اِبْنِ سُلَیْم، عبدالله بن احمد بن سلیم اسوانی، داعی فاطمی. از تاریخ تولد و وفات وی اطلاعی در دست نیست، ولی بازدیدی که در 365ق/975م از شهر المریس به عمل آورده (فضل حسن، 38 )، حکایت از آن دارد که در سدهٔ 4ق/10م، میزیسته است. ابوالحسن معروف به جوهر صِقِلّی (یا جوهر رومی، د 381ق/991م) او را برای انجام دادن مأموریتی به نوبه فرستاد. ابن سلیم، شاه نوبه را متقاعد کرد که پرداخت و تحویل بَقْط را (بقط، اسیران یا اموالی را میگفتند که از سرزمین نوبه همه ساله برای حاکم مصر فرستاده میشدند، به شرطی که میان آنان و مسلمانان صلح برقرار باشد: مقریزی، 3(2)/289، 296) که مدتی مسکوت و متروک مانده بود، از سر گیرد ( 2 .(EIبا افزایش توجه اعراب به سودان و رواج یافتن مراوده و روابط بازرگانی در صحرای شرقی عدّهٔ زیادی از این منطقه بازدید کردند، و ابن سلیم نیز جزو نخستین گروه بازدید کنندگان بود (فضل حسن، .(183 وی به نوبهٔ جنوبی یا عَلوه مسافرت کرد، ولی برای بازدید او از سرزمین بُجه (یا بجا) دلیلی در دست نیست ( 2 .(EIابن سلیم مشاهداتش را از سفرهای خود یادداشتکرده و وقایعتاریخی مربوط به مسلمانان نوبهای را در قرون اولیهٔ اسلامی ثبت کرده است (فضل حسن، .(190 تنها اثر ابن سلیم کتاب اخبار النّوبهٔ و المُقُرّهٔ و عَلَوهٔ و البُجهٔ و النّیل (مقریزی، 3(2)/252؛ I/410 S, است، که اصل آن از میان رفته و فقط قسمتهایی از این کتاب را مقریزی در کتاب الخطط و ابن ایاس در نشق الازهار فی عجایب الاقطار نقل کردهاند (قس: 2 .(EIمقایسهٔ این دو اثر به روشنی معلوم میسازد که نوشتهٔ ابن ایاس خلاصهای از نوشتهٔ مقریزی است (فضل حسن، همانجا؛ قس: مقریزی، 3(2)/252-254). با اینهمه بخشهای موجود، هنوز هم یکی از مآخذ معتبر دربارهٔ سرزمینهای شرقی سیاهان است ( 2 .(EIابن سلیم در تألیف خود از فواصل آبادیها، غذای ساکنان، نحوهٔ معاملات پایاپای، کیفیت ادارهٔ شهرها (مقریزی، همانجا)، عجایب مناطق و سواحل رود نیل، گیاهان، درختان، حیوانات نادرالوجود مانند تمساح و اسب آبی و جز اینها بحث کرده است (همو، 1(1)/282- 283). به طور کلی میتوان گفت نوشتههای ابن سلیم مشتمل بر چهار نوع اطلاعات است: 1. شرح و وصف جغرافیایی شامل بررسیهایی در مورد شهرها و ساکنان، رودها و کشت و زرع مناطق مورد بحث؛ 2. رویدادهای زمان ابن سلیم که مبتنی بر مشاهدات شایان توجه اوست شامل: باورهای مذهبی، قوانین، نفوذ مسلمانان در المریس و علوه؛ 3. مطالب و سوابق تاریخی در زمینهٔ روابط اولیه بین مسلمانان و ساکنان سودان به ویژه دربارهٔ بجه. گمان میرود ابن سلیم آشنایی نسبتاً خوبی با ادبیات تاریخی سودان داشته است؛ 4. حکایت انواع مختلف افسانههایی که از مناطق و منابع گوناگون سرچشمه گرفته است (فضل حسن، .(191-192