امیدواری خارجی‌ها و ناامیدی داخلی‌ها در حوزه دارو در ایران

خبرگزاری مهر؛ گروه سلامت – ساناز باقری راد: پنجمین نمایشگاه دارو و صنایع وابسته با عنوان «ایران فارما»، از دوم تا چهارم مهر ماه در مصلی تهران برپا شد تا به عنوان بزرگ ترین نمایشگاه دارویی خاورمیانه، مرجعی برای گردآوری شرکت های دارویی داخلی و خارجی باشد.

نمایشگاهی که در پنجمین دوره برپایی خود، با حضور پر رنگ تر شرکت های دارویی و صنایع وابسته ایرانی و بین المللی همراه بود تا نمادی از میزان پیشرفت ایران در این عرصه را به نمایش بگذارد.

در این دوره از نمایشگاه ایران فارما که در مصلی تهران برپا شد، بیش از ۵۰۰ شرکت فعال در عرصه دارو حضور داشتند و هر کدام بخشی از محصولات و فناوری های خود را به نمایش گذاشتند. غرفه های تخصصی و مختلف دارویی در جای جای این نمایشگاه، خبر از رشد صنایع کشور در عرصه دارویی می داد و همین رویداد خود نمادی بود تا نشان دهد ایران در منطقه و در عرصه تولیدات دارویی، حرفی برای گفتن دارد.

حضور این تعداد از شرکت های فعال در عرصه دارو و رشد بیش از پیش آن ها در شرایط اقتصادی فعلی کشور و با وجود تحریم های دست و پاگیر، قطعا یکی از مهم ترین دستاوردهای کشور در این زمینه محسوب می شود.

اما در کنار حرکت های رو به جلوی فعالین عرصه دارویی کشور، نمی توان مشکلات فراوان آن ها برای باقی ماندن در این حوزه و دست و پنچه نرم کردن شرکت های با تحریم ها برای عقب نماندن از پیشرفت های جهانی را نادیده گرفت. مشکلاتی که شرایط کار کردن برای فعالان داخلی را دشوارتر از حد انتظار کرده و بسیاری از آن ها را در جدال با تنگناهای داخلی و خارجی گرفتار کرده است.

اغلب مدیران شرکت های دارویی کشور معتقدند، مشکلات مسدود کننده مجرای فعالیت در عرصه دارو تنها به تحریم ها خلاصه نمی شود و علاوه بر موانع بین المللی ارزی، قوانین محدود کننده و نوسانات داخلی نیز نفس آن ها را گرفته است.

مدیرعامل شرکت داروسازی خوارزمی: قوانین دست و پا گیر تولید کنندگان را با مشکلات جدی مواجه کرده است

پیمان ترحمی مدیرعامل شرکت داروسازی خوارزمی در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره مشکلات موجود در مسیر تولید دارو و فعالیت در این عرصه گفت: در حال حاضر شرکت های دارویی با چندین مشکل متعدد روبرو هستند. یکی از مسائل تخصیص ارز و قوانین محدود کننده داخلی است. در حال حاضر با قوانینی که بانک مرکزی برای ما ایجاد کرده مواجه هستیم و برخی شرکت ها حدود ۱۰۰ هزار دلار صادرات دارند اما تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی به آن ها مسدود می شود و عدم همکاری های داخلی به ویژه بانک مرکزی شرایط را برای شرکت ها بسیار دشوار کرده است.

وی درباره موانع تهیه مواد اولیه نیز اظهار داشت: بخشی از تولید مواد اولیه شرکت ها در داخل انجام می شود و بخشی از آن وابسته به خارج است. تولید مواد اولیه در داخل کشور مسیر عادی خود را طی می کند اما بخشی که نیاز به وارد کردن از خارج دارد، با قوانین دست و پا گیر داخلی روبرو است که در طول مدت ضرر آن به شرکت های دارویی و سپس به کشور باز می گردد.

ترحمی مهم ترین مشکل فعلی شرکت های دارویی را قوانین محدود کننده داخلی خواند و تصریح کرد: همه می دانیم که وجود نظارت ضروری است اما از سوی دیگر این نظارت باید با شرایط بین المللی نیز هماهنگ باشد، در بسیاری از موارد اندک ارزی که تامین می شود نیز با مشکلات فراوان به دست تامین کننده می رسد و یکی از مشکلات اصلی ما تامین مواد اولیه دارویی و اقلام بسته بندی است.

وی افزود: به تازگی اعلام کرده اند که در صورت وجود تولید کننده داخلی برای مواد اولیه، امکان واردات آن وجود ندارد این در حالی است که از ظرفیت تولید کننده داخلی برای تامین مواد اولیه اطمینان نداریم. در واقع دولت باید ضمن حمایت از تولیدکنندگان داخلی، بخشی از بازار را برای فعالیت و نفس کشیدن شرکت ها باز گذارد. چراکه ممکن است به طور ناگهانی با کمبود مواد اولیه تولید داخل مواجه می شویم و تا دریافت مواد از خارج و تولید دارو چندین ماه طول می کشد و بازار با کمبود داروهای اساسی روبرو می شود.

مدیرعامل شرکت داروسازی خوارزمی تامین نقدینگی برای ادامه فعالیت را دیگر مانع شرکت های تولیدکننده دارو خواند و بیان کرد: در این خصوص مسائل تحریمی نیز چالش های زیادی را برای ما ایجاد کرده است.

ترحمی درباره بسته بندی اقلام دارویی نیز اظهار داشت: ما برای تولید مواد بسته بندی به مقوا، فویل آلومینیومی، بطری های شیشه ای، درب های آلومینیومی و غیره وابسته هستیم این در حالی است که گاهی به طور ناگهانی در بازار با کمبود با این مواد مواجه می شویم و این فرصت تولید را ما می گیرد و این امر یکی از مهم ترین مشکلات شرکت ها است.

درخواست شرکت های دارویی: ارز مرجع را حذف کنید

وی درباره ارز مرجع نیز خاطرنشان کرد: دستگاه ها اعلام می کنند که صنعت داروسازی ارز مرجع دریافت می کند این در حالی است که در بسیاری از حوزه ها همچون تولید شربت، ارز مرجع مبلغ ناچیزی از قیمت تمام شده را شامل می شود و این قیمت هایی که دولت تحت کنترل قرار داده، صنعت داروسازی را با فشارهای فراوان مواجه کرده است. در واقع قیمت های تمام شده با افزایش دلار پیش نرفته است. به عنوان مثال اگر دلار سه برابر شده، بسیاری از اقلام از جمله فویل آلومینیومی، بطری های پت، شکر، الکل، گلیسیرین و غیره ۵ یا ۶ برابر شده است.

مدیرعامل شرکت داروسازی خوارزمی اظهار داشت: وقتی تولیدکنندگان با این مسائل روبرو می شوند، تا حدودی به دلیل مسئولیت های اجتماعی خود به فعالیت ادامه می دهند اما پس از مدتی کم آورده و انگیزه خود را از دست می دهند. این در حالی است که محصولات ما داروهایی است که مردم به آن نیازمندند و برای کشور ضروری است.

ترحمی با بیان اینکه بارها به دولت اعلام کرده ایم که ارز مرجع را حذف و قیمت ها را منصفانه تنظیم کنند، ابراز داشت: کنترل های فراوانی در عرصه تولید وجود دارد و وجود این مشکلات نیز نفس تولیدکنندگان را می گیرد.

وی درباره بازارهای صادراتی نیز یادآور شد: متاسفانه با قوانین فعلی و محدودیت های موجود، در حال از دست دادن این بازارهای صادراتی نیز هستیم چراکه با شرایط مالی و عدم حمایت های دولتی، قادر به حضور در بازارهای بین المللی نیستیم و حداقل در کشورهای منطقه همچون افغانستان و عراق، شرکت های دارویی ترکیه در حال جایگزینی هستند. این موضوع مشکل بسیار مهمی است که شرکت ها با آن مواجه اند و در حالی که سعی می کنند در شرایط تحریم نیز به فعالیت خود ادامه دهند اما قوانین و مسائل کلان موانع بزرگی ایجاد کرده است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا تحریم ها موجب کاهش تولیدات شرکت های داخلی شده است یا خیر، تصریح کرد: در برهه ای از زمان تولیدات کاهش یافت اما دولت برخی سیاست های کارآمد را وضع و مواد اولیه وارد بازار شد اما در حال حاضر و با وضع سیاست های جدید، مجددا مشکلاتی ایجاد شده است. نوسان سیاست ها یکی از مهم ترین مشکلات شرکت ها است.

کیفیت داروهای ایرانی و خارجی با هم برابری دارد

مدیرعامل شرکت داروسازی خوارزمی در پاسخ به این سوال که داروهای داخلی چه میزان با داروهای خارجی از نظر کیفیت برابری دارد، عنوان کرد: به عقیده بنده داروهای داخلی با خارجی از نظر کیفی برابری دارد البته در برخی خصوصیات همچون اندازه ذره ای تفاوت دارند اما در مجموع با یکدیگر یکسان اند.

ترحمی در پایان خاطرنشان کرد: ساده ترین نیازهای شرکت های داروسازی این است که قیمت ها به درستی تنظیم شود و دائما قوانین را تغییر ندهند. در حال حاضر شرکت های داخلی حدود ۹۷ الی ۹۸ درصد نیاز دارویی کشور را پوشش می دهند و شرکت های دانش بنیان نیز حضور پر رنگی دارند؛ در صورتی که حمایت های لازم از شرکت های داخلی انجام شود، امکان خودکفایی کامل وجود دارد.

تامین مواد اولیه خارجی، اصلی ترین مشکل تولیدکنندگان دارو

علی عامدی معاون تحقیق و تولید شرکت رازی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره مهم ترین مشکلات برای تولید و عرضه محصولات دارویی گفت: پیش تر تولیدات ما در حوزه واکسن های طیور، از خارج وارد می شده اما در حال حاضر با دشوار شدن شرایط واردات، تولیدات ما توانسته این کمبود را جبران کند.

وی افزود: موضوع مهم آن است که بسیاری از مواد اولیه مورد نیاز و تجهیزات لازم از کشورهای اروپایی وارد می شده و اکنون نیز با مشکلاتی برای تامین این موارد مواجه هستیم. تاکنون تولیدات خود را پیش برده ایم و امیدواریم شرایط تسهیل شود.

عامدی در خصوص محدودیت های واردات مواد اولیه عنوان کرد: تامین ارز و انتقالات ارزی مهم ترین مانع واردات و تامین اقلام است. بنا بر اعلام رسمی، مواد دارویی شامل موارد تحریمی محسوب نمی شود اما انتقال ارزی با مشکل مواجه است.

لزوم توجه به شرکت های دانش بنیان برای کاهش وابستگی به خارج

با توجه به وجود برخی مشکلات برای تولیدکنندگان داخلی دارو و مواد وابسته به آن، عرفان شاکری نائب رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و امارات در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره سطح نمایشگاه امسال و مشکلات تولید دارو گفت: نمایشگاه ایران فارما هرساله نسبت به سال گذشته در حال ارتقا است اما هنوز هم جای کار بسیاری برای جهانی کردن این رویداد وجود دارد. اگر تنها بخواهیم تولید داخل را محور قرار دهیم، باید گفت که در این حوزه حتی افزایش تولید نیز داریم اما باید به سمت شرکت های دانش بنیان و شرکت هایی که از زیر ساخت مواد اولیه تولید می کنند، برویم.

وی با بیان اینکه در بحث صادرات باید قوی تر عمل می کردیم، اظهار داشت: متاسفانه در ابتدا برای این موضوع برنامه ریزی های جدی نشد و در حال حاضر توجه و تامین استانداردهای جهانی آن بسیار مشکل است.

شاکری در خصوص تامین مواد اولیه تولید دارو، عنوان کرد: در حال حاضر گفته می شود که حدود ۹۷ الی ۹۸ درصد نیاز دارویی کشور توسط تولیدات داخلی تامین می شود اما برای این موضوع باید دسته بندی های لازم برای محصولات مختلف انجام شود. اگر بخواهیم مواد اولیه خارجی را وارد، خالص سازی و سپس عرضه کنیم، تولید داخلی محسوب نمی شود و تنها مصرف کنندگی است. حجم شرکت های دانش بنیانی که خود مواد اولیه را تولید می کنند نیز بسیار کم است.

وی ادامه داد: با توجه به تحریم های موجود و محدودیت های مراوداتی با دیگر کشورها، باید یک سیاست گذاری پایه ای برای مواد اولیه ایجاد شود هرچند که هیچ کشوری وجود ندارد که تمام مواد اولیه مورد نیاز را خودش تولید کند اما می توان در این زمینه پیشرفت کرد و وابستگی به خارج را کاهش داد.

نائب رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و امارات با بیان اینکه با بسیاری از کشورها ازجمله چین، هند و امارت مشکل داریم، تصریح کرد: با وجود برقرار بودن مراودات با این کشورها اما برای انتقال ارز دچار مشکل هستیم. به عنوان مثال برای همکاری با امارات، ثبت سفارش درهم در کشور محدود است از سوی دیگر بانک های خارجی نیز برای اختصاص یورو به شرکت های وارد کننده، ۲۰ درصد کارمزد دریافت می کنند.

شاکری در پاسخ به این سوال که در حال حاضر کمبود مواد اولیه خارجی در کشور چگونه تامین می شود، ابراز داشت: خوشبختانه از سال گذشته با تمهیدات اندیشیده شده فعلا شرایط مطلوبی برای مواد اولیه داریم اما اینکه این شرایط تا چه زمانی ادامه داشته باشد مشخص نیست و با توجه به اینکه عرصه تعاملات با دیگر کشورها نیز در حال سخت تر شدن است نیاز به برنامه ریزی جدی داریم.

کلاف سر در گم دریافت کارت بازرگانی

وی درباره مشکلات تولیدکنندگان برای تمدید کارت بازرگانی، بیان کرد: بنده خودم یکی از منتقدان اصلی کارت بازرگانی هستم و روند دریافت کارت نیز هربار دشوارتر می شود و هیچ نظام منسجمی برای صدور آن وجود ندارد. بارها نیز این مسئله را به اتاق بازرگانی تذکر داده ایم اما اعلام کردند که صدور کارت ها بر عهده سازمان توسعه تجارت و وزارت بازرگانی است.

وی ادامه داد: در زمان دریافت کارت بازرگانی، هم اتاق بازرگانی و هم وزارت بازرگانی نظارت می کنند از سوی دیگر مصوبات پیچیده ای را وضع می کنند و به طور کلی مشکلات فراوانی برای شرکت های بازرگانی نوپا یا قدیمی وجود دارد.

با وجود تمامی مشکلات و موانع موجود برای تولیدکنندگان و فعالان داخلی عرصه دارویی اما طی سال های اخیر شاهد پیشرفت های چشم گیر کشور در این عرصه بوده ایم. به طوری که حتی در شرایط وجود تحریم های متعدد نیز باز هم شرکت های خارجی در کشورهای اروپایی و منطقه در حال همکاری با ایران در این عرصه هستند و حضور کشورهایی همچون چین و هند در نمایشگاه ایران فارما نیز موکد این موضوع است.

مدیرعامل شرکت سیگاچی هند: سطح محصولات ایران بسیار بالا است

در همین خصوص مدیرعامل شرکت سیگاچی هند که در با شرکت های ایرانی در زمینه تولید محصولات دارویی فعالیت می کند، در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره سطح نمایشگاه ایران فارما، گفت: روند نمایشگاه امسال در ایران بسیار مثبت است و محصولات موجود نشان می دهد که ایران در عرصه دارو و صنایع وابسته آن بسیار پیشرفت کرده است.

وی درباره سطح محصولات ایرانی گفت: محصولات ایرانی از نظر کیفیت سطح بالایی دارند به علاوه ما نیز همان مواد اولیه صادراتی به اروپا را به ایران صادر می کنیم و سطح محصولات ایرانی با تولیدات خارجی و کشورهای پیشرفته برابری می کند.

مدیرعامل شرکت سیگاچی هند درباره تمایل به همکاری با شرکت های ایرانی نیز اظهار داشت: ما همیشه تمایل به همکاری با شرکت های ایرانی داریم چراکه صنعت ایران یک بازار بزرگ بین المللی محسوب می شود و مشارکت در این بازار منفعت های مادی زیادی برای ما دارد.

علت حضور کشورهای خارجی در نمایشگاه ایران فارما

مدیرعامل یکی از شرکت های چینی حاضر در نمایشگاه ایران فارما نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره سطح نمایشگاه امسال گفت: این نمایشگاه با حضور شمار زیادی از شرکت های فعال در عرصه دارو برپا شده و حضور این تعداد شرکت تولید کننده نشان از سطح بالای ایران در این عرصه دارد.

وی اظهار داشت: سطح کیفیت محصولات دارویی ایران بالا است و با محصولات اروپایی برابری می کند. علت حضور ما در این نمایشگاه و همکاری با شرکت های ایرانی نیز کیفیت بالای محصولات ایرانی و سهولت تبادلات است.

پیام نمایشگاه ایران فارما چه بود؟

پنجمین دوره نمایشگاه ایران فارما در حالی به کار خود پایان داد که بسیاری از شرکت های تولید کننده و فعال در عرصه دارویی کشور در کنار شرکت های بین المللی حضور یافتند تا نشان دهند با وجود محدودیت های داخلی و بین المللی و تحریم های موجود در این حوزه؛ باز هم تولید کنندگان و نخبگان ایرانی در مسیر پیشرفت کشور از حرکت نخواهند ایستاد.

با این حال، حضور پر رنگ تر شرکت های داخلی در نمایشگاه امسال و ادامه تلاش های فعالان این عرصه، حامل پیامی به دولت مردان است و حکایت از آن دارد که ادامه پر قدرت رشد ایران در عرصه دارو، نیازمند حمایت های دولتی، برداشته شدن موانع داخلی و حذف قوانین دست و پا گیر است.