آیا ملاحظات امنیتی، رفتار اردوغان را توجیه می‌کند؟

محمد اکبری - اوضاع غیرعادی در کشوری که بیش از یک دهه بود به شرایط عادی عادت کرده بود کماکان ادامه دارد. آناتولی که با روی کار آمدن عدالت و توسعه رنگ و بوی آرامش به خود دیده بود حالا چند سالی است که دوباره از ثبات آنچنانی فاصله گرفته است. کودتای نافرجام و تلاش ناکام نظامیان برای کنار زدن اردوغان با قوه قهریه هم آخرین پرده از این روند بود. اما حالا رجب طیب با مددجویی از همراهی مردم تلاش دارد هرکه حتی کوچکترین ارتباطی با کودتاگران داشته را نیست و نابود کند و گویی در این روند با هیچ کس شوخی ندارد. اما این رویه تا کجا می تواند ادامه داشته باشد؟ برای یافتن پاسخ این پرسش با دکتر جعفر حق پناه گفتگو کردیم. استاد مطالعات منطقه ای دانشگاه تهران در گفتگو با خبرآنلاین تاکید کرد ترکیه بار دیگر به پل شرق و غرب تبدیل خواهد شد. 

پاکسازی هایی که در شرایط فعلی انجام می شود، زمینه ساز نارضایتی در ترکیه نمی شود؟

اگر شرایط کلی اجتماعی، اقتصادی و امنیتی ترکیه را مد نظر قرار دهیم، می بینیم که بخاطر اوضاع بد امنیتی این کشور، پاکسازی ها جای توجیه دارد و مشروعیت این حکومت را زیر سوال نمی برد. از طرفی دولت فعلی در زمینه اقتصادی ناکارآمد نبوده و به نظر می رسد که در کل قابلیت مدیریت این شرایط را دارد. از طرفی بحث سیاست خارجه این کشور هم مطرح است. چرا که اتحادیه اروپا و جهان غرب اعتراضاتی درباره نقض حقوق بشر در این کشور وارد می دانند. در این زمینه نیز اردوغان در حال پاسخگویی به این مسائل است و البته باید در نظر داشت که اگر سیاست دوری از غرب ادامه یابد، هزینه های نقض حقوق بشر برای آنکارا بالاتر خواهد رفت، اما در شرایط فعلی کماکان هزینه ها برای این کشور پایین است..

بسیاری از کارشناسان معتقدند در صورت بازگشت مجازات اعدام و استمرار شرایط موجود و زندان های بلند مدت برای مخالفین، شاهد بالا رفتن نارضایتی ها در ترکیه خواهیم بود. نظر شما در این مورد چیست؟

این اقدامات در دراز مدت باعث فرسایش مشروعیت هر دولتی خواهد شد. ضمن اینکه دولت خود را از حمایت های دموکراتیک و مردمی محروم خواهد کرد. اما تصور نمی شود که در کوتاه مدت پیامدهای آنچنانی داشته باشد.

تاثیر شدت عمل اردوغان در قبال ارتش، بر سیاست های این کشور درباره سوریه و عراق را چگونه ارزیابی می کنید؟

تاثیری ندارد. چرا که ارتش اصولا در این دو کشور نقش فعالی نداشته است. آنکارا در این کشورها کماکان از قابلیت های دیگری برخوردار است و اتفاقا بهتر است بگوییم که ارتش موافق حضور فعال در این کشورها نبوده است.

در نهایت به نظر شما ترکیه از جهان غرب فاصله خواهد گرفت یا شرایط فعلی را امری کوتاه مدت می دانید؟

ترکیه در زمینه سیاست خارجه فراز و فرودهای زیادی داشته است. اما نهایتا به توازن و تعادل رسیده است. ممکن است در کوتاه مدت کمی از غرب فاصله بگیرد، اما مهمترین مزیت این کشور شرایط جغرافیایی آن است. لذا مجددا تبدیل به پل بین غرب و شرق خواهد شد و همچنان خود را در بلوک غرب تعریف خواهد کرد و بعید است در بلند مدت اتفاق خاصی رخ دهد.

5250