آگامای سر وزغی

زندگی و چهره ماقبل تاریخی خزندگان از دوران بچگی برایم جذاب بوده است! بخصوص راسته سوسماران بیش از همه انواع خزندگان مرا مقهور خودشان می‌کرده است. عکاسی از آنها برایم دلچسب است …

زندگی و چهره ماقبل تاریخی خزندگان از دوران بچگی برایم جذاب بوده است! بخصوص راسته سوسماران بیش از همه انواع خزندگان مرا مقهور خودشان می‌کرده است. عکاسی از آنها برایم دلچسب است و تاکنون برای دیدن و ثبت تصویرشان به نقاط مختلفی از ایران، سفر کرده‌ام.
سوسمارها از نظر شکل و اندازه متنوع‌ترین خزندگان جدید در عالم به شمار می‌آیند همچنین زیستگاه‌های متنوعی از زیرزمین گرفته تا ارتفاعات بلند و صعب‌العبور کوه‌ها را اشغال کرده‌اند. اکثر سوسمارها تخمگذار هستند، اما گونه‌های زنده‌زا نیز در میان آنها دیده می‌شود. در فلات ایران‌زمین، هشت خانواده از زیر راسته سوسماران شناسایی شده‌اند که تا امروز در قاب ایرانی سه گونه از جالب‌ترین آنها را خدمتتان معرفی کرده‌ام. امروز به معرفی یکی از عجیب‌ترین و جذاب‌ترین آنها خواهم پرداخت. جذاب‌ترین سوسمار ایرانی بخصوص اگر عصبانی شود.
به جرات می‌توان گفت سیستم تدافعی هیچ کدام از سوسماران بیابانی به اندازه آگامای سَر وزغی برایم جالب نبوده است. از میان ۲۱ گونه سوسمار خانواده آگاما، این یکی فوق‌العاده است. هنگام احساس خطر بسرعت می‌گریزد و با حرکات لرزشی سریع در بدنش خودش را در میان شن‌ها مخفی می‌کند! اما اگر شکارچی، مخفیگاه او را پیدا کند، قضیه فرق می‌کند، این بار او حالت دفاعی به خود گرفته، شکمش را تا حد امکان پهن کرده و مانند وزغ‌ها به سمت مهاجم خم شده و چین‌های پوستی دو طرف لب‌هایش را که حالا از عصبانیت، پُر خون شده و به رنگ قرمز درآمده می‌گستراند، دهانش را تا حد امکان باز نگه داشته و از خودش صدای فیس فیس درمی‌آورد. در همین هنگام دُمش را حلقه کرده و گاهی به سمت دشمن می‌پرد.
زیستگاه این خزنده، مناطق خشک بیابانی و تپه‌های شنی روان مرکز و شمال شرق کشور است. روزها فعالند و از حشرات بیابان تغذیه می‌کنند. طول نمونه بالغ این سوسمار از نوک پوزه تا انتهای دُم تا ۲۰ سانتی‌متر می‌رسد.
این عکس را سال گذشته در شنزار بخش سه قلعه از توابع شهرستان سَرایان در استان خراسان جنوبی گرفته‌ام.

احمد کریمی