ظریف شوک داد، سخنان روحانی دنیا را به فکر فرو برد

خبرآنلاین ـ زهره نوروزپور: این روزها دنیا در تکاپوی حل اختلافی تاریخی است. تنشی که به جرات می توان گفت در چهل سال اخیر میان ایران و آمریکا بی سابقه بوده است. پس از اعمال تحریم های ثانویه در نتیجه خروج آمریکا از برجام، وضعیت جور دیگری برای جهان رقم خورد.

پس از اجرایی شدن برجام، شرایط اقتصادی کشور رو به بهبود رفت. میلیاردها دلار پول ایران در بانک های اروپا و آمریکا از بلوکه خارج شد. فروش نفت ایران رونق گرفت. اروپائیان برای سرمایه گذاری پشت درهای ایران صف بستند و یکی پس از دیگری در ماه های اولیه برای بستن قراردادهای تجاری به کشورمان آمدند. مقاومت در منطقه قدرت گرفت. ایران در سوریه توانست از روس ها کمک بگیرد و هم کمک بدهد. نفوذ ایران در عراق شدت بخشید و در نهایت محور مقاومت بیش از گذشته توانست بر دشمن امروز که از خشم دست آوردهای ایران به اهداف کشورمان در این مناطق حمله می کند، غلبه کند. خشم امروز از اسرائیل نتیجه پیروزی های مقاومت است که این هم دستاورد برجام بود.دست آوردی که این روزها با حملات مکرر اسرائیل ثابت شده است.کما اینکه با پیشرفت مذاکره و دیپلماسی این حملات دو چندان شد.

حال عده ای می گویند چه ارتباطی به برجام دارد؟

ایران تا قبل از برجام تحریم بود. کشورهای منطقه و اروپا اجازه همکاری و رفت و امد در ایران را نداشتند، پس از اجرا شدن برجام اغاز همکاری ها با روس ها در سوریه آغاز شد. ارتباط ایران با کشورهای آسیایی و عربی قطر،عمان و کویت رونق تجاری گرفت. حتی مصر سیسی نیز محتاطانه با ایران عمل کرد.

اینها بخش کوچکی از برجام بود که منفعتی هم برای کشورهای دیگر داشت تا با سرمایه گذاری ها خود و ایجاد شرکت ها در ایران به منفعت خود برسند و منفعتی هم عاید اقتصاد کشور شود. نرخ ارز در زمان اجرای برجام ثابت ماند. کشتیرانی رونق گرفت. عواملی که در قدرت گرفتن مقاومت تاثیر مستقیم داشت. دستارود مهم مقاومت نشست آستانه و راه حل سیاسی برای سوریه بود که به ثمر نشست. نشست های سه جانبه ایران با کشورهای آسیای مرکزی، شرقی و شمال بود. که هرکدام نتیجه مطلوب خود را داشت در آسیا با چین یک کمبرند یک راه، در خاورمیانه محور مقاومت و نشست های آستانه و سوچی، در شرق آسیا بندر چابهار و... در نهایت قوت گرفتن جبهه های مردمی عراق، سوریه و یمن....

تا اینکه ترامپ سکان کاخ سفید را به دست گرفت و باقی اتفاقات.

اردیبهشت ماه سال گذشته ترامپ از برجام خارج شد و شش ماه بعد در آبان ماه تحریم نفت ایران اجرایی شد. در این مدت اروپا که قرار بود کانال مالی موسوم به اینستکس را اجرایی کند نتوانست کاری از پیش ببرد . بدعهدی اروپا سبب شد ایران گام به گام تعهدات برجامی را آغاز کند و غنی سازی اورانیوم را افزایش دهد که زمانی به اجرای گام سوم نمانده است.

اروپا از راه دیگری وارد شد؛ میانجی ها یکی پس از دیگری به ایران آمدند از ژاپن تا عراق و آلمان، در نهایت مشاور ویژه مکرون آخرین پیام رسان بود که پس از اجرای گام دوم به ایران آمد و طرح فریز مقابل فریز را به مقامات عالی کشورمان ارائه دارد.

این کشمکش دیپلماسی که در این روزها به نظامی هم کشیده شد. تا امروز ادامه داشت که خبر رسید فضای دنیا قرار است کمی تغییر کند.

ظریف بی اطلاع به فاصله یک روز که از فرانسه بازگشته بود بار دیگر عازم این کشور شد و در محل اجلاس جی 7 فرود امد. غافلگیری سفر ظریف مانند روزهای توافق برجام بود که هر لحظه خبری از رفت آمد های دیپلماتیک می آمد. ظاهرا تاریخ در حال تکرار است و به این تکرار ادامه می دهد!

وزیر خارجه سفر غیرمنتظره خود را مثبت ارزیابی کرد و گفت مسیر پیش رو دشوار است، اما به امتحان کردنش می ارزد.

رئیس جمهور غوغا کرد

صبح روز گذشته نیز حجت الاسلام والمسلیمن حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان روز گذشته گفت:  دولت برای حل مشکلات کشور از هیچ مسیر و طریقی کوتاهی نمی کند و دریغ نمی کند، بنده معتقدم برای منافع ملی کشور، باید از هر ابزاری استفاده کنیم. من اگر بدانم به یک جلسه ای بروم و با کسی ملاقات کنم کشور آباد می شود و مشکلات مردم حل می شود، دریغ نخواهم کرد، زیرا اصل منافع ملی است.

خواست مردم ما حفظ عزت و استقلال توأم با رفاه و کاهش زحمت و سختی‌ها است. ما مقاومت و ایستادگی می‌کنیم تا به اهداف، امنیت و عظمت برسیم. ایستادن وقتی ارزش دارد که منافع ما تأمین شود.برای امنیت و منافع خود می‌ایستیم و خسته نمی‌شویم. در کنار این ایستادگی و مقاومت برای حل و فصل مسایل خود مذاکره هم می‌کنیم.

رئیس جمهور روز گذشته با طرح این سئوال که با یک مذاکره با ۶ قدرت بزرگ چه سودی بردیم؟ گفت: بعضی ها مثل اینکه در گوششان پنبه است و انگار پنبه را هم در نمی‌آوردند؛ می گویند مذاکره کردید چه خاصیتی داشت؟ ما بعد از مذاکره بود که به جای فروش یک میلیون بشکه، ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت صادر کردیم. میلیاردها دلار برای کشور پول آوردیم و هر ماه حدود یک میلیارد را آزاد کردیم، چه خاصیت داشت؟ خاصیت این بود که قطعنامه هایی که آمریکا 30 سال برای آنها زحمت کشیده بود، مثل بتی که ابراهیم شکانده بود، آن بت را شکستیم؛ چه کار کردیم؟

پس از سخنرانی رئیس جمهور کشورمان خبرهای تازه ای از بیارتیز آمد:

مکرون گفت: در هفته آینده شرایط دیدار حسن روحانی رئیس جمهور و دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا فراهم می شود. رئیس جمهوری فرانسه با بیان اینکه رئیس جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده آماده ملاقات با هر رهبر سیاسی برای تامین منافع مردم ایران است، گفت: آماده برگزاری ملاقات بین ترامپ و روحانی هستم.

مکرون یادآورشد: امکان رسیدن به توافق بین رئیس جمهوری ایران و آمریکا وجود دارد.

دویچه وله فارسی نیز نوشت: مکرون گفت برای کاهش تنش بین ایران و آمریکا نقشه راهی تهیه شده و ممکن است دونالد ترامپ و حسن روحانی البته با حضور من با یکدیگر دیدار کنند.رئیس جمهوری فرانسه گفت:«من قبلا به آقای روحانی گفته بودم اگر موافق باشد با آقای ترامپ دیدار کند، این اتفاق می تواند بیفتد. شاید هم به این نتیجه برسیم و این دو با هم دیدار کنند، البته با حضور من.»  

او افزود:«بین ما پیام‌های بسیار زیادی فرستاده شد و گفت‌وگوهای ما در دو روز گذشته در باره ایران بسیار مثمر ثمر بود.»

ترامپ چگونه به موضوع می نگرد

ترامپ نیز در اینباره گفت: اگر شرایط مناسب باشد، با ایرانی ها برای رسیدن به یک توافق جدید دیدار خواهم کرد. معتقدم که ایران می تواند کشور بزرگی باشد اما نمی تواند سلاح اتمی داشته باشد، اگر شرایط مناسب باشد با رئیس جمهوری ایران دیدار می کنم اما باید بازیگران خوبی باشند.

ترامپ با اشاره به سفر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به بیاریتز اضافه کرد: مکرون همه مسایل را با من در میان گذاشت و دقیقا به من گفته بود چه کسی می آید. درباره خرید نفت ایران صحبت کرد، با این حال، شاید ابتکار مکرون کار ساز باشد، شاید هم نباشد.

وی با بیان این که ایران در یک موقعیت جغرافیایی عالی اما پرتنش قرار دارد، افزود: کشورهای عضو برجام به مرور بیشتر با ما موافق شدند. فکر می کنم زمان اعتبار توافق هسته ای بسیار کوتاه است. ایرانی ها مذاکره کنندگان توانمندی هستند. نگاه کنید چه کار کردند تا به توافق دست یابند، نگاه کنید چه بلایی بر سر جان کری آوردند؛ هواپیما را پر از پول کردند و به ایران فرستادند.

رئیس جمهوری آمریکا درباره اینکه آیا با رئیس جمهوری روحانی دیدار خواهید کرد، گفت: من روحانی را نمی شناسم، طی سال های اخیر تنها از دور تماشا کرده ام، فکر می کنم ایران می خواهد وضعیت را تغییر دهد.

خبرنگاری از ترامپ پرسید منظور از ملاقات با روحانی در هفته‌های آتی چیست؟ ترامپ پاسخ داد: ایران دچار محدودیت در منابع مالی خود شده است و یادتان باشد من چیزی به آنها پرداخت نخواهم کرد. {آنها به ما نیاز دارند نه ما} و اگر قرار ایجاد یک کانال برای فروش محدود نفت تایید شود، این کانال در مدت زمان محدود تعریف خواهد شد و خیلی زود منقضی خواهد شد {تا ایران بتواند کمی نفت بفروشد}. اما من چیزی به آنها پرداخت نخواهم کرد. این کار نه با مشارکت آمریکا بلکه با حضور چند کشور صورت خواهد گرفت.

نگاه مرکل امیدوارانه بود

مرکل نیز از یک گام بلند خبر داد؛ او گفت: همه سران گروه هفت نه تنها در باره اینکه ایران نباید تسلیحات هسته ای داشته باشد، بلکه در این مورد که مذاکره تنها راه درست دستیابی به این هدف است، متفق القول هستند و توافق دارند و ایالات متحده از مذاکرات کشورهای اروپایی با ایران استقبال کرده است.

وی در باره مذاکرات با ایران افزود: ما نمی توانیم امروز بگوئیم که نتیجه این مذاکرات چه خواهد بود و چه احتمال هایی پیش خواهد آمد، اما همین اراده و خواست استوار کنونی برای مذاکره، گام بزرگی به شمار می رود.

به گفته مرکل؛ ما همگی منافع زیادی در حل مسالمت آمیز این مسئله داریم، هر چند سهل و آسان نخواهد بود.

سرانجام چه خواهد شد؟

از سخنان ترامپ، مکرون و مرکل پیداست که آمریکا ضمن اذعان به پیش شرط نداشتن برای مذاکره بسیار پیش شرط دارد! مهمترین این شرطها مساله موشکی ایران است.بعد از اینستکس و فروش نفت است که ترامپ به صراحت گفته انجام نمیدهد یا اگر هم معافیت نفتی ایجاد کند موقتی و محدود خواهد بود. درباره اینستکس نیز او کوتاه نیامده است! با این حساب صحبتی از مذاکره ایران و آمریکا وجود ندارد چراکه این مسائل خطوط قرمز ایران است. مکرون ادعا کرده است  که در هفته دیگر ممکن است ترامپ و روحانی با یکدیگر ملاقات کنند. این در حالی است که سه هفته دیگر نشست سالانه سران جهان در مجمع عمومی سازمان ملل آغاز می شود. شاید منظور مکرون اشاره به این نشست و حواشی آن بوده است. با اینحال نه می توان به این وضعیت امیدوار بود نه می توان امیدوار نبود چراکه به هرحال راه دیپلماسی باز است و ادامه دارد.

از سویی دیگر اینکه امروز با طرح های تایید شده و نشده از جانب مقامات کشورمان و مقامات اروپا و آمریکا چه خواهد شد ؟ آینده مشخص می کند که در این مذاکرات چه گذشته است؟ اینکه آیا ترامپ پیشنهاد مکرون را پذیرفته است یا خیر؟ اما صحبت های ترامپ نشان می دهد که او طرح مکرون را پذیرفته است.

رئیس جمهور جوان اروپایی این طور که پیداست رسالت خود را بالاخره انجام داد و رفت و آمدها و تلفن های او به نتایج مثبتی رسید. ممکن است نتیجه آن اجلاس سهول اجرای اینستکس باشد، فروش نفت باشد، کاهش تنش در خلیج فارس باشد هر آنچه که باشد یا همانطور که ذکر آن رفت نباشد!  دنیا همیشه خواهان صلح بوده است و به گفته مقامات کشورمان راه دیپلماسی همیشه باز است.

از طرفی دیگر ظاهرا جهان در حال تجربه کردن فصلی دیگر از دیپلماسی است. از زمان صلح ورسای تا کنون جهان تا این اندازه نزدیک به جنگ دیگر نشده بود تا نام جنگ جهانی سوم را در تاریخ ثبت کند. وضعیت فعلی امروز روابط بین الملل در سراسر جهان با وجود گروه های تروریستی بی سابقه بوده است.

امروز رئیس جمهور کشورمان با چاشنی تهدید اجرای گام سوم به دنیا اعلام کرد که ایران خواهان اجرای دیپلماسی مثبت با شاخه نظامی، سیاسی و اقتصادی است. از نظر ترامپ ایران پیروز یک بازی حاصل جمع صفر است و او هیچ سهمی از برجام نبرده است. از نظر اسرائیل ایران هم پیروز این بازی است چرا که محور مقاومت قوی تر شد و انها ضعیفت تر. پیام دکتر روحانی به جهان شاید بارقه ای از امید را روشن کرد که روزهای آینده دیپلماسی «چندجانبه گرایانه»  واقعگرایانه به دنیا نگاه کند و بار دیگر تاریخ نتیجه مقاومت مردم ایران را به دنیا نشان دهد. به هر حال رئیس جمهور امروز واضح اعلام کرد: ما آماده هستیم شما چه در چنته دارید؟