کتابخوانان ایرانی به شدت سیاسی هستند/ انتظار ایرانی ها از ادبیات

به گزارش خبرنگار مهر، زندگی عزیز عنوان آخرین مجموعه داستان تالیف شده توسط آلیس مونرو نویسنده مشهورکانادایی و برنده جایزه نوبل ادبیات است که به تازگی با ترجمه مژده دقیقی از سوی نشر ماهی منتشر شده است. دقیقی که سال گذشته نیزرمان مشهور «ظلمت در نیمروز» اثر آرتور کوستلر را نیز ترجمه و منتشر کرده است در گفتگو با خبرنگار مهر درباره تفاوت استقبال از رمان و داستان کوتاه در ایران گفت: به باور من برای مخاطب ایرانی داستان کوتاه و رمان چندان تفاوتی ندارد بلکه برایشان مهم است که بخشی از زندگی امروز خودشان را در ادبیات ببینند و وقتی که آن را می‌بینند و یا اینکه حس می‌کنند ادبیاتی که در اختیار آنهاست ادبیات معاصر است، به آن رجوع زیادی می‌کنند.

وی ادامه داد: من در دنیای ترجمه خیلی به سراغ داستان‌های ساده نرفتم. تصور خود من از مخاطب ادبیات داستانی ترجمه در ایران یک مخاطب خاص است و احساس نمی‌کنم لاقل ترجمه‌های خودم مخاطب عام داشته باشد. اما اگر کمی وسیعتر به مساله نگاه کنیم خواهیم دید که مخاطب ایرانی چندان با پیچیدگی رابطه ندارد و به نظرم این در همه جای دنیا هم هست. یعنی تنها مخاطب خاص و پیگیر ادبیات است که یک داستان پیچیده و تودرتو را می پسندد.

دقیقی تصریح کرد: جامعه ما مانند بسیاری از جوامع دنیا یک جامعه چند قشری است که در آن هر لایه از اجتماعی، چیز خاصی از ادبیات انتظار دارند. من فکر نمی کنم ما بتوانیم به طور مشخص دوست داشتن نوعی از داستان را به همه  ایران تعمیم دهیم.

وی در همین زمینه در پاسخ به سوالی درباره استقبال از ادبیات داستانی کشورهای بلوک شرق سابق در ایران نیز گفت: من کتابخوانان ایرانی را افرادی به شدت سیاسی می بینم ه دنبال کردن رویدادهای سیاسی علاقه بسیاری دارند. تاثیر حزب توده و جریان کمونیستی در ایران بسیار ریشه دار تر از یک دوره خاص بوده و در میان روشنفکران ما منیز خیلی ماندگار بوده و حتی هنوز هم هست و یکی از ارکان روشنفکری در ایران به شمار می رود. به همین خاطر حس می کنم نزدیکی  فضای زیستی ما به فضای رخداد داستانهای این کشورها در نهایت این نوع مکتب و نگاه ادبی را در ایران کماکان پرمخاطب نگاه داشته است

این مترجم در ادامه با اشاره به ترجمه اش از داستان‌های کوتاه آلیس مونرو گفت: در کانادا و آمریکای شمالی نیز مونرو در نیمه دوم عمرش به عنوان یک داستان نویس مشهور شناخته می‌شود و آثارش با مخاطبان زیادی مواجه می‌شود اما به طبع بعد از  دریافت جایزه نوبل به او اقبال زیادتر شده است. به نظرم او در هر مجموعه داستانی که منتشر کرده است به نثری پخته‌تر و داستان پردازی عمیق تر و خلق لایه‌های عمیق تری در داستان رسیده است و آن طور که شنیده‌ام متاسفانه بعد از این کتاب دیگر اثر تازه‌ای نخواهد داشت.

دقیقی تصریح کرد: مونرو میگوید من حتی معاشرت با مردم را بلد نیستم و تنها مهارت من داستان نوشتن است. اما با این حال به نظرم کهولت سن اوست که وی را از خلق داستانهای تازه  باز داشته است. به هر شکل جمع و جور کردن داستان نیز تواناییهای سنی ویژه ای را میطلبد. البته مونرو الان کند ذهن نیست اما واقعا سالخورده شده است.

این مترجم تصریح کرد: ویژگی جالب توجه مونرو این است که در داستانهایش آدم های معمولی را بسیار میبیند و به خودش جذب میکند و شاید به همین خاطر است که خیلیها آثار او را دوست دارند و خودشان را در آنها پیدا می‌کنند و خیلی از نویسندگان نیز دوست دارند مانند او باشند. مثلا نویسنده‌ای مانند لوری مور را در نوشتن شبیه او می دانند اما حتی مور هم سبک خاص خودش را دارد و مقلد کامل مونرو نیست.