آیت الله صدوقی؛ خدمتگزار صادق انقلاب و سیاستمداری مقتدر

آیت الله محمد صدوقی عالمی وارسته، روحانی مبارز و از یاران صدیق امام خمینی(ره) بود که همواره در مسیر خدمت به مردم گام بر می داشت و در جهت پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی از هیچ تلاش و کوششی فروگذاری نکرد. این عالم وارسته در 10 اسفند 1287 هجری خورشیدی در یزد دیده به جهان گشود و با از دست دادن پدر و مادر خویش، کودکی را در کنار پسرعموی خود، «میرزا محمد کرمانشاهی» از علمای برجسته آن دیار سپری کرد.
آیت الله صدوقی درس های مقدماتی را در مکتب خانه فراگرفت و در 13 سالگی وارد مدرسه عبدالرحیم ‏خان شد، پس از به پایان رساندن جامع المقدمات و قوانین در این مکان، برای تکمیل علم و دانش به مدرسه چهارباغ اصفهان رفت و پس از گذشت یک سال به زادگاه خود بازگشت.
وی در 22 سالگی به دلیل اشتیاق فراوان به فراگیری علوم دینی راهی قم شد و در آنجا از دانش استادان مشهوری چون «آیات عظام عبدالکریم حایری یزدی، سیدحسین طباطبایی بروجردی، سیدصدرالدین صدر، سیدمحمدحجت کوه کمری و سیدمحمدتقی خوانساری» بهره برد و به دلیل فضلیت های اخلاقی بسیار و امانتداری، مورد توجه عالمان و بزرگان قرار گرفت. آیت الله صدوقی به یادگیری و آموزش علاقه فراوانی داشت و با تلاش در این عرصه، در شمار استادان ممتاز حوزه علمیه قم قرار گرفت و شاگردان بسیاری با استفاده از دانش این روحانی برجسته، به درجه های بالای علمی دست یافتند.
او پس از مدتی زندگی در قم به درخواست مردم یزد برای انجام دادن برخی فعالیت های مذهبی و سیاسی به زادگاه خویش بازگشت و به نوسازی در مدرسه های دینی آن دیار همت گماشت و پس از مدتی دگر بار یزد را به مقصد قم ترک کرد و در این شهر با امام خمینی(ره) آشنا شد و به عنوان یکی از یاران همیشگی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، در کنار ایشان به فعالیت های سیاسی پرداخت. هنگامی که نهضت امام خمینی در 1341 هجری خورشیدی آغاز شد، شیخ صدوقی در حمایت و پشتیبانی از نهضت امام امت به روشنگری درباره ظلم و ستم رژیم پهلوی پرداخت و با برگزاری جلسه هایی برای طلبه های جوان، روح امیدواری و ستم ستیزی را در آنان بیدار ساخت. پس از آن که بنیانگذار انقلاب در خرداد 1342 هجری خورشیدی به وسیله عوامل رژیم پهلوی بازداشت شدند، آیت الله صدوقی برای محکوم کردن این اقدام، به همراه دیگر علما به حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) رفت. در این میان سازمان امنیت و اطلاعات کشور(ساواک) به وی هشدار داد که در صورت ادامه این روند او را تبعید خواهد کرد. این مجاهد پارسا اما از مبارزه دست بر نداشت و برای تحقق اهداف امام(ره) به نشر سخنان ایشان و روشنگری مردم انقلابی ایران ادامه داد. مجاهدت های وی تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران در 22 بهمن 1357 هجری خورشیدی ادامه یافت و با تلاش و مبارزه های خویش برای احیای حقوق مردم، نقش مهمی در پیروزی انقلاب اسلامی ایفا کرد.
این مبارز راه حق، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، برای تدوین قانون اساسی به عضویت مجلس خبرگان رهبری درآمد و به عنوان نماینده ولی فقیه و امام جمعه یزد برگزیده شد.
سرانجام آیت الله محمد صدوقی سیاستمدار و عالم وارسته پس از سال ها مبارزه با ظلم و استبداد و خدمت به وطن در 11 تیر 1361 هجری خورشیدی در 74 سالگی در محراب نماز جمعه به دلیل انفجار نارنجک به وسیله منافقان به شهادت رسید و به عنوان چهارمین شهید محراب عبادت لقب گرفت.
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت سالروز شهادت این روحانی مبارز، با «حجت الاسلام محمدتقی فاضل میبدی» یار و همراه شهید صدوقی و عضو مجمع مدرسین حوزه علمیه قم به گفت وگو پرداخت.

- در ادامه متن این گفت و گو آمده است:
**ایرنا: با توجه به نقش تاثیر گذار آیت الله صدوقی در پیروزی انقلاب اسلامی، عملکرد این روحانی عالم را در این نهضت چگونه ارزیابی می کنید؟
***حجت الاسلام فاضل میبدی: آیت الله صدوقی در یزد پیش از انقلاب از مریدان و مروجان افکار امام خمینی و فرد بسیار متعهد و شجاعی بود اما شروع فعالیت های جدی انقلابی وی به زمان کشتار شهدای قم و پس از حادثه شهدای تبریز باز می گردد. او در چهلم این رویداد تلخ در یزد به صورت جدی وارد عمل شد و مردم انقلابی را به مبارزه علیه ظلم و استبداد رژیم پهلوی فراخواند. پس از آن که قیام خونین 17 شهریور 1357 هجری خورشیدی در میدان ژاله(میدان شهدای کنونی) به وقوع پیوست، آیت الله صدوقی در میبد یزد به سخنرانی علیه رژیم پرداخت و بعد از این اقدام به منطقه های دیگر یزد رفت و در سخنرانی های خود آشکارا نام محمدرضا پهلوی را عنوان کرد. این روحانی مبارز از 1356 خورشیدی به بعد با شجاعت بسیار زیاد مبارزه های سیاسی خویش را ادامه داد و مردم استان یزد را در رویارویی علیه حکومت وقت به خوبی هدایت کرد.
**ایرنا: در سال های پایانی منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی فعالیت های شهید آیت الله صدوقی نه تنها به یزد خلاصه نمی شد بلکه او سفرهای بسیاری را به نواحی مختلف کشور انجام داد، این سفرها چه ثمره و نتایجی را برای مردم ایران در بر داشت؟
***حجت الاسلام فاضل میبدی: شهید آیت الله صدوقی چهره بسیار سرشناس و مشهوری در میان مردم به شمار می رفت که این امر تنها مربوط به زمان حضور او در استان یزد نبود. وی از هنگامه زندگی حاج شیخ «عبدالکریم حائری یزدی» مسوول حوزه علمیه قم، به عنوان چهره ای نامدار و شاخص، حضور فعالی در این حوزه داشت و از جمله مفسران علوم دینی به شمار می رفت که فعالیت های مهم و چشمگیری را در زمینه های گوناگون اجتماعی-دینی انجام داده بود. زمانی که مردم یزد نیاز به حضور آیت الله صدوقی در این شهر داشتند، وی به زادگاه خود بازگشت و با آنکه پس از این تمرکز اصلی خویش را بر حل کردن مسایل یزد گذاشت اما به غیر از این شهر در بسیاری از شهرهای دیگر ایران نیز به فعالیت های اجتماعی همت می گماشت. به عنوان نمونه در مشهد، شهرک مهم طلاب را بنا نهاد و در شیراز مرکزهایی را که مربوط به نیازمندان بود، خریداری و آنها را به مدرسه و مسجد تبدیل کرد. همچنین ساخت بیمارستان سیدالشهداء از دیگر فعالیت های شیخ صدوق در زادگاهش محسوب می شود. این بیمارستان اکنون به عنوان یکی از بیمارستان های مهم و مطرح یزد به شمار می رود. شیخ صدوق در مسایل اجتماعی بسیار فعال بود و پس از این که وارد عرصه سیاست شد، با جرات و شجاعت بی مانند، نامه ها و بیانیه های بسیاری را برای مردم یزد و انقلابیان سراسر کشور منتشر کرد و این امر سبب شد تا نام این مبارز نستوه در میان ایرانیان مشهور شود.
**ایرنا: چه عاملی سبب شد تا نیروهای حکومت پهلوی اجازه برهم زدن مجلس های سخنرانی شهید آیت الله صدوقی را به خود ندهند؟
***حجت الاسلام فاضل میبدی: سیاستی که وی در برخورد با حکومت وقت داشت، باعث می شد تا حکومت و گروهک ها، اجازه نزدیک شدن و دخالت در حریم او را به خود ندهند. در سخنرانی هایی که به وسیله این عالم در مسجد برگزار می شد، جمعیت بسیاری حضور می یافتند و روزهای رمضان وی به مدت دو ساعت به سخنرانی می پرداخت و این امر سبب محبوبیت این عالم نزد مردم یزد شده بود.
**ایرنا: در این دوره بر پایه برخی گفته ها افرادی قصد از میان برداشتن این عالم را در یزد داشتند اما همچنان وی بدون محافظ به تردد در میان مردم می پرداخت. چه عواملی سبب شد تا این اقدام های مخرب، مانع دستیابی آیت الله صدوقی به هدف های مورد نظر نشود؟
***حجت الاسلام فاضل میبدی: این مبارز، عالمی سیاستمدار و باهوش بود و هنگامی که تصمیمی اتخاذ می کرد، هیچ فردی نمی توانست مانع تحقق اهداف وی شود. در یزد، صبح های زود به تنهایی و بدون هیچ محافظی به مسجد محل می رفت، جسارت وی در این زمینه بسیار ستودنی بود. پس از انقلاب نیز زمانی که در شورای فرماندهی سپاه یزد حضور داشتم، گروهک منافقان ساختمان این شورا را اشغال کردند و توطئه ای علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آغاز کرده بودند، بنابراین به آیت الله صدوقی عنوان کردم که این مکان فرهنگی باید تخلیه شود، وی با شجاعت تمام وارد این عرصه شد و آن ها را از یزد بیرون کرد. این ساختمان نخستین مکانی بود که گروهک منافقان فعالیت خود را به صورت جدی شروع کرده بودند زیرا یزد بسیار آرام بود، به همین دلیل آن ها می اندیشیدند، مانع اهداف ضدانقلابی آنان نخواهند شد اما آیت الله صدوقی به مبارزه با آنان پرداخت. در واقع وی در تجهیز و ترویج مردم بسیار نقش داشت.
**ایرنا: چه عاملی سبب شد تا مردم یزد آیت الله صدوقی را یک حامی به معنای واقعی بدانند؟
***حجت الاسلام فاضل میبدی: این شهید نزد مردم محبوب و نفوذ کلمه و قاطعیت برخوردار بود. از آن جایی که انقلابیان به صداقت این مبارز اطمینان داشتند، با اشتیاق از اندیشه های این روحانی پیروی می کردند. او در زمان رژیم پهلوی از جمله عالمان مقتدری به شمار می رفت که توانست خدمت های بی شماری در راستای بهبود وضعیت جامعه انجام دهد. ساخت مدرسه، بیمارستان و مسجد برای مردم یزد از جمله این اقدام ها است.
**ایرنا: نقش آیت الله صدوقی در ترویج اندیشه های دینی و پاسداری از ارزش های اسلامی چگونه بود؟
***حجت الاسلام فاضل میبدی: مردم اعتماد زیادی به عالمان و روحانیان دینی داشتند و آنان در آیت الله صدوقی به عنوان عالمی فعال در اجتماع، صداقتی را که در این قشر روحانی جست وجو می کردند، یافتند. در واقع این روحانی بزرگوار در راستایی که امام خمینی(ره) حرکت می کردند، به فعالیت می پرداخت.
**ایرنا: آیت الله صدوقی چگونه به شهادت رسید و آیا در جامعه کنونی هنوز هم اندیشه های وی راهگشای جوانان این مرز و بوم هست؟
***حجت الاسلام فاضل میبدی: وی به عنوان چهارمین شهید محراب محسوب می شود که به وسیله گروهک منافقین به شهادت رسید. باید ویژگی های علمایی چون آیت الله صدوقی برای روحانیان کنونی الگو باشد، اگر آیت الله صدوقی اکنون حضور داشت به یقین اندیشه های او راهگشای مردم و جوانان می شد. بهتر است که روحانیان در هر مقامی که هستند بتوانند روابط معنوی، اخلاقی و اجتماعی خوبی میان مردم و خود برقرار کنند.
*گروه اطلاع رسانی
پژوهشم**9128**2002**9131