فیلم‌های ترک زبان ایرانی را باید زیر چتر سینمای ایران مطالعه کرد

به گزارش خبرنگار ایلنا، جشنواره «روزهای فیلم ترکی در سینمای ایران» که ۱۶ تا ۲۰ آذر در سینما «یشیل چام» استانبول برگزار شد، میزبان فیلم‌های ترک زبان از سینمای ایران بود. فیلم‌های ائو، او، سارای، سویوق، آغلا، اردک، آق گول، اکسیکلیک، حیوان، قفس، قارا یول، سلاخ، پل، سارانین سسی، سورمه لی قیز، سازاق، اونوتماق؛ یارا، من عصمتم، قارلی داملار، قارلی یوللار و سوزسوز عاشیق ازجمله فیلم‌های به نمایش درآمده در این جشنواره بودند.

رئیس سابق انجمن سینمای جوان اردبیل در حاشیه برگزاری این جشنواره با اشاره به آغاز موج جدید ساخت فیلم‌های ترکی زبان در ایران گفت: کارگردانان زیادی مثل رضا میرکریمی، کمال تبریزی، جعفر پناهی، ابراهیم حاتمی‌کیا و... هستند که با وجود متولد شدن در مناطق ترک‌زبان ایران تاکنون به زبان فارسی فیلم ساخته‌اند، اما با شروع موج جدید فیلم‌های ترکی زبان علاقه‌مند به ساخت این فیلم‌ها شده‌اند.

رضا صیامی نداشتن مخاطب را از معضلات اصلی سینمای ترک زبان ایران برشمرد و افزود: متاسفانه مخاطب ایرانی عادت به دیدن فیلم با زیرنویس هم ندارد که این فیلم‌ها را با زیرنویس به آنها عرضه کنیم.

وی ادامه داد: در فیلم کوتاه مشکل زبان نداریم، اما در فیلم‌های بلند زیر‌نویس مردم را خسته می‌کند. حتی خواندن زیرنویس فارسی هم برای آنها سخت است. به ویژه فیلمی مثل «ائو» که دیالوگ زیادی دارد، مخاطب را دچار مشکل کرد.

این فیلم‌ساز اردبیلی افزود: پتانسیل فیلم‌های ترکی ایران آنقدر زیاد است که به صورت مستقل از مرزها رد می‌شوند و در فستیوال‌ها به صورت پررنگ حضور می‌یابند.

وی ابراز امیدواری کرد در آینده‌ای نه چندان دور فیلم‌های مناطق ترک‌نشین ایران علاوه بر زبان، از نظر موضوعی هم مربوط به منطقه آذربایجان باشند.

با فیلم‌های ترک زبان ایران، حس غریبگی نداریم

نویسنده و محقق ترک تاریخ سینما نیز در حاشیه این جشنواره گفت: با فیلم‌های ترک زبان ایران،  حس غریبگی نداریم.

احسان کابیل افزود: فیلم‌های ترک زبان ایرانی نشان می‌دهند که این مرزهای جغرافیایی عملا اهمیت ندارند و معتقدم برنامه‌هایی از این دست برای درک مشترک و متقابل دو فرهنگ قدم خوبی هستند.

وی تاکید کرد: نگاه فرهنگی و زیباشناسانه را اساس قدم‌هایمان در چنین جشنواره‌هایی قرار می‌دهیم تا معنای اضافی به آنها تحمیل نشود.

دیدن سینمای ترکی در محدوده ترکیه ناشی از جهالت فرهنگی است

کارگردان ترک و محقق تاریخ سینمای ایران نیز در بخشی از جشنواره «روزهای فیلم ترکی در سینمای ایران» با ابراز تاسف از اینکه مرزهای سینمای ترکی را به ترکیه محدود می‌بینیم، گفت: مرزهای سینمای ترکی بسیار بیشتر از چیزی است که می‌دانیم و دیدن سینمای ترکی در محدوده ترکیه ناشی از جهالت فرهنگی ماست.

رضا اویلوم افزود: فیلم‌های ترک زبان ایرانی را باید زیر چتر سینمای ایران مطالعه کرد، چراکه در تمام این فیلم‌ها رد‌پای کیارستمی، فرهادی و... دیده می‌شود. فیلم‌هایی که کدهای زیبایی‌شناسانه ایرانی و فرهنگ ترکی را به هم گره زده‌اند.

اویلوم ادامه داد: در این فیلم‌ها شاهد نگاه ایرانی هستیم که از داستان‌های کوچک افراد فکرهای بزرگ به میان می‌آورند.

وی با اشاره به تاثیر تلویزیون بر تولیدات سینما خاطرنشان کرد: متاسفانه در فرهنگ سینمایی ما اثرات زیباشناسی تلویزیونی به شدت دیده می‌شود و این موضوعی است که سینمای ایران هم به آن مبتلاست.

اویلوم افزود: باید از زیباشناسی تلویزیونی، نورهای زیاد، ژست و میمیک‌های اغراق شده دور شویم تا در سینما، به‌عنوان فضایی آزادتر به مسائل اجتماعی بپردازیم.

وی ادامه داد: جشنواره‌هایی از این دست می‌تواند آغازگر فعالیت‌های مشترک سینمای دو کشور ایران و ترکیه و در نتیجه ترکیب این دو سینما با هم بشود.

محقق تاریخ سینمای ایران، پایان باز را از ویژگی‌های سینمای ایران برشمرد و گفت: سینمای ایران معمولا در پی پاسخ دادن و نتیجه‌گیری در فیلم‌هایش نیست بلکه زمینه را برای برداشت آزاد مخاطب ایجاد می‌کند. چیزی که در فرهنگ سینمای ترکیه زیاد رایج نیست و به آن عادت نکرده‌ایم.

گفتنی است جشنواره «روزهای فیلم ترکی در سینمای ایران» که ۱۶ تا ۲۰ آذر در سینما «یشیل چام» استانبول برگزار شد، میزبان فیلم‌های ترک زبان از سینمای ایران بود.

فیلم‌های ائو، او، سارای، سویوق، آغلا، اردک، آق گول، اکسیکلیک، حیوان، قفس، قارا یول، سلاخ، پل، سارانین سسی، سورمه لی قیز، سازاق، اونوتماق؛ یارا، من عصمتم، قارلی داملار، قارلی یوللار و سوزسوز عاشیق از جمله فیلم‌های به نمایش درآمده در این جشنواره بودند.

همچنین اولین فیلم بلند ترکی زبان ایرانی، فیلم «او» ۱۵ سال گذشته ساخته شد که فاصله آن تا فیلم «سویوق» که دومین اثر بلند ساخته شده به زبان ترکی است، ۱۲ سال است.

فیلم بلند «ائو» نیز به واسطه موفقیت در جشنواره‌های مختلف روحی تازه در سینمای ترکی ایران دمید.

این رویداد با حمایت بخش فرهنگی شهرداری استانبول و با حضور کارگردانانی از شهرهای تبریز، ارومیه و اردبیل از کشور ایران در استانبول برگزارشد.

گزارش از سیده پری ‌ناز سهرابی