قرار نبود دست کسی را بعنوان برنده بالا ببریم/ جادوی برقراری گفتگو

خبرگزاری مهر- گروه هنر: «۱۸۰ درجه» با سردبیری سیدمرتضی فاطمی چندی پیش از شبکه افق سیما پخش شد و قرار است سری دوم آن نیز ساخته شود. این مجله تلویزیونی ویژگی هایی داشت که از مهمترین آنها می‌توان به سابقه رسانه ای تیم تولید که برنامه را نیز با فرم یک مجله تلویزیونی پیش بردند و استفاده ساختارهای تصویری به کارگردانی تلویزیونی فواد صفاریان‌پور اشاره کرد. فراهم کردن فضا برای گفتگوهای متفاوت و حضور مهمانان متنوع از جمله دلایلی بود که باعث شد این برنامه در مدت پخش طیف زیادی از مخاطبان را راضی کند.

به همین بهانه سیدمرتضی فاطمی سردبیر و مجری «۱۸۰ درجه» و امید مهدی‌نژاد طنزپرداز و دیگر مجری این برنامه به همراه اکبر نبوی منتقد و فعال عرصه مطبوعات با پایان سری اول این برنامه به خبرگزاری مهر آمدند تا درباره ضرورت چنین برنامه‌هایی گفتگو کنند و از طرفی از نقاط قوت و ضعف این برنامه گفتگومحور سخن بگویند.

در قسمت اول این نشست درباره اجرا در برنامه های گفتگومحور سخن گفته شد و اینکه مجری تا چه حد می تواند در بحث و نزاع مداخله داشته باشد. قسمت دوم این گفتگو نیز به حضور مهدی نژاد به عنوان طنزپرداز و همچنین تم مورد نظر در این برنامه اشاره شد. سردبیر «۱۸۰ درجه» نیز در بخشی به رضایت دو طیف شرکت کننده در برنامه اشاره کرد که هر دو احساس پیروزی داشته‌اند.

قسمت دوم این نشست را در زیر می خوانید:

*به نظر شما تیم «۱۸۰ درجه» چقدر در این برنامه از جهت‌گیری های فکری خود و همچنین پیشینه و تجربه حرفه‌ای ژورنالیستی که در کارنامه داشتند، بهره گرفت؟

اکبر نبوی: به نظر من خود «پنجره» جزو نشریاتی بود که اتفاقا در حوزه محتوا به جریان اصولگرایی نمی خورد. من در سال ۸۸ اشعاری داشتم که درباره فتنه بود و نه فقط فتنه را محکوم می کرد بلکه دشنه را هم می کوبید و منظورم از دشنه جریان احمدی نژاد بود و این اشعار در هفته نامه «پنجره» و خبرگزاری مهر منتشر شد.

[cite]یکی از مهمترین ضعف‌های برنامه که البته اقدام بدیع و نویی بود اما در عین حال آفت چنین برنامه‌ای هم هست شبکه اجتماعی و زیرنویس‌هایی‌ بود که حین برنامه روی آنتن می‌ رفت نبوی: یکی از مهمترین ضعف‌های برنامه که البته اقدام بدیع و نویی بود اما در عین حال آفت چنین برنامه‌ای هم هست شبکه اجتماعی و زیرنویس‌هایی‌ بود که حین برنامه روی آنتن می‌ رفت. این یک برنامه جدی است و مخاطب با جدیت گفتگوها را دنبال می‌کند و حتی یک لحظه غفلت باعث می‌شود که از بحث دور شود. خود ما که در برنامه اول که حضور داشتیم با یکی از این افراد شبکه اجتماعی که نامش «یا زهرا» بود به چالش خوردیم و یا من در بعضی برنامه‌ها با دیدن این زیرنویس‌ها اذیت می‌شدم. بسیاری از این زیرنویس‌ها سؤال فردی یک نفر بود و حتی اگر هم مسأله عمومی همه مخاطبان هم بود باید در نظر گرفت که حواس مخاطب را پرت می‌کند.

فاطمی: من از کلیت شبکه اجتماعی و استفاده از زیرنویس‌ها دفاع می‌کنم چون مخاطب امروز ما مخاطب مولتی‌رسانه است ولی نقدها را هم در اجرا وارد می‌دانم. من ایده این اتفاق را از مناظره‌های سال ۹۲ گرفتم که آن زمان فضای فعال شبکه های اجتماعی در «گوگل‌پلاس» بود. ما مناظره‌ها را می‌دیدیم و در همان لحظه گوگل پلاس را هم سرچ می‌کردیم تا ببینیم مردم چه می‌گویند. زمانی هم امید مهدی‌نژاد به برنامه «خندوانه» رفته بود و ما گروهی به نام «پشت پنجره» داشتیم که آن زمان هم در حین انجام شدن گفتگوها، واکنش‌هایی لحظه‌ای در این گروه صورت می گرفت. به طور مثال رامبد جوان از امید می‌خواست کاری انجام دهد و بعد بچه‌ها نظرهایشان را در گروه می‌گذاشتند و من ایده‌ام را از چنین اتفاقاتی گرفتم و تاکنون بیشترین نقدهای مثبت را از این اتفاق شنیدم. این را هم قبول دارم که ما در اجرا ضعف داشتیم که البته بخشی به ضعف و توان پایین رسانه و بخشی هم به ضعف برخی از مخاطبان در استودیو باز می گشت.

*من فکر می‌کنم سانسورهایی هم داشته‌اید چون ما غالباً نظرهای فانتزی و یا سؤال‌های سطحی مخاطبان را می‌شنیدیم.

فاطمی: لاجرم این سانسور وجود داشت اما اگر به این ظرفیت برسیم و به طور مثال اگر همین ایده در یک برنامه «تاک‌شو» در شبکه هایی مثل بی بی سی و سی ان ان اجرا شود به سرعت آن را جذاب کرده و همه استقبال می کنند. در چنین گفتگوهایی ما شاهد افت و خیز هستیم و ممکن است طرفین وارد مباحث انتزاعی و خسته کننده شوند در این لحظه فضا برای شنیدن نظرهای مردمی خارج از بحث فراهم است و حتی این نظرها می‌توانند برنامه را جذاب‌تر هم باشند.

نبوی: من هم عنوان کردم که اصل این اتفاق، امری بدیع بود و اشکال در جایی است که ذهن را پرت می‌کند. اگر مدیریت شود که این توضیح و زیرنویس به طور مثال در چه زمانی مطرح شود به نظرم کارآیی بهتری خواهد داشت.

*اتفاقا به نظر من مدیریت کردن این فرآیند باعث غیرطبیعی بودن آن می‌شود حتی حضور عوامل برنامه برای من حکم گرم کردن بحث را داشت.

نبوی: این کارکرد رسانه است که سعی می کند چشم مخاطب را به نقطه ای که می خواهد، توجه دهد. در بعضی برنامه‌های «تاک‌شو» نیز می‌بینیم که حین انجام یک گفتگو، زیرنویس‌ها و کپشن‌هایی در بی‌بی‌سی و یا شبکه خبر خود ما وجود دارد، اما در مواردی کاربرد مناسبی ندارد. مثلاً حین پخش برنامه ای چون «شهر فرنگ» که آقای مدقق در شبکه خبر اجرا می کند نباید چنین کپشن‌هایی با سرعت و در طول برنامه زیرنویس شود و این اشتباه است. زمان مخاطب باید برای ما مهم باشد. اگر گفتگوها به شکل آرامی پیش می رود، می‌توان چشم‌ مخاطب را به این زیرنویس‌ها متوجه کرد اما اگر بحث جدی است نباید چشمان او را دزدید و باعث حواس پرتی‌اش شد.

*سری دوم این برنامه در چه حوزه هایی می تواند تفاوت داشته باشد؟

فاطمی: ببینید ما در سری اول عمده توان و انرژی خود را بکار گرفتیم. در سری دوم واقعا کار بیشتری از سری اول نمی توان انجام داد و بیشتر باید سعی کنیم ضعف های سری اول را برطرف کنیم.

ادامه دارد...