جوانان ایران خرمشهر را آزاد کردند

جنگ ایران و عراق در شهریور ماه 1359 با حمله عراق به ایران آغاز شد. روابط ایران و عراق از سال 1348 به شدت تیره و تار بود.

اما پس از انقلاب و باتوجه به شرایط خاصی که ایران پیدا کرده بود و جو مشوش و نا آرام بعد از انقلاب صدام حسین با حساب و کتاب هایی که پیش خود کرده بود به این نتیجه رسیده بود که باید به ایران حمله کند. به خصوص بعد از کودتای نوژه و تصفیه سران ارتش ، ارتشی ها هنوز خود را پیدا نکرده بودند بنا براین عراق در شهریور 1359 به خاک ایران تجاوز کرد.

از بعد نظامی عراق با استفاده از عنصر غافلگیری در ابتدای جنگ موفق شد بخش هایی از خاک ایران از جمله شهر خرمشهر را اشغال نماید.
هر چند خرمشهر در چهارم آبان ۵۹ سقوط کرد و دشمن بعثی، در ادامه تجاوزات خود، علاوه بر غارت کامل شهر، حتی به منازل خرمشهر رحم نکرد و برخی از آن ها را با ۳۰۰ تن تی. ان. تی به طور کلی تخریب کرد اما مقاومت مردم و رزمندگان تا ۲۰ ماه بعد ادامه یافت.

عملیات «بیت المقدس» در منطقه غرب رود کارون و جنوب غربی اهواز و شمال خرمشهر با رمز «یا علی بن ابی طالب(ع)» در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ آغاز شد. اما حساسیت و اهمیت هدف های ایران و عراق در این منطقه موجب شد که عملیات به مدت ۲۵ روز به درازا کشد و در نهایت رزمندگان اسلام، درحالی که در شرایط بسیار دشوار آب و هوایی می جنگیدند، در اوج اقتدار، خرمشهر را آزاد کردند.

طی عملیات آزادسازی خرمشهر که در چهار مرحله اجرا شد، نیروهای مسلح ایران که شامل، ۱۳۵گردان متشکل از ۴۵ گردان ارتش، ۹۰گردان از سپاه و بسیج به علاوه نیروهای ژاندارمری، کمیته انقلاب اسلامی، شهربانی و جهاد سازندگی بودند، در برابر هفت لشکر دشمن به علاوه نیمی از ادوات، توپخانه، امکانات مهندسی و زرهی ارتش عراق قرار گرفتند، ضمن اینکه ارتش عراق با کمک عوارض طبیعی موجود در منطقه (رودخانه کارون، اروند، کرخه، هورالهویزه) به دفاع از موقعیت خود در این عملیات پرداخت.

در این عملیات، عراق برای حفظ خرمشهر هر چه در توان داشت به کارگرفت، چندان که غرب جاده اهواز- خرمشهر را در ابعاد یک کیلومتر از موانعی نظیر خودرو، تیر آهن و حتی دکل های برق را به طور عمود پر کرد و با مین گذاری در این منطقه امکان هلی برد نیروها را غیر ممکن کرد، اما سرانجام با مجاهدت و ایثار رزمندگان اسلام، عراق به دلیل ناتوانی در حفظ برتری نظامی و امید به تحمیل شرایط جدید سیاسی به ایران، ناچار به عقب نشینی از خرمشهر شد.
به این ترتیب، خرمشهر که پس از ۳۵ روز مقاومت، در تاریخ ۴ آبان ماه ۱۳۵۹ اشغال شده بود پس از ۵۷۵ روز در ساعت ۱۱ صبح روز سوم خرداد سال ۱۳۶۱ آزاد شد. ۱۹ هزار اسیر عراقی و ۱۶ هزار کشته و مجروح بخش کوچکی از هزینه ای است که ارتش عراق برای جاه طلبی بزرگ اشغال خرمشهر در جریان عملیات بیت المقدس متحمل شد.

دستاورد بزرگ ایران در آزادسازی خرمشهر این بود که اثبات کرد از قدرتی بزرگ تر از معادلات نظامی و پشتوانه ای به مراتب عظیم تر از مولفه های قدرت استراتژیک در حوزه دفاعی برخوردار استبا این حال دستاورد بزرگ بازپس گیری خرمشهر نه ۳۵۰۰۰ کشته و اسیر عراقی و نه حتی آزادی خونین شهر بود. دستاورد بزرگ تر عملیات بیت المقدس بازگشت روحیه و اعتماد به نفس نیروهای مسلح ایران و تحمیل اضطراب و ترس بر ارتشی بود که ماه ها در پس لرزه های فرار از خرمشهر شب را به صبح می رساند. ایران البته در جریان این عملیات ۶۰۰۰ شهید (۴۴۶۰ شهید سپاه و ۱۰۸۶ شهید ارتش) و ۲۴ هزار مجروح داد. با این حال اثبات کرد که از قدرتی بزرگ تر از معادلات نظامی و پشتوانه ای به مراتب عظیم تر از مولفه های قدرت استراتژیک در حوزه دفاعی برخوردار است.

خرمشهر را خدا آزاد کرد
این جمله تاریخی برای همه مردم ایران آشناست. جمله ای که امام (ره) بعد از پایان عملیات خرمشهر عنوان کرد. دکترین سیاسی و الهی امام(ره) در این میان بسیار قابل تامل است چرا که در کنار حجم کم امکانات و ایثارگری های مردمی و رزمندگان این جمله را عنوان کردند و در حالی که ایران برای شهر خرمشهر شهدای زیادی داد اما امام پیروزی را از جانب خدا دانستند تا فراموش نشود همه چیز به کرم و لطف خداوند متعال بستگی دارد.

شهید جهان آرا در خرمشهر

در میان جمع کثیر شهدای خرمشهر، محمد جان آرا فرمانده سپاه خرمشهر جایگاه ویژه ای در سازماندهی نیروها و انجام عملیات های مختلف داشت.
با شروع جنگ دوشادوش مردم از شهر دفاع کرد. بعد از سقوط خرمشهر و عزل بنی صدر از فرماندهی کل قوا تمامی نیروها یک دل به دشمن یورش بردند. اولین گام آنها شکستن محاصره آبادان بود. این پیروزی در مهر ۱۳۶۰ روی داد. به دنبال این پیروزی در روز هفتم مهر محمد جهان آرا و تعداد دیگری از فرماندهان راهی تهران شدند تا گزارش عملکرد شجاعانه نیروها را به رهبر انقلاب بدهند.

در میانه راه هواپیمای حامل آنها دچار نقص فنی شد و سقوط کرد و جهان آرا و دیگر مسافران هواپیما به شهادت رسیدند.
«ممد نبودی ببینی» یک نوحه است که به مناسبت آزادسازی خرمشهر و به یاد محمد جهان آرا خوانده شده است. شعر این قطعه توسط جواد عزیزی از رزمندگان خرمشهر سروده و نخستین بار توسط حسین فخری همرزم او بر سر مزارش خوانده شد. یک سال بعد اما کویتی پور همزمان با سالگرد آزادسازی خرمشهر، نوحه را اجرا کرد.

روز سوم خرداد روز آزاد سازی خرم شهر بود. ایران غرق شور و اشک بود. جوانان ایرانی در این راه حماسه ها از خود نشان دادند و این حماسه ها را به واسطه خلوص دلهایشان به ثمر رساندند. خیلی از جوان های ایرانی در این راه جانشان را فدا کردند اما محمد جهان آرا نامش به نام آزاد سازی خرمشهر پیوند خورده و مرثیه ای که برای وی سروده شده در واقع تشکر قلبی همه ما ایرانیان است از روح سلحشور او همه شهیدانی که که از کیان ِ ایران زمین دفاع کردند. روح سرسبزشان قرین مهر و آرامش که وطن را از گزند متجاوزان در امان داشتند.