انتقاد هنرمندان به پولی شدن نمایشگاه صنایع دستی/ استانداردی هست؟

خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ: قرار است امسال، همزمان با روز جهانی صنایع دستی، ۲۰ خردادماه نمایشگاهی در سالن نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار شود. مطابق اطلاعیه‌ای که مرکز روابط عمومی سازمان میراث فرهنگب و صنایع دستی برای ثبت‌نام هنرمندان در نمایشگاه اعلام کرده، معاونت صنایع دستی قرار است، امسال، برخلاف سال‌های گذشته، تنها هزینه فضا و غرفه‌سازی را در اختیار هنرمندان بگذارد.

همچنین این معاونت علاوه بر سهمیه محدود تعیین شده برای مشارکت هنرمندان استان‌ها، در نظر  دارد تعدادی غرفه با امکانات متعارف چون موکت و صندلی را به صورت آزاد و از قرار متری ۷۵ هزار تومان در اختیار هنرمندان استان‌های مختلف قرار دهد.

این شرایط با اعتراض و انتقاد برخی از فعالان حوزه صنایع دستی مواجه شده است.

نمایشگاه‌های پولی در طول سال هم برگزار می‌شوند

شهرام امیری، یکی از هنرمندان پیشکسوت در زمینه هنر منبت و معرق است. او پولی کردن نمایشگاه‌های صنایع دستی را به نابودی کشاندن این هنر می‌داند و می‌گوید: نمایشگاه‌های پولی که در طول سال به همت سازمان‌های مختلف برگزار می‌شود و هر هنرمندی که بخواهد و توان مالی‌اش را داشته باشد در آن شرکت می‌کند اما ۲۰ خرداد روز جهانی صنایع دستی است و نمی‌توان از هنرمندان خواست که در این روز پولی را برای شرکت در جشنی که برای ایشان ترتیب داده شده پرداخت کنند.

او در پاسخ به این‌که در نمایشگاه امسال، تنها ۱۰۰ غرفه از ۴۰۰ غرفه پولی شده است، می‌گوید: همه اینها مقدمه‌ای برای پولی کردن نمایشگاه‌های صنایع دستی است. وقتی معاونت متبوع به برگزاری این نمایشگاه‌ها می‌بالد و آن را جزو کارنامه کاری خود می‌دانند چرا هنرمندان باید پولش را بپردازند!؟ از سوی دیگر وقتی غرفه‌ها پولی شود هم پای دلال‌ها به میان می‌آید هم کالاهای غیرایرانی فروخته می‌شود و هم هنرمندانی در نمایشگاه‌های این‌چنی شرکت می‌‌کنند که پول بیشتری دارند.

به گفته امیری، معاون صنایع دستی، بی‌اطلاع از وضعیت هنرمندان است و نمی‌داند ۷۰ درصد کارت‌هایی که از سوی این معاونت برای ۳۵ هزار نفر از هنرمندان صادر شده، به کار نمی‌اید. من بعید می‌دانم این تعداد هنرمند فعال در زمینه صنایع دستی و هنرهای سنتی داشته باشیم. دوستان به‌خاطر رابطه‌هاشان کارت گرفته و بیمه شده‌اند اما یا هنرمند نیستند یا فعالیت مستمری ندارند.

این هنرمند منبت و معرق، حمایت از صنایع دستی را جزو دستورات رهبری می‌داند و می‌گوید: معاونت صنایع دستی، طبق قانونی که برایش تعریف شده باید رویکرد حمایتی داشته باشد؛ کاسب‌کاری با شرح وظایف این معاونت جور درنمی‌اید. از سوی دیگر حمایت از فرآورده‌های دستی و کارگاه‌های خانگی، جزو دستورات مقام معظم رهبری است که باید به آن عمل شود.

وقتی نمایشگاه پولی می‌شود، استانداردی وجود ندارد

به گفته شهرام امیری وقتی نمایشگاه‌های صنایع دستی پولی می‌شود نمی‌توان انتظار داشت که استانداردی وجود داشته باشد و رعایت شود. در نمایشگاه‌های پولی، طبیعتا بسته‌بندی درستی وجود ندارد. غرفه‌داران به ارائه محصولات چینی و آش دوغ و ترشک و لواشک هم می‌پردازند تا هزینه غرفه را تامین کنند از سوی دیگر همه هنرمندان نمی‌توانند در این نمایشگاه‌ها شرکت کنند. هنرمند حصیربافی که از خوزستان یا هرمزگان به تهران آمده چگونه می‌تواند هم اجاره غرفه را بپردازد و هم هزینه اسکان را؟

این هنرمند صنایع دستی، خرداد را بدترین زمان ممکن برای برگزاری نمایشگاه صنایع دستی می‌داند و می‌گوید: می‌توان ۲۰ خرداد یک نمایشگاه یک‌روزه، به صورت سمبلیک برگزار کرد و روز جهانی صنایع دستی را گرامی داشت اما خرداد با توجه به همزمانی با امتحانات بچه‌ها اصلا فرصت خوبی برای برگزاری نمایشگاه نیست و خوب است که نمایشگاه صنایع دستی همزمان با دهه فجر، یا همزمان با نمایشگاه پوشاک بهاره برگزار شود.

به بهانه جوان‌گرایی، پیشکسوت‌کشی نکنیم

امیری، گفته‌های خود را با این پرسش ادامه می‌دهد که مسئولان صنایع دستی می‌گویند، بهتر است هر سال یک تعداد مشخص از هنرمندان در نمایشگاه شرکت نکنند. مگر ما چند قهرمان در حوزه صنایع دستی داریم؟ چند هنرمند مطرح در سطح هر استان وجود دارند؟ چرا هرسال شعار جوان‌گرایی را مطرح می‌کنند و به این بهانه، حقوق پیشکسوتان را نادیده می‌گیرند!؟

وی نوگرایی را ضرورت صنایع دستی می‌داند و می‌گوید: ما ناچاریم یک چیزهایی را به‌روز کنیم گرچه معاون صنایع دستی یک روز به لزوم نوگرایی اشاره می‌کند و روز دگر می‌گوید ما باید هنرهای سنتی و صنایع دستی خود را همان‌طور که هست حفظ کنیم و نگه داریم. اگر به این وضع جلو رویم ما هنری نداریم که مشخصه و مولفه عصر ما باشد. به این معنی که هنر دوره صفوی و قاجاریه مشخص است اما آنچه ویژگی دوره معاصر باشد کدام است!؟

بودجه مستقلی به صنایع دستی تعلق بگیرد

شاهرخ پوری، هنرمند فعال در زمینه نمدمالی نیز با انتقاد از پولی شدن نمایشگاه‌های صنایع دستی می‌گوید: ۲۰ خرداد روز جهانی صنایع دستی است. هرسال نمایشگاه‌هایی که از سوی معاونت و در تهران برگزار می‌شد، رایگان بود؛ هزینه اسکان هم پرداخت می‌شد. امسال ۱۰۰ غرفه پولی شده و هنرمندان باید هزینه اسکان خود را بپردازند و این به ضرر صنایع دستی کشور است.

به گفته این هنرمند چرا باید بین هنرمندان صنایع دستی، تفاوت گذاشته شود؟ چرا کسانی که می‌توانند پول بیشتری پرداخت کنند، باید غرفه‌های بهتری در اختیار داشته باشند؟ چرا نباید همه هنرمندان از امکانات یکسان بهره ببرند و اسکان‌شان، رایگان باشد؟ من نمی‌گویم هتل پنج ستاره داشته باشند اما معاونت صنایع دستی می‌تواند خانه معلم و خوابگاه‌های دانشجویی را برای اقامت انها در نظر بگیرد.

پوری معتقد است: سازمان میراث فرهنگی باید هزینه جداگانه و مستقلی را به معاونت صنایع دستی اختصاص دهد. اصلا چه اشکالی دارد صنایع دستی چون گذشته، به‌طور مستقل رفتار کند و سازمان جدا و بودجه مستقلی وجود داشته باشد. آن زمان تکلیف هنرمندان هم روشن می‌شود و صنایع دستی مثل توپ فوتبال از این‌سو به آن‌سو نمی‌رود.