رنگین کمان ادیان منتظر گردشگران/از مسجد روباز تا قدیمی‌ترین کلیسا

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: سکینه اسمی- این دیار به دلیل حضور ادیان، اقوام و مذاهب مختلف که سالهاست با مسالمت و همدلی در کنار هم زندگی می‌کنند به رنگین کمان ادیان کشور مشهور است، سرزمینی که با دارا بودن آثار و بناهای مذهبی از جمله مساجد، کلیساها، امامزاده‌ها و غیره همگی گویای تعامل فرهنگی و زندگی مسالمت آمیز ادیان مختلف در این پهنه گیتی است.

مسافران و گردشگران نوروز ۹۵ که مسیر گردشگری آذربایجان غربی را انتخاب می‌کنند، علاوه بر زیبایی‌های طبیعی و فرهنگی و تاریخی می‌توانند با مساجد تاریخی و نیز تنها مسجد روز باز کشور به همراه قدیمی‌ترین کلیساهای جهان و همچنین سبک زندگی مسیحیان ایران آشنا می‌شوند.

آذربایجان غربی سرزمین احترام به ادیان، باورها و آئین‌های گوناگون در برگیرده آثار و بقایای تاریخی از زرتشت که نخستین آیین یکتاپرستی جهان تا مسیحیت و اسلام بوده و هم اکنون نیز با گذشت هزاران سال در تضارب اندیشه‌ها، تعامل ادیان و مذاهب نقش محوری ایفا می‌کند.

قره کلیسا؛ قدیمی‌ترین کلیسای جهان و نماد همزیستی ادیان

یکی از زیبایی بی نظیر آذربایجان غربی که مورد توجه ویژه گردشگران مذهبی است وجود کلیساهای تاریخی و قدیمی در کنار مساجد تاریخی که شاهکاری از معماری و هنری ایرانی در کنار یکدیگر است.

کلیسای تاتائوس یا قره کلیسا نهمین اثر کشور در ردیف آثار جهانی اولین کلیسای جهان بود که توسط حواریون عیسی مسیح (ع) بر مقبره طادی مقدس و سه هزار و ۵۰۰ نفر از پیروان این دین در زمان اشکانیان در چالدران بنا شد.

بنابر باور مسیحیان ارمنی نژاد؛ کلیسای تاتائوس نخستین کلیسایی است که توسط مبشرین مسیح در دنیا ساخته شده و آن‌ها هر سال در هفته آخر تیر و هفته اول مردادماه که مصادف با شهادت تاتائوس است، مراسم خاصی در این کلیسا برپا می‌دارند.

معماری اصلی کلیسا به صورت بازلیک نوع خاصی از معماری کلیسایی است، این کلیسا دارای دو گنبد بزرگ و کوچک هرمی شکل و ۱۲ ترک است. بخش قدیمی بنا با سنگ‌های تراشه‌های سیاهرنگ و بخش جدید آن با سنگ‌های سفید ساخته شده است.

کلیسای سیاه در بخش خارجی دارای طرح‌های زیبایی مانند گردونه خورشید و بقایای حجاری‌هایی از بنای اولیه کلیساست اما در بخش کلیسای سفید حجاری‌های ارزشمند فراوانی به صورت تصاویر انسان، نقوش گل و بوته، اشکال حیوانات و موتیفهای تزیینی زیادی دارد که ملهم از عقاید مذهبی و هنر روزگار خویش است.

قره کلیسا از بناهای مذهبی متعلق به ارامنه همان محل دفن تاتائوس از بناهای مذهبی و قدیمی‌ترین کلیسای جهان متعلق به ارامنه است که ۲۰ کیلومتری شمال شرقی چالدران قرار دارد.

کلیسای ننه مریم قدیمی‌ترین کلیسای ایران

کلیساهای ارومیه بیشتر شامل کلیساهای آشوری‌هاست، البته کلیسای مربوط به ارامنه (کلیسای قره باغ) هم در نزدیکی این شهر دیده می‌شود. مهم‌ترین کلیساهای ارومیه، کلیسای حضرت مریم معروف به ننه مریم است.

این کلیسا در مرکز شهر ارومیه و در خیابان خیام قرار گرفته و بنای اولیه آن مربوط به قرن اول میلادی است و از آن به عنوان کهن‌ترین کلیسای ایران یاد می‌شود، برای مسافری که قصدش سفر در مسیر کلیساهاست، دیدار از نخستین کلیسای ایران، جذابیتی خاص دارد.

کلیساهای آشوری ارومیه نماد همزیستی مسالمت آمیز

کلیسای ماریوحنا: در ۲۴ کیلومتری شمال ارومیه و در داخل روستای آده واقع شده است که بنای موجود، در سال ۱۹۰۱ میلادی بر بقایای کلیسایی از دوران ایلخانی بنا شده است، قابل ذکر است که کلیسای دیگری به نام کلیسای ماریوحنا در ۴۰ کیلومتری شمال ارومیه بر بلندترین نقطه کوه و مشرف بر روستای گویلان ساخته شده است.

کلیسای ماردانیال: متعلق به دوران ساسانیان در ۲۵ کیلومتری شمال ارومیه و بر بالای یک تپه باستانی متعلق به هزاره اول قبل از میلاد بر ساحل رودخانه نازلوچای بنا شده است.

کلیسای مارصبر یشوع: در ۳۰ کیلومتری شمال ارومیه و در روستای موشی‌آباد بر ساحل دریاچه ارومیه واقع شده است.

کلیسای مارگیور کیس: در ۳۵ کیلومتری شمال ارومیه در روستای سپرغان قرار دارد در نزدیکی این کلیسا، کلیسای حضرت مریم و کلیسای حضرت سرکیس نیز قرار دارند، همچنین کلیسای دیگری نیز به نام کلیسای مارگیور کیس در هشت کیلومتری شرق ارومیه و در روستای گلپاشین دیده می‌شود.

کلیسای مارت خنه: در ۴۵ کیلومتری شمال ارومیه کلیسای مارت خنه در روستای جمال‌آباد واقع شده و متعلق به دوره ساسانیان است.

کلیسای پطروسوپولس: در ۱۰ کیلومتری جاده ارومیه ـ بندر گلمخانه واقع شده و قدمت آن به قرن هشتم میلادی می‌رسد که توسط مربختیشوع، از پزشکان معروف هارون‌الرشید، خلیفه عباسی، بنا شده است.

کلیسای مهلذان و سورپ سرگیس نماد تاریخ و تمدن

کلیسای مهلذان در هشت کیلومتری شهرستان خوی و بفاصله ۱ کیلومتری از جاده آسفالته خوی، تبریز در روستایی به همین نام قرار گرفته است و در حال حاضر در میان مزارع و باغات محصور است. کلیسای مهلذان فاقد هر نوع سنگ نوشته و تزئینات است بدین جهت قدمت آن را بطور مشخص نمی‌توان تشخیص داد ولی با نتیجه به فرم ساختمان و شیوه معماری بکار رفته و مقایسه با بناهای همزمان قدمت آن به احتمال زیاد مربوط به دوره مغول است.

کلیسای سورپ سرگیس در قسمت شمال غربی شهرستان خوی و در محله قدیمی امامزاده واقع شده است. با توجه به تحقیقاتی که به عمل آمده زمان ساختمان کلیسا را می‌توان به دوره‌های متفاوت یعین قرون چهارم و نهم میلادی نسبت می‌دهند که در تاریخ زندگانی سرگیس مقدس نیز ۳۷۸ میلادی قید شده است.

شکل خارجی کلیسا مکعب مستطیل و پلان آن بصورت مستطیل بطول و عرض ۳۲ در ۱۸ و ارتفاع ۶ متر می‌باشد. در داخل کلیسا شش عدد ستون سنگی با پلان‌های صلیبی وجود دارد. در انتهای ضلع شرقی محراب کلیسا که دو اتاق کوچک در طرفین آن قرار دارد واقع شده است.

پلان کلیسا تحت تأثیر پلان‌های معابد ایرانی بوده و دارای دو ورودی از سمت جنوب و غرب می‌باشد. چهار زوج روزنه کوچک در ضلع جنوب و شمال، سه روزنه در شرق و یک روزنه در ضلع غریب کلیسا تعبیه شده است. دو پنجم دیوارهای بنا سنگ چین و بخش فوقانی آن آجرچینی می است.

کلیسای هفتوان و آشوری‌های سلماس منتظر گردشگران نوروزی

کلیسای هفتوان: در مسیر ارومیه به سلماس می‌توان از برخی از کلیساهایی که در شمال شهر ارومیه قرار دارند و نامشان را ذکر کردیم، دیدار کرد در سه کیلومتری جنوب شهر سلماس و در داخل روستای هفتوان، کلیسایی به همین نام قرار دارد که این کلیسای ارامنه در زلزله سال ۱۹۳۰ میلادی خسارات سنگینی دید و پس از این تاریخ بازسازی شد.

کلیسای آشوری‌های سلماس: به نام کلیسای مارگیور کیس در ۶ کیلومتری غرب شهر و در روستای خسروآباد واقع شده و بنای اولیه آن مربوط به دوره ساسانیان است و برخی عقیده دارند که صلیب مقدس حضرت مسیح که توسط خسرو پرویز از اورشلیم آورده شده بود، در این کلیسا نگهداری می‌شد.

آذربایجان غربی سرزمین احترام به ادیان، باورها و آئین‌های گوناگون در برگیرده آثار و بقایای تاریخی از زرتشت که نخستین آیین یکتاپرستی جهان تا مسیحیت و اسلام بوده و هم اکنون نیز با گذشت هزاران سال در تضارب اندیشه‌ها، تعامل ادیان و مذاهب نقش محوری ایفا می‌کند.