احترام به حق حیات یک موجود برازنده

من یک محیط‌بان کوچک از منطقه حفاظت شده بافق هستم. قلب لبریز از عشق پدرم به حیات وحش، ارزشمندترین سرمایه‌ای است که از وی برای من به یادگار مانده است.

من یک محیط‌بان کوچک از منطقه حفاظت شده بافق هستم. قلب لبریز از عشق پدرم به حیات وحش، ارزشمندترین سرمایه‌ای است که از وی برای من به یادگار مانده است.

تجربه مشاهده یک پلنگ، آن هم از فاصله چند متری تکان دهنده ترین رویدادی بود که به لطف پدرم زندگی مرا دگرگون کرد. اگر تجربه و دانش خود را با سایرین شریک شوم، شاید روزی بیاید که دیگر هیچ کس نه در رودبار، نه در کردکوی گلستان و نه در هیچ جای دیگر تفنگ به دست نگیرد و حیوانی چنین نادر و در معرض تهدید را شکار نکند.
پیش از هر چیز باید بدانید که این حیوان از انسان ها بشدت می هراسد و تنها عاملی که ممکن است یک پلنگ را رودرروی انسان قرار دهد، این است که راه فراری پیدا نکرده باشد یا زخمی شده باشد یا بر سر لاشه طعمه اش باشد. گستردگی زیستگاه، یکی از دلایلی است که پلنگ را تاکنون از خطر انقراض نجات داده است. علاقه پلنگ به زیستگاه های متنوع ـ از ارتفاعات معتدل گرفته تا تپه ماهورهای کویری ـ تنها راه چاره ای بوده که این حیوان منزوی را در اندک زیستگاه های امن از آفریقای سیاه گرفته تا صحرای سینا، شبه جزیره عربستان، جنوب غربی و شرق ترکیه، جنوب غربی آسیا، دامنه های هیمالیا، هند، چین، روسیه و حتی جاوه و سریلانکا حفظ کرده است.
شکار از سوی شکارچیان و دامداران، شکار طعمه ها و تلفات جاده ای از عمده ترین دلایل انقراض جمعیت پلنگ ها در ایران است. پهنه گسترده سرزمین مادری ما ایران به استثنای دشت کویر و دشت لوت سال ها جولانگاه این حیوان بوده، اما توسعه شهرها و شکار، عرصه را برای آنها بشدت تنگ کرده است، چنانچه هم اکنون حضور این گونه به صورت معدود در پارک های ملی ـ اعم از تندوره، ساری گل، گلستان، کلاه قاضی، توران، کویر، خجیر، خبر، بمو، پناهگاه حیات وحش کیامکی و نایبندان، مناطق حفاظت شده بافق، جهان نما، البرز مرکزی، ارسباران، دنا، بهرام گور ـ و برخی مناطق غیرحفاظتی گزارش شده است. یکی از ویژگی های ظاهری که بشدت پلنگ ها را در معرض تهدید شکارچیان قرار می دهد، الگو و طرح روی پوست آنهاست. لکه های پوست و رنگ بدن می تواند زیستگاه حیوان را بخوبی مشخص کند.
به عنوان مثال، پلنگ های ساکن علفزار، پس زمینه پوستشان زرد روشن است در حالی که آنهایی که در جنگل زیست می کنند، به نسبت تیره تر هستند و خال های بیشتری هم دارند. دم بلند پلنگ که گاه طولش به یک متر می رسد، به حفظ تعادل خصوصا روی درخت کمک می کند، اما واقعیت این است که این گربه سان پرابهت هر چقدر هم چالاک باشد، در قبال تیرهایی که ناجوانمردانه به سویش شلیک می شود؛ بی دفاع و آسیب پذیر است.

فرناز حیدری