از MS چه می دانید؟

MS نوعی بیماری است که در آن قسمت هایی از سیستم اعصاب مرکزی گرفتار می شود.

بیشترین تعداد بیماران MS در خاورمیانه متعلق به ایران است که در حدود بیست تا بیست و پنجهزار نفر برآورد می شوند. در سراسر جهان حدود دو میلیون نفر مبتلا به «ام. اس» هستند. تاکنون هیچ درمان قطعی برای این بیماری تشخیص داده نشده است.
«ام. اس» یک بیماری مزمن است که در سیستم عصبی مرکزی (CNS) رخ می دهد. سیستم عصبی مرکزی از مغز و طناب نخاعی تشکیل شده است. سلولهای عصبی داخل CNS قرار دارند. این سلولها توسط فیبرهایی بنام «آکسون» به هم متصل می شوند. وظیفه آکسون ها انتقال سیگنالهای الکتریکی است که اطلاعات را در میان سلولهای عصبی رد و بدل می کنند. آکسونها توسط «میلین» محافظت می شوند. میلین ماده ای است که اطراف فیبرهای عصبی را می پوشاند و مانند لایه ای از فیبرهای عصبی محافظت می کند و پیامهای عصبی را با سرعت بالایی انتقال می دهد.
در بیماری «ام اس»، گلبولهای سفید خون به «میلین» حمله کرده و به آن آسیب می رسانند و این آسیب سبب قطع ارتباطات عصبی می شود. گلبولهای سفید برای حمله به «میلین» باید سدی که بین رگهای خونی و مغز ایجاد شده است را بشکنند. این سد مانع رسیدن برخی مواد به CNS می شود، بنابراین بیماری MS در اثر تورم و از بین رفتن «میلین» بوجود می آید.

انواع MS :
MS در چند نوع طبقه بندی می شود که عبارتند از:
۱- Relapsing Remitting MS یا «ام. اس» با دوره های شدت و ضعف.
افرادی که به این نوع از «ام اس» مبتلا هستند دچار حملات غیر قابل پیش بینی می شوند. بسیاری از این افراد در بین حملات، مجدداً به حالت طبیعی بازمی گردند ولی برخی دیگر پس از هر حمله، حالشان بدتر شده و به وضع عادی بر نمی گردند و بهبودی کامل نمی یابند. در گروه دوم پس از هر حمله، MS تشدید می شود ولی وضعیت این افراد در بین حملات تغییری نمی کند. به این نوع از MS ، ام. اس وخیم دارای دوره های شدت و ضعف عود کننده نیز می گویند.
۲- Secondary Progressive MS یا «ام. اس» ثانویه پیش رونده.
در گذشته به این نوع از MS ، ام. اس پیش رونده مزمن نیز می گفتند. این نوع از ام. اس، به مرور زمان و در طی ۱۰ سال در ۵۰ درصد افرادی که سابقه MS نوع اول را داشته اند، پدید می آید. مبتلایان به این نوع ام. اس، دچار حملاتی می شوند ولی این حالت در اکثریت آنان عمومیت ندارد. با گذشت زمان این گروه از افراد متوجه رشد تدریجی و پیوسته علائم بیماری و ناتوانی می شوند. حدود ۵۰ درصد از افراد مبتلا به این نوع MS مجبور می شوند پس از گذشت ۱۵ سال از بروز علائم این بیماری، با عصا راه بروند و ۱۰ درصد آنها نیاز به ویلچر پیدا خواهند کرد.
۳- Progressive relapsing MS یا «ام. اس» عود کننده پیش رونده.
افراد مبتلا به این نوع از ام. اس، دچار حملات غیر قابل پیش بینی شده و همچنین متوجه افزایش تدریجی علائم بیماری و ناتوانی در میان حملات می شوند. این نوع از MS نادر است.
۴- Primary Progressive MS یا «ام. اس» ابتدایی پیش رونده.
افراد مبتلا به این نوع ام. اس، از همان آغاز، علائم بیماریشان بطور پیوسته تشدید شده و دچار حمله های پی در پی می شوند و ناتوانی آنان بتدریج افزایش یافته و ممکن است در بعضی مواقع ناگهان افزایش یافته و تا ماهها یا سالها ادامه پیدا کند. بیشتر پزشکان عقیده دارند این نوع MS بطور کامل با انواع دیگر آن متفاوت است.
چگونگی پیشرفت MS :
مدت زمان این بیماری را نمی توان براحتی پیش بینی کرد. ممکن است علائم آن ثابت باشد یا اینکه برای مدتی متوقف شود. بیشتر افراد مبتلا به MS بندرت دچار حملات ناگهانی می شوند. پزشکان به این حملات Relapses (عود بیماری) یا Exacerbations (وخامت بیماری) می گویند. گاهی ممکن است حملات بدون هیچ هشدار قبلی رخ دهند و بهبودی قطعی یا مقطعی آن مدت زمان کوتاه یا درازی بطول انجامد. در بعضی افراد ممکن است تنها با یک حمله ناتوانی مختصر بوجود آید. اکثر افراد در بین حملات دوباره به حالت عادی بازمی گردند ولی در برخی موارد این بهبودی شش ماه طول خواهد کشید. بهبودی زمانی حاصل می شود که علائم بیماری بطور کامل یا مختصر، پس از مدت زمانی رفع شود.
تشدید علائم کهنه یا بروز یک نشانه جدید را حمله می نامند. این حملات بیش از ۲۴ ساعت ادامه می یابند و تا حدودی شخص را ناتوان می کنند. دامنه حملات می تواند خفیف یا شدید باشد و تشخیص آنها از یکدیگر مشکل است. به عنوان مثال ممکن است در انگشتانتان احساس سوزش نموده و فکر کنید این حالت هم بخشی از دوره زندگی بین حملات است در صورتی که ممکن است خود حمله MS باشد. در صورت مشاهده هر گونه نشانه ای لازم است علت آن را پیدا نمایید. بهتر است هر یک از این علائم را در دفترچه ای یادداشت کرده و نوبت بعدی که به پزشک مراجعه می کنید، آنها را با وی در میان بگذارید. چنانچه دچار علائم مکرر می شوید هر چه زودتر به پزشک مراجعه نمایید. شاید پزشک برای شما MRI SCAN بنویسد. MRI شیوه ای مؤثر برای مشاهده علائم این بیماری در وجود شخص است و به تشخیص و درمان آن هم کمک می کند.
از Rebif که در ایران interfron beta نامیده می شود، برای درمان انواع حملات MS ، کاهش تناوب حملات و نیز به تعویق انداختن برخی از ناتوانیهای جسمی معمول در افراد مبتلا به MS استفاده می شود. بیماران باید قبل از شروع به درمان با پزشک خود در مورد فواید و مضرات ناشی از مصرف Rebif مشورت کنند.
چنانچه سابقه افسردگی، حملات صرع، بیماری کبد، مشکلات تیروئیدی، مشکلات خونی یا خونریزی دارید و یا در گذشته نسبت به دارویی حساسیت داشته اید، پزشک خود را در جریان قرار دهید. بهتر است زنان باردار و یا زنانی که قصد باردار شدن را دارند، از مصرف این دارو خودداری کنند. عوارض جانبی جدی استفاده از Rebif عبارتند از: افسردگی، ناراحتی کبد، ایجاد خطراتی برای زنان باردار، ایجاد ناراحتی در محل تزریق و حساسیت های شدید. رایج ترین عوارض جانبی این دارو شامل: ناراحتی در محل تزریق، علائم آنفولانزا مثل تب و دردهای عضلانی و خستگی، دردهای شکمی، افزایش آنزیمهای کبد و کاهش گلبولهای قرمز خون، احساس غمگینی، احساس سرما، کهیر، تحریکات پوستی، کبود شدگی، زردی پوست و افزایش یا کاهش وزن بدن می باشند. در صورت مشاهده یکی از این علائم، فوری پزشک را در جریان قرار دهید.
حساسیت ها بندرت پیش می ایند ولی در صورت بروز، بیشتر بصورت ناراحتی های تنفسی و از دست دادن هشیاری نمایان می شوند. در این حالات شخص نیاز به مراقبت های پزشکی فوری دارد.