عبارت است از جراحت بافت‌هاى بدن که بر اثر حرارت، مواد شيميائى يا تابش ايجاد مى‌شود. سوختگى‌هائى که بر اثر حرارت مرطوب مثل بخار يا مايعات داغ ايجاد مى‌شود تاول خوانده مى‌شود. سوختگى‌ها از نظر عمق، اندازه و شدت فرق مى‌کنند و ممکن است که علاوه بر پوست قسمت‌هاى زيرين پوست هم آسيب ببينند. اکثر سوختگى‌ها به مراقبت پزشک نياز دارند.
حرارت يکى از معمول‌ترين علل سوختگى است. ساير علل سوختگى عبارتند از تماس با حلال‌هاى شيميائى به‌صورت مايع يا خشک (چه اسيدى و چه بازي)؛ و قرار گرفتن در زير تابش اشعه آفتاب به مدت طولاني.
در مورد سوختگى‌ها خطر عفونت قابل توجه است زيرا که سوختگى سبب کاهش دفاع پوست در برابر باکترى‌ها مى‌شود. هم‌چنين خطر دست دادن شوک هم وجود دارد زيرا که سرم از گردش خون به ناحيهٔ سوختگى تراوش مى‌کند.
- انواع سوختگى:
۱. سوختگى خشک:
شعله، سيگار روشن و وسايل الکتريکى داغ مانند گرم‌کن معمول‌ترين علل سوختگى خشک هستند. اشياء متحرک سريع که با پوست تماس پيدا کنند باعث ايجاد سوختگى خشک سايش مى‌شوند. يا اينکه ممکن است دست روى اشياء حرکت کند که باز هم همين حالت را دارد. مثال بارز اين زمينه سوختگى طنابي است.
۲. تاول‌ها:
حرارت‌هاى مرطوب مانند بخار، آب داغ يا روغن داغ سبب ايجاد تاول مى‌شوند.
۳. سوختگى سرد:
تماس با مواد بسيار سرد مانند اکسيژن مايع و نيتروژن مايع سبب ايجاد سوختگى سرد مى‌شود.
۴. سوختگى شيميائى:
اسيدها و بازهائى که در مواد پاک‌کننده خانگى و صنعتى پيدا مى‌شوند ممکن است بر اثر تماس با پوست ايجاد سوختگى نمايند.
۵. سوختگى جريان برق:
جريان الکتريکى و رعد و برق ايجاد حرارت نموده و باعث سوختگى پوست و اندام‌هاى زيرين آن مى‌شوند.
۶. سوختگى تابشى:
اشعهٔ آفتاب و نور منعکس شده از سطح‌هاى براق (مانند برف) مى‌توانند باعث صدمه به پوست و چشم بشوند. خيلى به‌ندرت ممکن است بر اثر تابش اشعه ايکس سوختگى ايجاد مى‌شود.
- طبقه‌بندى سوختگى‌ها:
سوختگى‌ها را مى‌شود برحسب ناحيه و عمق جراحت طبقه‌بندى نمود. اين دو عامل مشخص مى‌کنند که چه نوع درمانى مورد نياز است و اينکه آيا مصدوم نياز به رفتن به بيمارستان دارد يا نه. به‌هرحال هر مصدومى که دچار سوختگى بيش از ۵/۲ سانتى‌متر مربع شده باشد و علاوه بر سطح پوست، اندام‌هاى زيرين هم آسيب ديده باشند؛ يا سوختگى ناشى از تماس با الکتريسيته باشد مصدوم بايستى نزد پزشک يا به بيمارستان برده شود.
- وسعت ناحيه سوختگى:
وسعت ناحيهٔ سوختگى يک راهنماى مشخص است که بدانيم آيا احتمال دست دادن شوک به مصدوم وجود دارد يا نه. هر چقدر ناحيهٔ بيشترى سوخته شده باشد احتمال شوک بيشتر است چرا که مقدار زيادترى مايع بدن از دست مى‌رود. به‌طور کلى مصدوم بالغى که بيش از ۹ درصد سطح بدن او سوخته باشد به درمان بيمارستانى نياز دارد.
- شدت سوختگى:
سوختگى داراى سه درجه است:
سطحي، متوسط و عميق (سوختگى کاملاً ضخيم). اغلب مشکل است که بتوان به ويژه در مراحل اوليه بين درجات مختلف سوختگى فرق گذاشت. سوختگى شديد حتماً هر سه درجه را به‌همراه خواهد داشت.
۱. سوختگى سطحى:
اين سوختگى فقط لايهٔ بيرونى پوست را شامل مى‌شود و به‌طور کلى سبب ايجاد قرمزي، ورم و حساسيت فوق‌العاده مى‌شود. اين نوع سوختگى معمولاً به‌طور کامل خوب مى‌شود.
۲. سوختگى‌هاى متوسط:
اين سوختگى تشکيل تاول را هم شامل مى‌شود. ناحيه اطراف سوختگى ورم مى‌کند و قرمز مى‌شود. اين سوختگى‌ها ممکن است توليد عفونت کند بنابراين به مراقبت پزشکى نياز دارد.
۳. سوختگى‌هاى عميق:
اين نوع سوختگى‌ها تمام لايه‌هاى پوست را شامل مى‌شود. پوست رنگ‌پريده به‌نظر مى‌آيد و گاهى اوقات نيم‌سوز مى‌شود. اين سوختگى‌ها تقريباً بدون درد هستند. زيرا که عصب‌هاى آن ناحيه صدمه ديده‌اند. سوختگى‌هاى عميق هميشه به مراقبت پزشکى نياز دارند.
- تاول‌ها:
تاول‌ها حباب‌هاى نازکى هستند که بر اثر سايش يا حرارت روى پوست آسيب‌ديده شکل مى‌گيرند. علت تشکيل آنها، ترشح مايع (سرم) از بافت‌ها به زير پوست ناحيهٔ سوختگى مى‌باشد.
در خلال بهبودى پوست جديدى در انتهاى تاول زير سرم شکل مى‌گيرد، سرم مجدداً جذب شده و سرانجام لايهٔ بيرونى پوست مى‌اندازد.
هيچ‌وقت تاول‌ها را نترکانيد، چون با اين کار خطر عفونت را زياد مى‌کنيد.
ناول‌ها به درمان خاصى نياز ندارند، مگر آنکه بترکند يا احتمالاً صدمهٔ بيشترى ببينند. در غير اين‌صورت، روى تاول را با باندى که خوب اطراف تاول‌ها را بگيرد پانسمان کنيد.
