۱۶ اسفند ۱۳۲۹ ـ رزم آرا جان خود را بر سر مخالفت باملی شدن نفت از دست داد

۱۶ اسفند ۱۳۲۹ (و در آن سال برابر با هفتم مارس ۱۹۵۱) سپهبد حاجعلی رزم آرا نخست وزیر وقت که برای شرکت در یک مجلس ترحیم به مسجد شاه (واقع در بازار تهران) رفته بود با گلوله خلیل طهماسبی، …

۱۶ اسفند ۱۳۲۹ (و در آن سال برابر با هفتم مارس ۱۹۵۱) سپهبد حاجعلی رزم آرا نخست وزیر وقت که برای شرکت در یک مجلس ترحیم به مسجد شاه (واقع در بازار تهران) رفته بود با گلوله خلیل طهماسبی، از اعضای جمعیت فدائیان اسلام کشته شد و دو روز بعد حسین علاء برجای وی نشست و نخست وزیر شد و از یکم فروردین ۱۳۳۰در تهران حکومت نظامی برقرار کرد.
طهماسبی در بازجویی گفته بود که چون رزم آرا خائن به ملت بود او را کشتم. چهار روز پیش از این رویداد، جمعیت فدائیان اسلام در همان مسجد اجتماعی برپا کرده بود و از رزم آرا که با ملی شدن نفت وطن مخالفت می کرد شدیدا انتقاد کرده بود.
روز بعداز رویداد، آیهٔ الله کاشانی اقدام خلیل طهماسبی را در کشتن رزم آرا امری واجب اعلام داشت و از طهماسبی به عنوان نجات دهنده ملت یاد کرد.
یک روز پس از کشنه شدن رزم آرا، کمیسیون ویژه (نفت) مجلس به ریاست دکتر محمد مصدق، طرح ملی شدن نفت را که رزم آرا با آن مخالفت می کرد به تصویب رساند. برغم اعتراض دولت انگلستان، مجلس شورای ملی ۲۴ اسفند و سنا چهار روز بعد بر این مصوبه صحه گذاردند که ۲۹ اسفند به صورت قانون در آمد. گزارش آن زمان روزنامه های تهران نشان می دهد که از ۱۷ اسفند تا پایان سال ۱۲۲۹ تظاهرات و شادمانی ایرانیان یک لحظه قطع نشده بود.
اعضای کمیسیون ویژه نفت که تشکیل آن محصول سالها تلاش ملت ایران برای ملی کردن صنعت نفت خود بود یکم تیر ماه آن سال انتخاب شده بودند که شاه چهار روز بعد به طور غیر منتظره (بدون استعلام قبلی تمایل مجلس) سپهبد حاجعلی رزم آرا رئیس ستاد ارتش را به نخست وزیری منصوب کرد. روز بعد از این انتصاب، هنگام ورود رزم آرا به مجلس برای معرفی خود و وزیرانش، دکتر مصدق آن چنان با خشم به دیکتاتوری شاه اعتراض کرد که ازحال رفت و بیهوش بر زمین افتاد. شاه پس از حادثه ۱۵ بهمن ۱۳۲۷ که در دانشگاه تهران به سوی او تیراندازی شده بود دیکتاتوری پیشه کرده بود. به این ترتیب، دوران نخست وزیری هفت ماه و بیست روزه رزم آرا درگیری لاینقطع او و مجلس بود. در آن مدت مخالفت مردم با رزم آرا که او را مامور جلوگیری از استیفای حقوق خود می دانستند و نیز درگیری پاره ای ازنمایندگان مجلس و مطبوعات با وی ادامه داشت.
مجلس ماهها بعد ضمن تصویب طرحی خلیل طهماسبی را از مجازات معاف کرد و از زندان آزاد شد که پس از براندازی ۲۸ امرداد این قانون لغو و وی، نواب صفوی رئیس و تنی چند از اعضای جمعیت فدائیان اسلام در یک روز و در کنار هم تیرباران شدند.