رفتن یا نرفتن، مساله این نیست

کیهان به روحانی پیشنهاد داده که از شرکت در اجلاس سالانه سازمان ملل خودداری کند

گویا سفر به قلب امریکا هراس انگیز است؛ نه برای همه اما دست کم برای «کیهانیان» حضور در یک نشست بین المللی در نیویورک چندان خوشایند به نظر نمی رسد. این موضوع گرچه از خط و ربط همیشگی کیهان مشخص است اما صبح دیروز مدیرمسوول این روزنامه نشان داد که به خصوص این بار بسته پیشنهادی ویژه ای برای حسن روحانی دارد که برای حضور در اجلاس سالانه سازمان ملل مهیا می شود. حسین شریعتمداری در سرمقاله این روزنامه نوشته بود که امسال اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در حالی برگزار می شود که دونالد ترامپ، رییس جمهور امریکا ریاست دوره ای و یک ماهه شورای امنیت سازمان ملل را برعهده دارد. او با این توضیح، پیشنهاد داده « اکنون فرصت مناسبی به دست آمده است که رییس جمهور کشورمان با اعتراض رسمی و آشکار به ریاست ترامپ بر شورای امنیت سازمان ملل متحد از شرکت در مجمع عمومی سالانه این سازمان خودداری کند تا از این طریق و با تحقیر ترامپ، لااقل به بخشی از اهانت های امریکا علیه ایران و مردم ایران پاسخ داده باشد.» شریعتمداری البته در بخش دیگری از سرمقاله مدعی شده که سفرهای همه ساله روحانی دستاوردی نداشته است که حالا با حضور نیافتن او از دست برود. سرمقاله دیروز کیهان البته مورد توجه حسام الدین آشنا، مشاور رییس جمهوری نیز قرار گرفته بود و مثل همیشه در توییتر خود به آن واکنش نشان داد. آشنا در چهار بند توضیح داد که کیهان قدیمی ترین و ارشدترین سخنگوی جریان کوچک ولی قدرتمند «نه به دیپلماسی» در ایران معاصر است. او البته تاکید کرده بود که نمی گویم رییس جمهوری ایران در مجمع عمومی یا شورای امنیت شرکت کند یا نه اما استدلال بیان شده برای عدم حضور در مجمع از ترس امکان حضور در جلسه شورای امنیت غلط است. همچنین بهروز نعمتی، سخنگوی هیات رییسه و از نزدیکان علی لاریجانی نیز در توییتر خود و در واکنش به سرمقاله کیهان نوشت آقای رییس جمهور؛ از شما انتظار می رود که عاقلانه رفتار کرده و به سخنان بی اساس و احساسی اشخاصی که در اقلیت هستند، توجهی نکنید؛ با اقتدار و به پشتوانه رای مردم در مجمع عمومی سازمان ملل حضور یافته و پیام صلح و دوستی مردم ایران را به تمام دنیا مخابره کنید. آنچه صریح و بی پرده کیهان دیروز به روحانی پیشنهاد داد، آیت الله احمد جنتی در افتتاحیه اجلاسیه خبرگان از آن ابراز نگرانی کرده و تلویحا گفته بود که روحانی برای دیدار با ترامپ راهی نیویورک می شود و هشدار داده بود که مقام معظم رهبری مکررا گفته اند هیچ کس حق ندارد با امریکا مذاکره کند. در واقع او در خلال این سخنرانی هشدار داده بود که مبادا کسی از دولت و هیات همراه که راهی نیویورک می شوند خیال خام دیداری یکباره یا تجربه تکرار مکالمه ای تلفنی در سر داشته باشند. این موضوع البته با واکنش محمود واعظی، رییس دفتر رییس جمهوری هم روبه رو شد که دنباله دار بود. واعظی اظهارات آیت الله جنتی را نادرست دانست و دفتر رییس مجلس خبرگان بیانیه داد که واعظی برداشت اشتباه کرده و آیت الله جنتی گفته که ترامپ شیطنت هایی دارد و می خواهد با روحانی دیدار کند و واعظی باید عذرخواهی کند. از آن سو هم واعظی گفته بود لازم نمی داند عذرخواهی کند .



حضور همیشگی و مخالفت های تازه

تمام روسای جمهوری ایران دست کم چند روز پایانی تابستان تا اوایل مهر ماه را در نیویورک گذرانده اند و تنها کسی که راهی امریکا نشده تا به سازمان ملل برود و در میان سران کشورهای جهان سخنرانی کند مهدی بازرگان، نخستین نخست وزیر جمهوری اسلامی است که فرصت کوتاه حضور او در قدرت و جنجال ملاقاتش با کسینجر مجالی برای حضور در عرصه بین المللی برایش باقی نگذاشت. شهید محمدعلی رجایی در قامت نخست وزیر به نیویورک رفت و در جریان سخنرانی اش اعلام کرد، آمده تا ندای مظلومیت ملت مسلمان ایران را به گوش جهان برساند و حتی آثار شکنجه به جا مانده از رژیم پهلوی را به خبرنگاران نشان داد. او با یک سخنرانی ضد امپریالیستی در قلب امریکا بر استقلال کشور تاکید کرد. آیت الله خامنه ای هم در دوران ریاست جمهوری به نیویورک رفت و در نطق خود به مساله رژیم صهیونیستی و همچنین «ارزش های فرهنگی پس از انقلاب» اشاره کرد. آیت الله خامنه ای در سخنرانی خود، صدام را به هیتلر تشبیه می کند و خواستار استفاده از تجربه دادگاه نورنبرگ و طرح تنبیه عراق به عنوان متجاوز به منظور تضمین امنیت منطقه می شود. آیت الله هاشمی رفسنجانی، رییس جمهوری که پس از آیت الله خامنه ای راهی پاستور شد پس از انقلاب هرگز به نیویورک نرفت وتنها رییس جمهوری است که در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی نداشت. البته به گفته محمد هاشمی برادر او عدم حضو رآیت الله هاشمی به دلیل ممانعت هایی در داخل نبوده است اما سیدمحمد خاتمی با طرح گفت وگوی تمدن ها به نیویورک رفت و توانست سال 2001 را به نام طرح خود ثبت کند. رکورددار سفر به نیویورک هم محمود احمدی نژاد است که دست کم 8 بار با اعوان و انصار خود به این ایالت امریکا سفر کرد و هر سال سخنرانی های پرحاشیه ای داشت از جمله سال 89 و 90 که یک بار ماجرای هولوکاست را پیش کشید و بار دیگر از مدیریت جهانی گفت. او به گونه ای سخن گفت که تمامی رسانه ها زیر سوال رفتن جنایت هیتلر یعنی هولوکاست را تیتر خود کردند . روحانی هم در اولین شهریور پس از حضور در پاستور راهی نیویورک شد و طرح «جهان عاری از خشونت» را پیشنهاد داد و هر سال در مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کرده است. با این حساب گرچه ارتباط با امریکا جایی در ایدئولوژی جمهوری اسلامی ندارد و البته تابو محسوب می شود اما سفر به این کشور برای حضور در نشستی بین المللی از اوایل انقلاب با مخالفت جدی مواجه نبوده و همواره روسای جمهوری از این نشست به عنوان تریبونی استفاده کرده اند که می تواند انعکاس دهنده صدای ایران باشد؛ گرچه در هر دوره نماینده یک جریان فکری در ایران پشت تریبون قرار گرفته است.

به نظر می رسد این بار جریانی خاص با وجود علم به اینکه تصمیم گیری در سیاست خارجی در چنین سطحی تنها در اختیار رییس دولت نیست و با وجود مخالفت آشکار رهبر انقلاب و تاکید بر اینکه « نه مذاکره می کنیم، نه جنگ می شود» تلاش دارند با بیان پیشنهاداتی به ظاهر خیرخواهانه به روحانی هشدار دهند. اما بعید است که از این نکته هم بی اطلاع باشند که عدم حضور در این اجلاس تنها وجهه دیپلماتیک ایران را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

مخالفان حضور روحانی در نیویورک در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد مخالف سفرهای هر ساله او به امریکا نبودند، آنها از حضور احمدی نژاد در نیویورک هراسی نداشتند، چون به حد کفایت در سخنرانی های او دیپلماسی ستیزی مقبول این جریان فکری وجود داشت با این حال آنها علاوه بر احتمال دیدار ترامپ و روحانی احتمالا از متنی که قرار است در سازمان ملل قرائت شود نیز نگران هستند. در غیر این صورت ضرورتی نداشت که از رییس جمهور بخواهند فرصت حضور در یک مجمع جهانی را از دست بدهد.