اين قانون در بهمن ۱۳۶۶ در چهار فصل، سيزده ماده و نه تبصره به تصويب رسيده و موارد زير را بررسى کرده است:
- اهداف اساسى وزارت آموزش و پرورش
- محدودهٔ کلى وزارت آموزش و پرورش
- اصول، مبانى و خط‌مشى کلى وزارت آموزش و پرورش
- وظايف وزارت آموزش و پرورش.
براساس مفاد اين قانون، وزارت آموزش و پرورش، مسئوليت برنامه‌ريزي، سازماندهي، رهبري، هماهنگى و نظارت بر امور آموزشى و پرورشى دوره‌هاى پيش‌دبستاني، دبستاني، راهنمائى تحصيلي، متوسطه و مراکز وابسته به‌خود را در سراسر کشور به‌عهده دارد.
در اين قانون تقويت و تحکيم مبانى اعتقادى و معنوى دانش‌آموزان از طريق تبيين و تعليم اصول و معارف احکام دين مبين اسلام و مذهب حقه جعفرى اثنى‌عشرى براساس عقل، قرآن و سنت معصومين (ع)، يکى از هدف‌هاى اساسى وزارت آموزش و پرورش ذکر و محدودهٔ فعاليت آن در دو بخش کلي، آموزش عمومى و آموزش نيمه‌تخصصي، مطرح شده است. اين قانون به زمينه‌هاى جلب مشارکت مردم در امر آموزش و پرورش از هر طريق ممکن تأکيد و اين وزارتخانه را به تشکيل شوراى عالى و شوراهاى منطقه‌اى آموزش و پرورش مکلف کرده است.
- اهم وظايف:
به‌موجب اين قانون، براى وزارت آموزش و پرورش ۲۷ وظيفه تعيين شده است که بعضى از آنها عبارتند از:
۱. تشکيل شوراى عالى آموزش و پرورش براساس قانون (مصوب ۲۷/۱۱/۱۳۵۸) و اصلاحيه‌هاى آن
۲. تشکيل شوراهاى منطقه‌اى که حدود وظايف و اختيارات آن به تصويب مجلس شوراى اسلامى خواهد رسيد
۳. هماهنگى با وزارتخانه‌هاى فرهنگ و آموزش عالي، بهداشت، درمان و آموزش پزشکى و ساير دستگاه‌هائى که به‌نحوى در امر آموزش دخالت دارند به منظور هماهنگ کردن آموزش‌ها در چارچوب نظام آموزشى کشور
۴. تهيه و پيشنهاد برنامه‌هاى ميان‌مدت و بلندمدت در جهت تأمين اهداف آموزش و پرورش
۵. زير پوشش قراردادن کليه کودکان لازم‌التعليم و تقويت نهضت سواد‌آموزى
۶. تأمين نيروى انسانى آموزشى و پرورشى وزارت آموزش و پرورش از طريق ايجاد دانشسراها و مراکز تربيت‌معلم و آموزشکده‌هاى فنى و حرفه‌اى
۷. تأمين آموزش و پرورش رايگان براى همهٔ مردم تا پايان دورهٔ متوسطه
۸. آموزش مستمر معلمان و کارکنان وزارت آموزش و پرورش به‌منظور ارتقاء سطح توانائى شغلى آنان
۹. تأليف، چاپ و توزيع کتاب‌هاى درسى و نشريات کمک آموزشى براساس برنامه‌ريزى‌هاى زمان‌بندى شده در چارچوب نظام آموزشى با رعايت اصل پانزده قانون اساسى جمهورى‌اسلامى ايران و با رعايت بافت متناسب زندگى روستائي، عشايرى و شهرى
۱۰. نظارت بر اجراء صحيح و دقيق کليه آئين‌نامه‌ها و سنجش و ارزيابى نتايج حاصل از برنامه‌ها
۱۱. ارتباط مستمر با اولياء دانش‌آموزان و استمداد از آنها در تعليم و تربيت با توجه به نقش عظيم خانواده در اين امر خطير
۱۲. توجه لازم به هنر و تلطيف ذوق و عواطف دانش‌آموزان، پرورش خلاقيت‌هاى هنرى آنان و نيز استفاده از هنر در فعاليت‌هاى آموزشى و تربيتى
۱۳. برنامه‌ريزى و اجراء برنامه‌هاى جاذب و متنوع به منظور استفادهٔ مفيد و سازنده از اوقات فراغت دانش‌آموزان در محدودهٔ اعتبارات مصوب دستگاه‌هاى اجرائى ذى‌ربط با استفاده از کمک‌هاى مردمى.
اهداف اساسى وزارت آموزش و پرورش
- مادهٔ ۱:
تقويت و تحکيم مبانى اعتقادى و معنوى دانش‌آموزان از طريق تبيين و تعليم اصول و معارف احکام دين مبين اسلام و مذهب جعفرى اثنى‌عشرى براساس عقل، قرآن و سنت معصومين (ع).
- تبصرهٔ ۱:
وزارت آموزش و پرورش موظف است طبق اصل ۱۲ قانون اساسى در مناطقى که پيروان ديگر مذاهب اسلامى سکونت دارند ترتيبى اتخاذ نمايد که آموزش تعليمات دينى دانش‌آموزان مطابق فقه مذهب آنان باشد.
- تبصرهٔ ۲:
اقليت‌هاى دينى طبق اصل ۱۳ قانون اساسى در تأليف کتب درسى دينى و تدريس آنها براساس کتب دينى و آئين و سنت خود در مدارس خود با نظارت وزارت آموزش و پرورش آزاد هستند.
- مادهٔ ۲:
۱. رشد فضايل اخلاقى و تزکيهٔ دانش‌آموزان بر پايهٔ تعاليم عاليه اسلام
۲. تبيين ارزش‌هاى اسلامى و پرورش دانش‌آموزان براساس آنها
۳. تقويت و تحکيم روحيهٔ اتکاء به خدا و اعتماد به‌نفس
۴. ايجاد روحيه تعبد دينى و التزام عملى به احکام اسلامى
۵. ارتقاء بينش سياسى براساس اصل ولايت فقيه در زمينه‌هاى مختلف، جهت مشارکت آگاهانه در سرنوشت سياسى کشور
۶. ايجاد زمينه‌هاى لازم براى حفظ و تداوم استقلال فرهنگي، اقتصادى و سياسى از طريق آشنا ساختن دانش‌آموزان به علوم، فنون، صنايع و حرف مورد نياز جامعه براساس اولويت‌هاى موجود در کشور
۷. شناخت، شکوفا کردن و پرورش استعدادهاى دانش‌آموزان و تقويت روح بررسى و تتبع و تحقيق و ابتکار و خلاقيت در تمام زمينه‌هاى علمي، فني، فرهنگى و علوم اسلامى با تأکيد بر نفى روحيهٔ مدرک‌گرائى
۸. رشد دادن و تقويت روحيهٔ عدالت‌پذيرى و عدالت‌گسترى و ظلم‌ستيزى و مبارزه با تبعيضات ناروا و حمايت از مظلومين و مستضعفين
۹. تقويت روحيهٔ دعوت به خير، امر به معروف و نهى از منکر به‌عنوان وظيفه‌اى همگانى و متقابل
۱۰. ايجاد روحيهٔ پاسدارى از قداست و استوارى بنيان و روابط خانواده براساس تعاليم عاليه اسلام
۱۱. ايجاد روحيهٔ احترام به قانون و التزام به اجراء آن و حمايت از برخوردارى عموم مردم از حقوق قانونى خويش
۱۲. ايجاد و تقويت روحيهٔ اخوت اسلامى و تعاون عمومى و انفاق و ايثار
۱۳. ايجاد روحيهٔ صرفه‌جوئى و قناعت و پرهيز از اسراف و تبذير و مصرف‌زدگى
۱۴. تقويت حس مسئوليت و اهتمام به امور مسلمين و پايبندى به نظم و انضباط.
محدودهٔ کلى وزارت آموزش و پرورش
- مادهٔ ۳:
آموزش و پرورش به دو بخش کلى آموزش عمومى و آموزش نيمه‌تخصصى به‌شرح زير تقسيم مى‌شود و وزارت آموزش و پرورش که از اين پس وزارت ناميده مى‌شود عهده‌دار اجراء آن خواهد بود:
- آموزش عمومى شامل ايجاد مهارت لازم در امر خواندن و نوشتن، آموزش مبانى اعتقادي، اخلاقي، اجتماعي، علمى و هنرى در حدى که هر فرد به‌طور عام به آن احتياج دارد.
- آموزش نيمه تخصصى به دو بخش علمى و علمى - عملى (فنى و حرفه‌اي) به‌شرح ذيل تقسيم مى‌شود:
۱. آموزش علمي، عبارت است از آموزش‌هائى که با توجه به اهداف آموزش‌هاى دورهٔ متوسطه ضمن تکميل آموزش‌هاى عمومى با فراهم‌آوردن مبانى و زمينه‌هاى فراگيرى علوم نظري، فرد را از طريق تقويت روحيهٔ استدلال و تفکر با مبادى علوم و فنون آشنا و او را براى طى مدارج عاليه آماده مى‌سازد.
۲. آموزش علمى - عملى (فنى و حرفه‌اي) عبارت است از آموزش‌هائى که فرد را برمبناى تعليم مهارت‌هائى که جنبهٔ کاربردى و عملى دارد، جهت احراز شغل يا حرفهٔ معينى آماده مى‌سازد و يا بر کارآئى و توانائى افراد شاغل به فنون و حرف مى‌افزايد.
- تبصرهٔ ۱:
جهت اشاعهٔ آموزش‌هاى علمى - عملى (فنى و حرفه‌اي) و ايجاد جاذبه براى ورود به اين آموزش‌ها امکان ادامه تحصيل فارغ‌التحصيلان اين بخش تا عالى‌ترين سطوح آموزشى بايد فراهم گردد.
- تبصرهٔ ۲:
کليهٔ وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتى موظف هستند در جهت تأمين مفاد اين ماده در چارچوب ضوابط کلى آموزشى کشور با وزارت همکارى نمايند.