ضرورت رفع تحریم‌های یک‌جانبه علیه ایران و پاسخ به دیدگاه واقع‌گرای انزوا محور والت

ضرورت رفع تحریم‌های یک‌جانبه علیه ایران و پاسخ به دیدگاه واقع‌گرای انزوا محور والت

یک پژوهشگر روابط بین‌الملل گفت: استفاده از ظرفیت­‌های سازمان­‌های بین­‌المللی، مشارکت عادلانه، عدم تحمیل تحریم­‌های غیر­قانونی و مسئولیت­‌پذیری همراه با شفافیت می­‌تواند توانایی کشورها را برای مقابله با بحران­‌های بیماری­های واگیردار تقویت نماید.

امیررضا احمدی، پژوهشگر روابط بین‌الملل در یادداشتی با عنوان "دیپلماسی چندجانبه بهداشتی برای مبارزه با کرونا: ضرورت رفع تحریم های یکجانبه علیه ایران و پاسخی به دیدگاه واقع گرای انزوا محور والت" و با اشاره به مقاله استفان والت، نظریه پرداز آمریکایی در نشریه آمریکایی سیاست خارجی (Foreign Policy) و اشاره او به این مساله که شیوع جهانی کرونا پایانی بر ادعای طرفدراران پروژه جهانی شدن است، نوشت: این مقاله از جهاتی نقش بی همتای دولت در سیاست بین­‌الملل را مطرح می‌سازد. ولی این دیدگاه تلاش‌­های دیپلماتیک چند جانبه برای حل مشکلات جهانی و ظرفیت­های ناشی از همکاری­های دولت­ها را نادیده می­گیرد.

والت در مقاله خود مدعی است همکاری­‌های بین­‌المللی شکننده است. کلیه توافقات بین­‌المللی از جمله رژیم­ها به علت نگرانی کشورها از احتمال عدم اجرای تعهدات از سوی طرف مقابل میل به شکست دارد. همکاری نزدیک موجب رقابت بیشتر و افزایش آسیب پذیری می­‌شود. پیوندهای نزدیک مشکل ساز است و والتز و نیبور به عنوان دو واقع­گرای برجسته همواره به آسیب پذیری سیستم مالی بین­‌المللی و جابه­ جایی مشاغل ناشی از روند جهانی سازی هشدار داده­‌اند.

می­‌توان برخی از انتقادات والت نسبت به ماهیت همکاری­‌های بین‌المللی برای حل مشکلات جهانی را مورد قبول دانست. آن چه باعث می­‌شود کل دیدگاه­های والت در حال حاضر مورد انتقاد قرار گیرد؛ ماهیت عملکرد دولت­هایی است که همکاری­‌های بین­‌المللی برای مبارزه با بیماری­های واگیردار را بر نمی­‌تابند.

دیدگاهی که می­تواند در سیاست اتخاذ شده از سوی ترامپ مورد پیگیری و تحلیل قرار گیرد. ترامپ همانند دیدگاه والت مجموعه همکاری­های بین­‌المللی را مورد انتقاد قرار داده و با یکجانبه گرایی و اعمال تحریم­های غیر قانونی کشورهای درگیر با کرونا را از استفاده از تسهیلات جهانی برای مبارزه با آن محروم ساخته است.  

والت در مقاله خود جهانی شدن را فاقد امکانات لازم برای ارائه کمک در مواقع بحرانی دانسته است. به همین ترتیب او هرگونه همکاری بین­‌المللی برای مقابله با چالش­ه‌ای جهانی را محکوم به شکست می­‌داند.  آن چه که والت بدان نمی‌پردازد اهمیت دیپلماسی چند جانبه است که می‌تواند در حال حاضر و در آینده برای حل مشکلاتی از این دست راهگشا باشد.

در حقیقت آنچه که والت به آن نپرداخته است؛ ضعف دولت­ها به عنوان بازیگران اصلی در سیاست بین­‌الملل است که نتوانسته­‌اند به لحاظ زیربنایی امکانات اولیه بهداشتی برای شهروندان خود را مهیا کنند. این دیدگاه­ها در سخنان ترامپ نمود عینی یافته است که با انتقاد بی­‌پایه از سایر کشورها ضعف اقدامات دولت خود در عرصه مبارزه با کرونا و عدم همکاری با سایر کشورها در این زمینه را توجیه می­‌نماید. از سوی دیگر او با اصرار بر اجرای تحریم­های شدید علیه ایران، تلاش دارد آن را دستیابی به منابع مالی برای مبارزه با کرونا محروم سازد.

ایران در حوزه همکاری­‌های بهداشتی در عرصه بین­‌المللی و منطقه­‌ای سابقه­‌ای دیرینه از فعالیت­‌های موثر را دارد. از حضور فعال در سازمان جهانی بهداشت تا اجرای موفق برنامه های­ ملی مبارزه با بیماری­های واگیردار نشانه­ ای­ از موفقیت کشورمان در این زمینه است. ایران همچنین در سال­های اخیر توانسته است موضوعات بهداشتی ناشی از حضور اتباع افغان را با همکاری سازمان های بین المللی ومنطقه­‌ای مدیریت نموده و توان بخش بهداشتی خود را به نمایش بگذارد. اقدامات بهداشتی ایران در مبارزه با بیماری­های واگیردار در ایام اربعین و حمایت بهداشتی از سیل عظیم زائران عتبات نشانگر تعهد و تلاش دیپلماسی بهداشتی ایران برای حفظ ثبات در منطقه­‌ای است که توانایی­‌های بهداشتی آن به علت بی ثباتی و صدمات منفی ناشی از اشغال آمریکا کاهش یافته است.  

دیپلماسی چندجانبه کشورها را مسئولیت­‌پذیر ساخته و توانایی آن­ها را برای مبارزه با بحران­های عظیم تقویت می سازد. دیدگاه­‌های انزوا محور والت و تجسم آن در راهبردهای ترامپ، جوابگوی عواقب منفی این بحران­‌ها نمی­باشد. استفاده از ظرفیت­‌های سازمان­‌های بین­‌المللی، مشارکت عادلانه، عدم تحمیل تحریم­های غیر­قانونی و مسئولیت­‌پذیری همراه با شفافیت می­‌تواند توانایی کشورها را برای مقابله با چنین بحران­‌هایی تقویت نماید.