تنش میان برنده نوبل ادبیات و خبرنگاران/ سوال‌های شما بی‌معنی و جاهلانه است

پیتر هانتکه برنده نوبل ادبیات در یک کنفرانس خبری در روز جمعه در جمع خبرنگاران از پاسخ به سوالات درباره حمایتش از نسل‌کشی رژیم اسلوبودان میلوشویچ طفره رفت و سوالات خبرنگاران را خالی از معنی و جاهلانه خواند.

این نویسنده اتریشی که اکتبر امسال به عنوان برنده نوبل ادبیات انتخاب شد، پیش از این از سوی نویسندگان و سیاستمداران به خاطر موضعش در جنگ یوگوسلاوها در ۱۹۹۰ مورد انتقاد قرار گرفته است. معترضان نامه‌ای خطاب به کمیته نوبل نوشته‌اند ۶۰ هزار نفر این نامه را امضا کردند. در این نامه از کمیته نوبل خواسته شده از اهدای جایزه به طرفدار قصاب بالکان، اسلوبودان میلوشویچ، خودداری کند. هانتکه در مراسم خاکسپاری اسلوبودان میلوشویچ در سال ۲۰۰۶ او را مردی با سرنوشتی تراژیک توصیف کرده بود.

نامه معترضان قرار است ۱۰ دسامبر به کمیته نوبل تحویل داده شود. درست زمانی که قرار است هانتکه جایزه ۷۴۳ هزار پوندی را دریافت کند. روز جمعه در حالی که در موقعیتی عجیب و ناخوشایند، که ناچار برای نویسنده آهنگ تولدت مبارک هم‌خوانی شد، در کنفرانس خبری، از هانتکه درباره اختلافاتی که بر سر اهدای جایزه به او به وجود آمده سوال شد. او در جواب گفت: داستانش خیلی طولانی است. فکر می‌کنم الان وقت تعریف کردن این داستان نیست.

وقتی درباره اعتراضات برنامه‌ریزی شده هفته آینده از او سوال شد، هانتکه ملاقاتی را در سال ۲۰۱۴ یادآوری کرد، زمانی که برنده جایزه ایبسن شده بود: «وقتی وارد تئاتر ملی اسلو شدم، معترضان زیادی آن‌جا بودند. افراد زیادی که فریاد «فاشیست، فاشیست» سر داده بودند. من می‌خواستم با این بزرگواران صحبت کنم اما آن‌ها نمی‌خواستند با من صحبت کنند.» هانتکه در سخنرانی دریافت جایزه ایبسن، به منتقدانش گفته بود: «بروید به جهنم، جایی که همین الان هم در آن هستید.»

وقتی پیتر ماس، خبرنگار اینترسپت درباره قتل عام سربرنیتسا که در آن ۸ هزار نفر مرد و پسر مسلمان کشته شدند از هانتکه سوال کرد، او از نامه‌ای گفت که از یک معترض ناشناس دریافت کرده بود که دستمال توالت کثیفی هم همراه آن بود. بعد گفت: من آن نامه ناشناس با دستمال توالت کثیفش را به سوالات بی‌معنی و جاهلانه شما ترجیح می‌دهم. پتر هانتکه قبلا گفته بود مسلمانان سارایوو خود عامل قتل‌عام و کشتار خود بوده‌اند و در سربرنیتسا اصلا قتل‌عامی رخ نداده است.

البته بعید است که طفره رفتن هانتکه از پاسخ به سوالات بتواند چیزی را حل کند، چرا که بنیاد نوبل و آکادمی سوئدیش به خاطر انتخابشان بسیار تحت فشارند. پیش از این، آندرس اولسن، رئیس کمیته نوبل در پاسخ به منتقدان انتخاب هانتکه به عنوان برنده نوبل ادبیات گفته بود: «هدف و ایده‌آل ما این است که یک اثر ادبی خارق‌العاده را ارج نهیم، نه یک شخص را.» اما اخیرا در این هفته، دو عضو کمیته نوبل ادبیات استعفا دادند.