شاهد رشد حبابی گالری‌ها هستیم/ لزوم هویت‌بخشی به نوع فعالیت‌ها

وحید ملک بنیانگذار و مدیر مجموعه گالری‌های «آرت سنتر» در گفتگو با خبرنگار مهر دربارۀ چگونگی انتخاب آثار برای نمایش در این گالری‌ها گفت: بدیع بودن اثر یکی از معیارهای اصلی انتخاب آثار است. خیلی از آثار ممکن است همه ویژگی های یک اثر ناب هنری را نداشته باشند، بنابراین تجربۀ ما و کارشناسانی که در انتخاب آثار با ما همراه هستند ملاک اصلی انتخاب آثار است و این انتخاب در فرآیندی تخصصی انجام می شود.

ملک بر این اعتقاد است که هر گالری باید سبک و سیاق خاص خود را دنبال کند و در این باره توضیح داد: ما باید به سمتی حرکت کنیم که هر گالری به شکل اختصاصی عمل کند و به نمایش آثار خاص خود بپردازد به گونه ای که با شنیدن نام هر گالری مخاطب بداند که چه نوع آثاری را در این گالری شاهد خواهد بود. چنین رویکردی هم به نفع مخاطب و علاقه مندان هنر است هم به نفع هنرمند و در نهایت هنر ایران از آن سود خواهد برد.

مخاطب می‌داند در مجموعه ما چه سبک آثار هنری ارائه می‌شود

وی با تاکید بر این نکته که گالری‌های ما باید با هویت سازی بر اساس خط مشی مشخص خود حرکت کنند، یادآور شد: ظرف ۲۰ سال گذشته مخاطبان مجموعه گالری های آرت سنتر هیچ اثر رئالی را در نمایشگاه های ما ندیده اند. این به آن معنا نیست که ما مخالف هنر رئال هستیم بلکه به دنبال ارایۀ کاری روشمند و تخصصی بوده ایم بنابراین مخاطبی که به دنبال کار رئال است، می داند که باید به گالری های دیگری مراجعه کند و هدف ما نیز فراهم آوردن نوعی هویت سازی برای گالری است؛ شیوه ای که در همه جای دنیا رواج دارد.

ملک افزود: هنوز تا رسیدن به نقطۀ مطلوب گالری داری در ایران فاصلۀ زیادی هست و باید سخت کار کرد. به عنوان مثال پیشرفت کار گالری ها هنوز ما را به آن جا نرسانده است که هر کدام مختص نمایش آثار ویژۀ خود باشند اما در گالری های آرت سنتر با وجود تمرکز بر همه شاخه های هنر تجسمی تلاش ما بر این بوده است که هویت خاصی را برای مجموعۀ خود در نظر بگیریم. بنابراین اگر مخاطبی یکی از نمایشگاه های ما را پسندید، به طور یقین به اکثر نمایشگاه های دیگر ما نیز علاقه مند خواهد بود.

مدیر مجموعه «آرت سنتر» درباره اقتصاد گالری ها و روند افزایش گالری های جدید، بیان کرد: متاسفانه در ایران رشد وتوسعه گالری داری همگون نیست و شاهد رشد حبابی گالری ها به لحاظ کمی هستیم که فاقد کیفیت فرهنگی و هنری لازم هستند.

با داشتن سرمایه و یک مکان نمی‌شود گالری‌دار شد

وی ادامه داد: برخی فقط با شنیدن خبر رشد اقتصاد هنر و منافعی که در این حوزه می بینند تصمیم می گیرند گالری دار شوند، اما همکاران جدید ما توجه ندارند که این شغلی نیست که یک باره درباره ورود به آن تصمیم گرفته شود و با سرمایه گذاری و اختصاص یک مکان گالری داری کنند بلکه این شغل نیازمند داشتن ویژگی های بسیاری است که مهمترین آن دانش و عشق به هنر است.

ملک با بیان این که شغل گالری داری برخلاف ظاهر آن که بسیار ساده، پولساز و شیک به نظر می رسد بسیار دشوار و نیازمند قابلیت های خاص خود است، تاکید کرد: آمار گالری های ثبت شده و غیرفعال حاکی از این است که بسیاری این حرفه را ساده می پنداشتند و تخصص لازم را هم نداشتند و نتوانسته اند در تداوم کار موفق باشند.

وی همچنین اظهار کرد: اشکال این نوع گالری ها این است که ممکن است با رفتار غیرحرفه ای خود به مخاطبان حوزۀ تجسمی (مجموعه داران، خریداران و هنرمندان) در دیگر گالری ها و اعتبار و اعتمادی که طی چند دهه در این حوزه با شکیبایی و دشواری ایجاد شده است، آسیب بزنند. فرهنگ سازی امری دشوار است و با صرف زمانی طولانی به دست می آید، اما با اقدام های غیر حرفه ای و غیر کارشناسی به سرعت آسیب پذیر خواهد بود بنابراین موضوع گالری داری در ایران نیازمند آسیب شناسی جدی و تمهیدات جدید است.

ملک با اشاره به رشد هنرهای تجسمی در سال های اخیر گفت: در سال های اخیر شاهد اتفاق خوبی در رشد حوزه هنرهای تجسمی بوده ایم و بسیاری از مردم عادی به جمع علاقه مندان و خریداران آثار هنری اضافه شده اند. این اتفاق نشان می دهد که اقدامات سال های قبل درست و ثمربخش بوده است و اکنون زمان بسیار خوبی برای فرهنگ سازی و معرفی شایستۀ هنر تجسمی کشورمان است؛ چه برای کسانی که به نفس هنر اهمیت می دهند، چه برای آن دسته که به جنبه های زیبایی شناسانه و یا ارزش های سرمایه گذاری در آن فکر می کنند.

وی تأکید کرد: رشد چشمگیر تعداد خریداران در این سال‌ها نباید ما را دچار خطا یا توهم کند چرا که به سادگی با رفتارهای غیر حرفه ای و افزایش نامتعارف گالری های غیر تخصصی می توان این فرصت را از دست داد.

 ملک همچنین یادآور شد: اکنون پس از گذشت چندین دهه هنر تجسمی ایران سه ضلع اصلی خود یعنی هنرمند، گالری دار و مخاطب را یافته است. هرچند هنوز کارهای زیادی پیش رو داریم، چون این تناسب هنوز بسیار شکننده است اما این فرصت بزرگی برای فرهنگ و هنر سرزمین ماست. قطعاً گالری ها در این بین نقش مهمی دارند و افزایش تعداد آنها اتفاق ناخوشایندی نیست، در صورتی که کیفیت فرهنگی و هنری آنها نیز هم پای رشد کمی آنها باشد.

مدیر مجموعه گالری های «آرت سنتر» درباره تعامل گالری ها با مرکز هنرهای تجسمی و انتظاری که از این مجموعه وجود دارد، توضیح داد: ما در طول ۲۰ سال گذشته با رعایت اصول و قوانین مورد نظر از سوی وزارت ارشاد، تاکنون به هیچ مشکلی برخورد نکرده ایم و همچنین با توجه به این که از کمبود امکانات و بودجه مرکز هنرهای تجسمی مطلع هستیم، نمی توانیم انتظار خاصی هم از آنها داشته باشیم. در حالی که این گونه مراکز در خیلی از کشورهای دنیا وظیفه حمایت مالی از هنر را بر عهده دارند اما در ایران با توجه به محدودیت بودجه ارشاد در این خصوص انتظاری نمی توان داشت.

وی همچنین تصریح کرد: ما حمایت های معنوی دفتر امور هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را ارج می نهیم و معتقدیم که یک گالری خصوصی باید مستقل عمل کند و اگر کارش را به درستی و به شکل حرفه ای و اصولی انجام دهد نیازی به حمایت مالی دولت نخواهد داشت و هنر ارائه شده آن نیز شکل فرمایشی پیدا نمی کند.

ملک درباره برگزاری «آرتفر» از سوی دفتر امور هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز اظهار کرد: هر اتفاق تازه ای در حوزه هنرهای تجسمی که به شکل حرفه ای و اصولی صورت بگیرد اتفاق خوبی است و امیدوارم که برگزارکنندگان این گونه رویدادها نیز کاملاً کارشناسی شده و بر اساس تجربیات و اصول حرفه ای اقدام به برگزاری این رویدادها کنند. هنرهای تجسمی ایران همچون قایقی است که همه هنرمندان، گالری داران، مجموعه داران و اهل هنر بر آن سوارند و اگر افرادی ناآگاهانه هر گونه اشکالی به این قایق وارد کنند، آسیب آن دامنگیر همه خواهد شد و اگر به درستی و به سمت هدف مشخصی در حرکت باشد، منافع آن شامل حال همگان خواهد شد.

وی در پایان تأکید کرد: با اتفاقات شتاب زده و حرکات هیجانی به شدت مخالفم و امیدوارم برگزاری هر رویدادی در آینده آن قدر حرفه ای و کارشناسی شده باشد که شاهد موفقیت های روزافزون در حوزه هنرهای تجسمی در ابعاد مختلف باشیم.