حملات پهپادی به آرامکو و تاثیر آن بر معادلات منطقه و بازار انرژی

ایرنا: آرامکو  یکی از بزرگترین و با ارزش‌ترین شرکت‌های نفتی جهان مورد حمله پهپادی قرار گرفته است. طی روزهای اخیر تصاویر و ویدئوهایی از انفجار و تخریب این تاسیسات نفتی در رسانه‌های منطقه ای و بین المللی منتشر شده است.

حمله پهپادی به تاسیسات نفتی عربستان از ابعاد مختلفی قابل بررسی است و این حمله  نقطه عطفی در تاریخ جنگ بیش از پنج ساله ای است که به کارگردانی آمریکا و بازیگری عربستان و امارات به راه افتاده است. طی سالهای اخیر  ائتلاف به رهبری عربستان تقریبا همه زیرساختهای یمن را تخریب کرده و بارها اجتماعات انسانی در این کشور را بمباران کرده است با این حال احتمالا نقش‌آفرینان این بحران اکنون دیگر دریافته اند که در بن بستی گرفتار شده اند و راه خروجی از آن متصور نیست بویژه اینکه انصار الله یمن با وجود حملات بی وقفه ائتلاف سعودی و حمایتهای غیر قابل انکار سیاسی اقتصادی نظامی و لجستیک امروز از از حالت دفاعی وارد فاز تهاجمی شده است.

حمله پهپادی ارتش و نیروهای مردمی یمن به تاسیسات نفتی عربستان و تخریب و انفجار وسیع در این تاسیسات تنها عربستان و صنعت نفت آن کشور را تحت تاثیر قرار نمی دهد بلکه می‌تواند بر معادلات اقتصادی، سیاسی و حتی راهبردهای بین المللی و رویکردهای جهانی نسبت به ایران تاثیر بگذارد. قیمت نفت، ریسک سرمایه‌گذاری و تردید خریداران نفت عربستان نیز از جمله جنبه‌هایی است که می‌توان در خصوص آن تامل و توجه شود.

البته در گذشته هم نقاطی از خاک عربستان مورد حملاتی از این دست قرار گرفته بود که در اغلب موارد انصارالله یمن مسئولیت آن را به عهده گرفته بودند. در واقع برگزاری نمایشگاه  پهپادهای یمنی که یکی دو ماه قبل در یمن برگزار شد هشداری به ائتلافی بود که در سال‌های اخیر مردم یمن راآماج حملات خود قرار داده بود.  اما ظاهرا این ائتلاف پیامهای لازم را از این نمایشگاه دریافت نکرد.  اما بعد مسافت، وسعت حمله و تخریب قابل توجه کارایی عملیاتی ارتش و انصار الله در دفاع از خود را به رخ ائتلاف سعودی کشید.

هرچند مقامات سعودی طی ۴۸ ساعت گذشته واکنش های پراکنده ای داشتند ولی شاهد نوعی سردرگمی در اتخاذ استراتژی مشخص در هیات حاکمه آن کشور بوده ایم.

پیامدهای حمله پهپادی به آرامکو

تا پایان روز یکشنبه به دلیل تعطیلی این روز هنوز وسعت تخریب و تاثیر آن بر قیمت نفت در هاله ای از ابهام بود، ولی از صبح روز دوشنبه در بازارهای آسیا، قیمت نفت خام آمریکا تا ۱۵ درصد و نفت خام برنت تا ۲۰ درصد بالا رفت. هر چند این افزایش قیمت در ساعات بعد مقداری فروکش کرد اما این رقم نشانگر بالاترین میزان افزایش ی‌کباره بهای نفت طی تقریبا دو دهه اخیر بود. این شتاب قیمت بی‌سابقه پیامد کاهش تولید و صدور پنج میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه تولید نفت روزانه عربستان از بازار، پس از حملات به تأسیسات نفتی این کشور بود که معادل حدود ۶ درصد کل صادرات نفت جهان است.  

هنوز معلوم نیست عربستان تا چه زمانی قادر به احیای تولید نفت خود باشد.  عربستان و آمریکا گفته‌اند برای جلوگیری از کمبود نفت در بازارهای جهانی مقداری از ذخایر راهبردی نفت خود را راهی بازار خواهند کرد. طبق آمارهای رسمی ذخایر نفت استراتژیک کشورهای ثروتمند جهان حدود ۲ میلیارد بشکه است، اما استفاده از این ذخایر می‌تواند تأثیر منفی بر قیمت نفت داشته باشد.

اتهام زنی آمریکایی‌ها به ایران

در مقابل سکوت سعودی‌ها و در شرایطی که یمنی‌ها مسئولیت این حمله را بر عهده گرفته اند، مقامات‌ آمریکایی مانند روال سابق بازهم نوک پیکان را علیه تهران نشانه رفتند. اظهارات مقامات آمریکایی در حالی مطرح می‌شود که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در پیامی توییتری در واکنش به ادعای پمپئو علیه ایران مبنی بر اینکه حمله به مجموعه پالایشگاهی شرکت آرامکو کار ایران بوده، نوشت: مایک پمپئو که در «فشار حداکثری» شکست خورده است، به «دروغ حداکثری» روی آورده است.  

ظریف این را هم گفت که «آمریکا و مشتریانش به دلیل این توهم که برتری تسلیحاتی به پیروزی نظامی منجر خواهد شد، در یمن گیر افتاده‌اند.» به گفته رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان «مقصر دانستن ایران، به فاجعه خاتمه نخواهد داد. پذیرفتن طرح پانزدهم آوریل ما برای پایان دادن به جنگ و آغاز مذاکرات ممکن است به آن پایان دهد.»

تغییر شرایط حوثی ها(انصارالله) از دفاعی به آفندی

امروز یمنی‌ها به سلاح‌های مدرن و به روز مجهز شده اند و با حدود ۸ هزار موشکی که در اختیار دارند که می‌توانند هر نقطه از خاک دشمن را هدف قرار دهند. وقتی منحنی این اتفاقات را از نظر شاخص های نظامی ترسیم کنیم، این سوال مطرح می شود که چگونه حوثی‌های یمن توانستند معادلات را در منطقه تغییر دهند؟ به طوری که دشمنان را وادار به عقب‌نشینی، سردرگمی و به هم ریختن محاسبات کنند. انصارالله در محاصره کامل اطلاعاتی و نظامی قرار دارد و آمریکا، انگلیس، امارات، عربستان و برخی از شیخ نشین ها به صورت پنهان در این حمله، هجمه و محاصره نقش داشته و دارند.

اکنون دیگر یمنیها ابزارها و قدرت خود را به رخ ائتلاف متجاوز کشیده و نشان داده اند که هر گاه لازم باشد می‌توانند  منافع متجاوزان به منافع مردم یمن را تهدید کنند. اکنون و گذشته از ارزیابی ها از میزان خسارت و پیامدهای حمله روز شنبه انصارالله  این نکته باید مد نظر قرار گیرد که انصار الله چه قدرت و قابلیت‌هایی برای ضربه زدن به منافع دشمنان و متجاوزان به مردم یمن دارد و همین امر  به احتمال زیاد در محاسبات‌ آینده آنها لحاظ خواهد شد. نباید فراموش کرد که اشتباه محاسباتی بن سلمان و بن زاید و حمایت‌های بی قید و شرط غربیها  زمینه ساز تداوم بحران یمن بوده است انتظار می رود حملات به تاسیسات نفتی آرامکو زمینه ساز اصلاح این اشتباه محاسباتی در ائتلاف سعودی را فراهم کند.

شرکت آرامکو که ارزش سهامش بیش از ۲ هزار میلیارد دلار تخمین زده شده است بزرگترین انفجار از تاریخ تاسیس اش را تجربه می‌کند. تنش‌ها در منطقه با قیمت نفت رابطه مستقیم دارند و هر قدر تنش‌ها شدیدتر شوند قیمت نفت بالاتر می رود و در صورت ادامه این روند در روزهای آینده باید منتظر افزایش قیمت نفت باشیم.