نام فارسى | بتامتازون (سيستمي) | |||
نام انگليسى | BETAMETHASONE (Systemic) | |||
نام تجارى دارو | Betnelan, Betnesol, Celestone, Prelestones, Selestoject | |||
گروه دارويى | ضدالتهاب استروئيدى | |||
گروه شيميايى دارو | گلوكوكورتيكوئيد طولانياثر | |||
مكانيسم اثر | با مهار مهاجرت لكوسيتهاى پليمورفونوكلئر، فيبروبلاستها، معكوسكردن افزايش نفوذپذيرى مويرگى و ثبات ليزوزومي، واكنش التهابى را كاهش ميدهد. | |||
موارد مصرف | مهاركنندۀ ايمني، التهاب شديد، جلوگيرى از سندرم ديسترس تنفسى نوزادان (با تجويز به مادر). | |||
ميزان مصرف | ضدالتهاب: بالغين: خوراكى 0/6 تا 7/2mg روزانه؛ عضلاني/وريدى 0/6 تا 7/2mg روزانه با تزريق در مفصل يا بافت نرم (سديم فسفات). خانم حامله: عضلانى ۱۲گرم ۴۸ـ۳۶ ساعت قبل از زايمان زودرس سپس همين دوز را در مدت 24 ساعت ميدهيم (بتامتازون استات). ديسترس تنفسي: بالغين: 2ml از نمك فسفات سديم وريدى يا عضلانى يكبار در روز. موارد منع مصرف: جنون، حساسيت مفرط، ترومبوسيتوپنى ايديوپاتيك، گلومرولونفريت حاد، آميبيازيس، عفونتهاى قارچي، بيماريهاى برونشيال غيرآسمي، بچههاى زير 12سال، ايدز، سل. |
|||
توضيحات دارو | عوارض جانبي: پوستي: آكنه، تأخير در ترميم زخمها، اكيموز، سوزش، پتشي. دستگاه عصبى مركزي: افسردگي، گُرگرفتگي، عرق كردن، سردرد. قلبى عروقي: هيپرتانسيون، كلاپس عروقي، ترومبوفلبيت، آمبولي، تاكيكاردي، آنژئيت نكروزان، نارسائى احتقانى قلب. خوني: ترومبوسيتوپني. عضلانى اسکلاتي: شکستگي، ضعف، استئوپروز. گوارشي: اسهال، تهوع، نفخ شکم، خونريزى گوارشي، افزايش اشتهاء ، پانکراتيت. چشم، گوش، حلق و بيني: تارى ديد، افزايش فشار داخل کره چشم، افزايش خطر ابتلاء به عفونتهاى قارچي. احتياطات: در حاملگى (گروه C)، ديابت مليتوس، گلوکوم، استئوپورز، اختلالات صرعي، کوليت اولسراتيو، نارسائى احتقانى قلب، مياستنى گراويس، بيمارى کليوي، ازوفاژيت و زخم پپتيک با احتياط مصرف شود. فارماکوکينتيک: نيمه عمر: ۵ـ۳ ساعت (پلاسما)، ۵۴ـ۳۶ ساعت (بافت). دفع: کليوي. تداخلات داروئي: مصرف همزمان باربيتوراتها، فنيتوئين، ريفامپين باعث افزايش متابوليسم و کاهش اثر دارو ميشود؛ مصرف همزمان آمفوتريسين B، کار بنيسيلين، مزلوسيلين، تيکارسيلين، آزلوسيلين و ديورتيک باعث تشديد هيپوکالمى ميشود. ملاحظات پرستاري: پيگيرى آزمايشگاهي: ـ پتاسيم، قند خون، گلوکز ادرارى در درمان بلندمدت؛ هيپوکالمى و هيپرگليسمي. ـ توزين روزانه، در صورت افزايش وزن هفتگى بيشتر از ۵ پوند پزشک را مطلع کنيد. ـ فشار خون هر ۴ ساعت، نبض، در صورت بروز درد قفسه صدرى پزشک را مطلع کنيد. ـ نسبت I&O: نسبت به کاهش دفع ادرارى و افزايش ميزان ادم آگاه باشيد. ـ سطح پلاسمائى کورتيزول در درمانهاى بلند مدت. توصيهها: ـ فقط شکل فسفات سديم آن به شکل وريدى داده ميشود؛ در زمانيکه بيش از يک دقيقه داده شود؛ ميتوان از انفوزيون آن در يک محلول مناسب و بهشکل وريدى استفاده نمود. ـ قبل از مصرف فرم وريدى آن را تکان دهيد. ـ سطح پلاسمائى آن را تيتر کنيد، از حداقل دوز مؤثر استفاده کنيد. ـ فرم عضلانى را در عضلات بزرگ تزريق کنيد، محل تزريق را عوض کنيد، از تزريق در عضله دلتوئيد خوددارى کنيد، از سوزن ۲۱G استفاده کنيد. ـ براى جلوگيرى از ساپرس شدن آدرنال بهصورت تکدوز و صبحها استفاده شود، بهشکل زيرجلدى استفاده نشود، که ميتواند ضايعه بافتى ايجاد کنيد. ـ براى کاهش علائم گوارشى با غذا و شير مصرف شود. روش تهيه / تجويز: ـ در بيمارانى که اختلال بافت استخوانى دارند براى جلوگيرى از شکستگى با احتياط حرکت کنند. ارزيابى باليني: پاسخ درماني: کاهش التهاب. کرختي، خستگي، تهوع، استفراغ، افسردگي، پلياوري، ديسريتمي، ضعف. ادم، هيپرتانسيون، علائم قلبي. وضعيت رواني: احساس، خلق، تغييرات رفتاري، تهاجم. آموزش به بيمار و خانواده: ـ پلاک شناسائى مخصوص دريافت استروئيد را بههمراه داشته باشيد. ـ در صورت کاهش پاسخهاى درمانى پزشک را مطلع کنيد و ممکن است به تغيير دوز نياز پيدا شود. ـ بهعلت خطر ايجاد کريز آدرنال دوز دارو را به يکباره قطع نکنيد. ـ از مصرف ساير داروهاى OTC مثل ساليسيلاتها، فرآوردههائى که براى سرفه بهکار ميبرند و حاوى الکل هستند، و داروهاى ضد سرماخوردگي، مگر با تجويز پزشک خوددارى کنيد. ـ تمام جوانب استفاده از دارو مثل سندرم کوشينگ را به مريض گوشزد کنيد. ـ علائم نارسائى آدرنال مثل: تهوع، بياشتهائي، خستگي، گيجي، تنگى نفس، ضعف، درد مفصل به مريض گفته شود. تداخل با تستهاى آزمايشگاهي: افزايش: کلسترول، سديم، گلوکز خون، اسيد اوريک، کلسيم، گلوکز ادرار. کاهش: کلسيم، پتاسيم، T3, T4، تست برداشت I۱۳۱ توسط تيروئيد، ۱۷ـ هيدروکسيد کلسترول، KSـ۱۷ و PBI ميشود. منفى کاذب: تستهاى حساسيتى جلدي. |
|||