تبلیغات ممنوع

از مهمترین نشانه های یک اقتصاد پویا، وجود تبلیغات بازرگانی و معرفی کالاهاست.

از مهمترین نشانه های یک اقتصاد پویا، وجود تبلیغات بازرگانی و معرفی کالاهاست. در حقیقت تبلیغات سبب می شود تا مصرف کنندگان از وجود کالاهای گوناگون مطلع شوند و در صورت لزوم به تهیه آن مبادرت ورزند! لکن در این بین باید مراقب بود که آنچه تبلیغ می شود، مضر به حال جامعه و مردم نباشد؛ لذا قوانین گوناگون در همه کشورها، حد و حدودی را برای تبلیغات تعیین و تبیین می کنند و به عبارت دیگر تبلیغ برخی کالاها را ممنوع می نمایند.

در کشور ما نیز بنا به رعایت ضروریات بهداشتی و سلامتی شهروندان، قوانین مختلفی به منع برخی تبلیغات پرداخته اند. این ممنوعیت، کالاهای گوناگون از قبیل مواد غذایی، داروها و مواد آرایشی و بهداشتی و دخانیات و ... را در بر میگرد. نکته ای که باید در این میان توجه داشت آنکه فرق است میان کالای ممنوع و تبلیغات ممنوع! کالاهای ممنوع، کالاهایی است که اساسا فروش آن غیرقانونی و ممنوع است، مانند مواد مخدر؛ لکن تبلیغ ممنوع در خصوص کالاهایی است که فروش آن ها ممنوع نیست، بلکه تبلیغ و اشاعه مصرف آن مورد منع قانون قرار گرفته است.

از مهمترین قوانین که به این موضوع پرداخته است، قانون برنامه پنجم توسعه است، که در ماده ۳۷ خود، برای پیشگیری و مقابله با بیماری ها و عوامل خطرساز سلامتی که بیشترین هزینه اقتصادی و اجتماعی را دارند، اقداماتی را پیش بینی کرده است که از آنجمله ممنوعیت تبلیغات کالاهایی است که آسیب رسان به سلامت باشند و تشخیص این امر که چه کالاهایی آسیب رسانند، بر عهده کارگروهی با مسئولیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با عضویت وزارتخانه های امور اقتصاد و دارایی، کار، رفاه و تامین اجتماعی و وزارت صنعت، معدن و تجارت، گذارده شده است. این کارگروه نیز در دی ماه سال ۱۳۹۱، تبلیغ کالاهایی چون مواد غذایی چرب (ترانس بالای ۵۰)، مواد غذایی شور، غذاهای صنعتی فرآوری شده و نوشابه های گازدار را ممنوع اعلام نموده است و در جلسه دیگر کارگروه نیز مکمل های غذایی و دارویی، داروها و مواد مربوط به چاقی و لاغری فاقد مجوز از وزارت بهداشت، خالکوبی، خدمات سمپاشی بدون مجوز وزارت بهداشت، برنزه کردن با دستگاههای سولاریم و کاشت ناخن ممنوع شده است.

از دیگر ممنوعیت های تبلیغات می توان به ممنوعیت تبلیغات دخانیات اشاره کرد که براساس دو قانون ممنوعیت استعمال و عرضه سیگار و سایر مواد دخانی، مصوب سال ۱۳۷۶ و قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات مصوب ۱۳۸۶، ممنوع اعلام شده است و دستگاههای فرهنگی مانند صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ... ملزم شده اند از هرگونه اقدامی که موجب تبلیغ، تشویق یا تحریک افراد به استعمال دخانیات شود، خودداری نمایند؛ خواه این تبلیغ مستقیم باشد یا غیر مستقیم؛ در نهایت از مهمترین موارد ممنوعیت تبلیغات می توان به آنچه در دستورالعمل شورای عالی نظام پزشکی آمده است اشاره کرد که تبلیغ داروها و همچنین ذکر خواص درمانی در تبلیغات مواد خوراکی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی را در رسانه های عمومی منع کرده است و تنها تبلیغ در رسانه ای را که برای صاحبان حرف پزشکی و موسسات مربوطه قابل استفاده باشد، مجاز شمرده است. موارد دیگری از این دست تبلیغات ممنوع نیز وجود دارد، لکن سعی بر بیان اهم آنها بود.

در پایان باید گفت رعایت این ممنوعیت ها سبب حفظ بهتر حقوق مخاطبان و سالم شدن فضای تبلیغات رسانه ای خواهد شد.
نویسنده: خدایار سعیدوزیری ـ روزنامه آفرینش