نگاهی به خروش انقلابیون مشهد در آذر و دی 57

دفتر تاریخ پرسوز و گداز انقلاب اسلامی یادآور اشک ها و لبخندهای یک ملت برای رسیدن به استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی است که با ورق زدن این دفتر می توان سهم ارزنده مردم مشهد را از این رستاخیز بزرگ مرور کرد.
بر اساس مستندات موجود در واحد مطالعات انقلابی مرکز اسناد آستان قدس رضوی اوج گیری فعالیت های انقلابی در مشهد از خرداد 1357 همزمان با سالگرد نهضت 15 خرداد 1342 بود و همچنین آذر و دی ماه همان سال حوادث به یاد ماندنی را در تاریخ این شهر به یادگار گذاشت.
این فعالیت ها با بازگشت حضرت آیت الله خامنه ای از تبعید ایرانشهر در مهر 1357 موجی پرشور در میان انقلابیون مشهد به راه انداخت به طوری که با برجسته شدن راهپیمایی ها و سخنرانی ها، حضور ناچیز و نامشروع رژیم از همیشه کم رنگتر شد.
آغاز محرم مقارن با اواخر آبان ماه 1357 به قیام مردم در قالب راهپیمایی ها و سخنرانی ها با حضور هسته مرکزی رهبران انقلاب در مشهد «حضرات آیات خامنه ای، واعظ طبسی و شهید هاشمی نژاد» رنگی عاشورایی داد.
مردم خشمگین از سال ها جور و بی عدالتی رژیم مستید پهلوی با تاسی به قیام خونین سرور شهیدان آماده بودند در راه پیروزی انقلاب از جان خود بگذرند. اعلام همبستگی فرهنگیان، وکلا، قضات، دانشگاهیان، پزشکان و دیگر اقشار مردم که گاه منجر به تحصن های گسترده و چندین روزه می شد و نیز تعطیلی بازار، ماموران رژیم شاه را در مشهد به وحشت می انداخت.
در حالی که اعلام همبستگی پزشکان و کارمندان بیمارستانهای ششم بهمن (17 شهریور کنونی)، شهناز (قائم) و شاهرضا (امام رضا) از اوایل محرم به درگیری و تحصنهای چند ساعته پزشکان در این مراکز منجر شده بود، روز 23 آذر منجر به لکه ننگ دیگری بر چهره منفور رژیم پهلوی شد.
حمله چماقداران اجیر شده سلطنت طلب در 22 آذر ماه 1357 به بیمارستان 17 شهریور مشهد منجر به اعتصاب 72 ساعته کارکنان این بیمارستان شد. روز 23 آذر کارکنان بیمارستان امام رضا (ع) برای نشان دادن همبستگی با کارمندان بیمارستان 17 شهریور به همراه کارمندان بیمارستان قائم(عج) در محوطه آن اجتماع کردند و قرار شد در همان مکان اعتصاب کنند.
به دنبال این امر، گروهی مهاجم چماقدار با شعار 'جاوید شاه' از در جنوبی به داخل بیمارستان امام رضا(ع) وارد شده و با سنگ و آجر به طرف بخش اطفال و داخلی و کارکنانی که بیرون آمده بودند حمله کردند. مهاجمان سرسپرده استبداد پس از شکستن شیشه اتومبیلها با سنگ و چوب به پزشکان و کارکنان بیمارستان حمله کردند. در این میان یکی از انقلابیون به نام 'محمد منفرد' که برای حمایت از بیماران آمده بود به شهادت رسید. چماقداران رژیم سپس به بخش کودکان بیمارستان 17 شهریور حمله کردند و در این بخش کودک 9 ماهه ای توسط آنان شهید شد.
با رسیدن خبر حمله به بیمارستان در کمتر از یک ساعت 30 هزار نفر از شهروندان انقلابی در میدان بیمارستان امام رضا(ع) مشهد تجمع کرده و علیه رژیم شاه و جنایتهایش شعار دادند که در ادامه نیروهای نظامی در خارج از بیمارستان و پشت نرده ها به صورت مستقیم به سوی مردم تیراندازی کردند.
پس از پایان تیراندازی، علما و بزرگان شهر که در بخش رادیولوژی متحصن شده بودند اعلام کردند تا تغییر فرماندار نظامی مشهد به تحصن خود ادامه خواهند داد که با عدم موافقت رئیس حکومت نظامی مشهد روبرو شدند.
در طول حکومت نظامی در مشهد هر شب حدود هزار نفر در مقابل نیروهای نظامی و تانکها متحصن می شدند و مردم برای حمایت از متحصنین، خودروهای خود را از مواد غذایی اعم از گردو، پنیر، نان و اقلام مورد نیاز دیگر پر می کردند و از بالای نرده ها به آنان می رساندند.
سخنرانیهای روزانه حضرت آیت الله خامنه ای، شهید هاشمی نژاد و نمازهای جماعت ظهر و عصر از برنامه هایی بود که مورد استقبال مردم انقلابی مشهد در مقابل بیمارستان 17 شهریور قرار گرفت.
گزارش خبرنگاران داخلی و خارجی از این واقعه در روز 24 آذر از بیمارستان امام رضا به عذرخواهی 'غلامرضا ازهاری' نخست وزیر وقت رژیم استبداد و عزل 'عبدالرحیم جعفری' فرماندار نظامی مشهد انجامید.
راهپیمایی پنجم دی ماه سال 1357 شهروندان مشهدی نیز با حضور مردم و علما که از خیابان شیرازی فعلی شروع شد در بیمارستان امام رضا(ع) با قرائت قطعنامه ای در شش بند توسط آیت الله طبسی به پایان رسید.
تلاش مدبرانه حضرت آیت الله خامنه ای در مشهد در جریان فاجعه حمله ماموران رژیم به بیمارستان امام رضا(ع) به عقب نشینی مزدوران استبداد، اخراج مسئول شهری جنایت بیمارستان، سرکوبی چماق به دستان و آزادی زندانیان بیگناه انجامید.
آنچه در این گزارش ذکر شد براساس اسنادی است که در یکی از غنی ترین مراکز اسناد کشور در جوار بارگاه منور رضوی ثبت شده است.
کارشناس واحد مطالعات انقلاب اسلامی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: از سال 1376 تاکنون 38 هزار سند در باره وقایع انقلاب اسلامی در خراسان رضوی در این مرکز گردآوری شده است.
فاطمه خندان افزود: از این تعداد 30 هزار سند مکتوب و هشت هزار سند دیجیتال است که به آنها می توان 200 دقیقه سند تصویری و 200 ساعت سند صوتی شامل سخنرانیها در جریان انقلاب اسلامی را اضافه کرد.
وی ادامه داد: قدیمی ترین سند انقلاب اسلامی در خراسان رضوی که در مرکز اسناد آستان قدس رضوی موجود است به وقایع خرداد سال 1342 مربوط می شود که این اسناد تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه دارد.
کارشناس سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: بر اساس این اسناد اوج گیری فعالیتهای انقلابی در مشهد از خرداد 1357 همزمان با سالگرد نهضت 15 خرداد 1342 حوادثی به یاد ماندنی را در تاریخ این شهر به یادگار گذاشته است.
7489/6053