسی آثار دوره ایلامی شود. 

این باستان‌شناس اروپایی با اشاره به اهمیت تمدن ایران، بر تلاش‌های باستان‌شناسی برای شناخت تمدن و حوزه‌های مرتبط با تمدن بخصوص در ایران تاکید دارد: ایران در واقع کشور دوم من است. من تحقیقات زیادی در این حوزه انجام داده‌ام. این تحقیقات مباحثی از عصر برنز در خوزستان و سیستان و بلوچستان، جیرفت کرمان و... را دربرمی‌گیرد. 

اسکالونه با اشاره به کشفیاتی که در طول سالیان متمادی کاوش در محوطه‌های باستانی ایران بدست آورده است، می‌گوید: طی این سال‌ها کشفیات زیادی داشتم. در جیرفت، مُهرهای سنگی پیدا کردم که تمدن غنی این منطقه را به ما نشان می‌دهد. از آنجایی که تحصیلات من درخصوص هنر مهر سازی ایلام است، این کاوش‌ها و کشف‌ها برایم بسیار جذاب است.

این باستان‌شناس با تاکید بر آنکه تمدن بشری از جیرفت آغاز شده است، تصریح می‌کند: مُهرهایی که در جیرفت پیدا کردیم، وجود فرهنگ و روابط حمل و نقل و پیشینه این پیشرفت‌ها را نشان می‌دهد. معتقد هستم، تمدن در جیرفت شکل گرفته است و بعد از آن به مناطق دیگر گسترش یافته. به نظر من، فرهنگ در جیرفت ریشه دارد.

اسکالونه در سال ۲۰۰۴، همایش بین‌المللی را درباره‌ «سیستم‌های توزین عصر مفرغ» در شرق مدیترانه و در سال ۲۰۱۰ همایشی مربوط به «مراحل نخستین شکل‌گیری شهرها» در شهر پالرمو برگزار کرد. او با وجود تحقیقات و کاوش‌هایی که در بخش‌های مختلف خاورمیانه داشت و از سال ۱۹۹۳ در کاوش‌های هیأت باستان‌شناسی ایتالیایی در «ابلا و تل طوغان» (سوریه) مشارکت داشت، اما همچنان بر بی‌نظیر بودن تمدن در جیرفت تاکید دارد. 

تمدن در جیرفت شکل گرفته است و بعد از آن به مناطق دیگر گسترش یافته. به نظر من، فرهنگ در جیرفت ریشه دارد

جیرفت در جهان بی‌نظیر است

او در پاسخ به این سوال که آیا نمونه دیگری تقریبا مشابه با تمدن جیرفت در دنیا وجود دارد یا خیر، می‌گوید: جیرفت در جهان بی‌نظیر است. نمونه آن را در جهان ندیده‌ام، اما اگر بخواهم از نمونه‌ای مشابه سخن بگویم، می‌توانم به الدورادو اشاره کنم و از تمدن آنجا نام ببرم.

از آنجا که در عرصه بین‌الملل، از ایران به عنوان تمدنی کهن یاد می‌شود و آن را بهشت باستان‌شناسی می‌نامند، اما معرفی کشفیات و کاوش‌های باستان‌شناسی ایران آنگونه که باید در عرصه بین‌المللی مطرح نمی‌شود. این استاد دانشگاه ساپینزا در رم، در این خصوص می‌گوید: هرچند باستان‌شناسی ایران در جهان شناخته شده است، اما بازهم نیاز است بیش از آنچه که امروز شاهد هستیم، در دنیا شناسانده شود. نباید فراموش کرد که عرصه باستان‌شناسی بین‌الملل؛ شناخت درست و کافی نسبت به باستان‌شناسی، کاوش‌ها و کشفیات غرب ایران ندارد و آن را درست نمی‌شناسد. نیاز است تا تلاش‌های بیشتری برای این مهم صورت گیرد.

این باستان‌شناس اروپایی موانع سیاسی را عامل اصلی عدم شناخت ایران در جهان عنوان کرده و ادامه می‌دهد: ما باید دروازه‌های جهانی را بازکنیم و تفکری که این روزها درخصوص ایران در عرصه بین‌الملل مطرح است را عوض کنیم و در مورد ایران تحول ایجاد کنیم. در این میان باستان‌شناسی می‌توان گفت شایانی داشته باشد چراکه ما باید برای شناخت آینده، گذشته را بشناسیم.

این باستان‌شناسان در این سال‌ها در قالب هیات کاوش ایتالیایی به صورت مشترک با هیات باستان‌شناسان ایرانی، در محوطه‌های باستانی کاوش کرده است. او درخصوص چگونگی روند تبادل دانشجو و باستان‌شناس بین ایران و ایتالیا برای انجام کاوش‌های مشترک، می‌گوید: دانشجویان و پژوهشگران زیادی از ایران در ایتالیا مشغول کارند. در دانشگاه‌های ایتالیا، ایرانی‌های زیادی درس می‌خوانند و در کارهای پژوهشی در کنار اساتیدشان کار می‌کنند. تبادل اطلاعات بسیار مهم است و پژوهش‌ها بیشتر در حوزه‌هایی درخصوص علاقه باستان‌شناسان به حوزه‌های میراثی و باستان‌شناسی ایتالیا است.

گسترش فرهنگ ایرانی در خاورمیانه

این باستان‌شناس ایتالیایی تاکنون شش کتاب منتشر کرده که یکی از آن‌ها به نام "بین‌النهرینی‌ها، سومری‌ها، آشورها و بابلی‌ها" به هفت زبان مختلف ترجمه شده است. علاوه بر این، از او بیش از ۵۰ مقاله در نشریات و کتاب‌های مختلف منتشر شده است. باتوجه به کاوش‌هایی که او در مناطق مختلف دنیا داشته، درباره جذاب‌ترین کشورهایی که تاکنون در آن پژوهش انجام داده است، می‌گوید: ایران، فلسطین، سوریه و البا از جمله جذاب‌ترین کشورها در حوزه باستان‌شناسی هستند که محوطه‌های باستانی خاص و منحصر به فرد دارند.

او در ادامه به کاوش‌هایی که در سایر کشورهای خاورمیانه داشته اشاره کرده و می‌گوید: کشفیاتی که در این مناطق داشتم منجر به پیدا کردن بشقاب و گردنبند و اشیایی شد که شباهت بسیار زیادی به اشیای ایرانی داشتند و اینگونه به نظر می‌رسد که از ایران به آنجا منتقل شده‌اند. این امر نشان‌دهنده آن است که در دوران باستان، شاهد انتشار و بسط فرهنگ ایرانی در خاورمیانه هستیم.

اسکالونه، در نهایت این دستاوردها را نشان دهنده تمدن غنی ایرانی دانست و تصریح می‌کند: کشف این آثار نشانه‌هایی از تعاون و همکاری بین‌المللی فی مابین کشورهای مختلف را در گذشته به نمایش می‌گذارد.

او در پایان، تکنولوژی‌های مورد استفاده در عرصه باستان‌شناسی ایران را غنی و پیشرفته دانست و تاکید می‌کند: باید پیشرفت بیشتری در این زمینه صورت بگیرد. ایران از جمله کشورهایی است که دانش و تکنولوژی پیشرفته باستان‌شناسی را به‌کار گرفته و باید بتواند شرایطی را فراهم کند که از این تکنولوژی، به‌روز استفاده کند.