روابط عراق و سعودی؛ بازگشت به عصر یخبندان؟

عادل الجبیر چهارشنبه گذشته در اظهاراتی که از آن بوی نوعی 'تعیین تکلیف' برای دولت عراق می آمد، دو نکته را به حکومت عراق یادآوری کرد؛ اول اینکه تشکیلات « الحشدالشعبی » را برچیند و تنها ارتش در جنگ علیه داعش شرکت کند و دیگری اینکه در عراق دولتی تشکیل شود که در آن همه طبقات و طوایف حضور داشته باشند، چنانکه گویی اکنون طوایف و طبقات دیگر در دولت و معادله قدرت در این کشور حضور ندارند.
« حیدرالعبادی » که تاکنون در خصوص دخالت ها و اظهارات و تحرکات سلطه جویانه دولت سعودی بر دولت عراق، سکوت را ترجیح داده بود و بیشترا در لفافه به آن واکنش نشان می داد، ساعاتی پس از اظهارات الجبیر ، از سفیر این کشور در بغداد خواست در چارچوب وظایف دیپلماتیکش عمل کند و به اصول و قواعد دیپلماتیک پایبند باشد و در اظهاراتی که در جمع فرماندهان ارشد نظامی، از جمله الحشدالشعبی در روز پنجشنبه داشت، به صراحت سخنان وزیر خارجه سعودی را مداخله گرایانه توصیف کرد و آن را مردود دانست.
وی تاکید کرد که اسائه ادب به الحشدالشعبی ، توهین و اسائه ادب به کل ملت عراق است.
العبادی گفت، صداهایی را که به عراق اجازه نمی دهند برای آزادی اراضی اش بجنگد و مخالف مشارکت الحشدالشعبی در عملیات موصل هستند، رد می کنیم.
نخست وزیر عراق الحشدالشعبی را تشکیلاتی رسمی ، زیر نظر دولت معرفی کرد و تاکید کرد که در چارچوب قانون کار می کند.
وزارت خارجه عراق نیز برغم نرمش های وزیر آن « ابراهیم الجعفری » در برابر سعودی ها و سایر دولت های خلیج فارس طی ماه های گذشته، اظهارات الجبیر را خطرناک توصیف کرد و از برخی کشورها خواست مانع پیوستن شهروندانشان به داعش شوند.
براساس آمارها، شهروندان سعودی بیشترین نیروهای خارجی و ازجمله انتحاری های داعش را در عراق تشکیل می دهند.
در بیانیه وزارت خارجه عراق الحشدالشعبی تشکیلاتی رسمی متشکل از داوطلبان ازتمامی قشرها و طوایف این کشور معرفی شده است.
« باقر الزبیدی » وزیر حمل و نقل نیز در بیانیه به اظهارات عادل الجبیر که خواستار برچیدن تشکیلات الحشدالشعبی شده بود حمله کرد و آن را دخالت آشکار در امور داخلی عراق خواند و « ثامر السبهان » سفیر سعودی در عراق را نیز متهم کرد که قواعد و هنجارهای دیپلماتیک را نقض کرده است.
وی از دولت عراق خواست نقش خود را در متوقف کردن دخالت های سعودی ایفا کند و افزود: پس از بارها نقض قواعد دیپلماتیک از سوی سفیر سعودی در بغداد و مداخله در امور داخلی ، حالا شاهدیم که راس دیپلماسی این کشور به صراحت در امور داخلی عراق دخالت می کند.
« حسن الشمری » نماینده پارلمان عراق نیز در واکنش به وزیر خارجه سعودی و اظهارات عجیب وی ، گفته که این اظهارات منعکس کننده وضعیتی از تحقیر حاکمیت عراق از سوی سعودی است که متهم به حمایت از گرایش ها و رویکردهای فرقه ای و افراط گرایانه در منطقه و جهان است.
درهمین حال شورای تشکیلات الحشدالشعبی در واکنشی، اظهارات عادل الجبیر را تجاوز به مرزهای حاکمیتی عراق توصیف کرد و از سازمان ملل و شورای امنیت سازمان ملل متحد خواستار مداخله و متوقف ساختن اقدامات دولت سعودی شد و « کتائب بابلیون »، از نیروهای مسیحی عضو الحشدالشعبی نیز به اظهارات الجبیر واکنش تندی نشان داد.
عادل الجبیر که از هنگام تصدی پست وزارت خارجه، به جای دیپلماسی لباس جنگ به تن کرده، روز چهارشنبه گذشته پرده ها را کنار زد و به جای سفیرش در بغداد خود وارد صحنه شد و با لحن آمرانه با عراقی ها سخن گفت.
این اظهارات، دو روز قبل از روز جهانی قدس از سوی وزیر خارجه سعودی، خشم عراقی ها را به دنبال داشت تا در روز جمعه، روز جهانی قدس، پا به زمین کوبیده و همزمان با رژیم اشغالگر علیه سعودی ها نیز شعار دهند.
دولت سعودی، همچنین با حمایت مالی و تسلیحاتی ازگروه های تروریستی در منطقه، بویژه داعش ، خشم عراقی ها را بر انگیخته است. این دولت در طول عملیات آزادسازی فلوجه که از 23 می گذشته شروع شد و هفته گذشته به آزادی این شهر انجامید، تلاش زیادی کرد جلوی این عملیات را بگیرد.
روابط عراق و سعودی به دنبال تلاش یک ساله دولت عراق جهت از سرگیری روابط راکد دیپلماتیک میان دو کشور که نزدیک به ربع قرن ادامه داشت، از ژانویه سالجاری میلادی با ورود ثامر السبهان که یک افسر امنیتی است، از سرگرفته شد، اما در این مدت سفیر کم سن و سال ریاض، تاکنون چندین جنجال برای عراقی ها ایجاد کرده و دستکم دو بار طی این مدت به وزارت خارجه عراق فراخوانده شده است.
بسیاری از عراقی ها این رفتارهای خارج از عرف دیپلماتیک سفیر سعودی را به حساب ناپختگی و کم تجربگی وی می گذاشتند، اما ورود عریان عادل الجبیر به بازی مداخلات در امور داخلی عراق و القای حس قیمومت بر این کشور ، نشان داد که موضوع از سطح یک سفیر فراتر است.
خاورم*1*1770*شبس **1488 **