موسیقی برای دیده شدن

موسیقی زنده الزاما مزیتی برای تئاتر محسوب نمی شود ، متاسفانه امروزه استفاده از موسیقی زنده برای تئاتر تبدیل به عاملی برای تجارت شده است.موسیقی زنده، موسیقی تئاتر نیست زیرا …

موسیقی زنده الزاما مزیتی برای تئاتر محسوب نمی شود ، متاسفانه امروزه استفاده از موسیقی زنده برای تئاتر تبدیل به عاملی برای تجارت شده است.موسیقی زنده، موسیقی تئاتر نیست زیرا تاثیرنهایی خود را در ترکیب با عناصر بعدی اثر دراماتیک بر بیننده می گذارد . در موسیقی محض یک ایده ، حسن و یا عاطفه صرفا به وسیله صدای موسیقایی به شنونده منتقل می شود .
تا اینجا ما با هنری سر و کار داریم که جزء هنرهای فونتیک است ، یعنی هنری شنیداری است . در موسیقی محض فرایند انتقال مفاهیم صرفا از طریق شنیدن به وقوع می پیوندد . اما زمانی که در مورد موسیقی تئاتر، فیلم و موسیقی دراماتیک صحبت می کنیم هر چند که پایه و ابزار اولیه آن همچون موسیقی محض نتها و اصوات موسیقایی هستند ، اما با وجود این موسیقی دراماتیک صرفا قطعه ای شنیداری نیست ، زیرا تاثیر نهایی خود را زمانی بر شنونده القاء می کند که در کنار عناصر مکمل قرار گیرد . موسیقی دراماتیک زمانی تاثیر قطعی خود را خواهد گذاشت که بر روی صحنه قرار گرفته و با بافت بعدی صحنه در هم آمیزد . موسیقی دراماتیک هنری است ابتدا برای دیده شدن بعد برای شنیده شدن .
از امتیازات شکل گیری انجمن موسیقی تئاتراین است که آهنگسازان ، نوازندگان و خوانندگان تئاتر
می توانند از امتیازات صنفی مانند بیمه بازنشستگی و …برخوردار شوند و بهتر بتوانند از حقوق خود دفاع کنند
در اینجا کار آهنگساز ویژگی های خاصی پیدا می کند . چرا که آهنگساز قرار نیست همه چیز را به تمامی موسیقی ارائه کند . زیرا فرایندی به نام تئاتر وجود دارد که بسیاری از اتفاقات در آن از طریق میزانسن به وقوع می پیوندد . این یک واقعیت است که هیچ تئاتری بدون موسیقی از بین نخواهد رفت ، مگر اینکه الزاما صحبت از تئاتر غنایی یا موسیقایی باشد . “ذهنی” در بیان لزوم و یا عدم لزوم اجرای موسیقی زنده برای تئاتر گفت : بسیاری این طور تصور می کنند که چون تئاتر یک هنر زنده است ،
حتما یکی از خصوصیات آن داشتن موسیقی زنده است.در حالیکه این تصوری اشتباه است .در واقع نوع تئاتر و شیوه اجرایی کارگردان کاملا تعیین کننده این مطلب است که آیا اجرای موسیقی می بایست زنده باشد و یا خیر .
شما وقتی به نمایشنامه ای از برشت برخورد می کنید ، از آنجا که این فرد معتقد است حتی انجام گریم باید در مقابل دیدگان تماشاگر انجام شود و «وانمود کردن” جزئی از ویژگی های تئاتر اپیک ( تئاتر برشت ) است ، طبیعی است که اجرای موسیقی حتما به صورت زنده خواهد بود . اگر کارگردانی بگوید می خواهم نمایشی از” پینتر” را به روی صحنه بیاورم ، شما به عنوان آهنگساز تئاتر بایستی “پینتر” و نوع نگرش او را بشناسید ، به این صورت پنجاه درصد راه طی شده است .اما اگر اینگونه نباشد این کمبود چگونه می تواند جبران شود .

سعید ذهنی
آهنگساز تئاتر