اِبْنِ جَوصا، ابوالحسن احمد بن عمیر بن یوسف بن موسی دمشقی (د 320ق/932م)، محدث. او مولای بنی هاشم و به روایتی مولای محمد بن صالح بن بیهس کلابی بود و در زمان خود از ارکان حدیث شمرده میشد (ابن عساکر، 7/91). در شام و مصر به تحصیل حدیث پرداخت (ذهبی، تذکره، 3/795)، چنانکه او را در شام برابر ابن عُقده در کوفه گفتهاند (ابن عساکر، 7/97). از مشایخ وی میتوان از زبیر بن بکار، ابوتقی هشام بن عبدالملک و محمد بن وزیر (ابن ماکولا، 3/200؛ ابن عساکر، 7/91-92) و ابوجعفر احمد فارسی (ابن عساکر، 7/74) نام برد. از راویان مشهور وی کسانی مانند: سلیمان بن احمد طبرانی (طبرانی، 1/16) و عبدالله بن عدی جرجانی (ابن عدی، 2/858) بنا به اظهار خودشان، و نیز ابو حاتم محمد بن حبّان بُستی و ابوبکر محمد بن ابراهیم بن مقری و ابوعلی حسین بن علی نیشابوری قابل ذکرند (سمعانی، 3/414). ابن عساکر در تاریخ دمشق از 52 تن مشایخ و 24 تن راویان وی نام برده و چند حدیث به واسطه از وی نقل کرده است (ص 77- 95). یاقوت نیز از تعداد کثیری از مشایخ و راویان وی نام برده است (1/615، 675، جم، 2/27، 33، جم، 3/120، 153، 281، 4/727، 859). برخی از رجالیان چون طبرانی وی را توثیق کرده (ذهبی، سیر، 15/16) و برخی چون دارقطنی او را ضعیف شمردهاند (ابن عساکر، 7/98). از آثار او حدیث ابن جوصاستکه جزئی از آن در کتابخانهٔ ظاهریه (سواس، 298) موجود است. کتابی به نام مسند به او منسوب است که زبیدی از آن نام برده است (4/277) و نیز موطأ، مالک را به روایت ابن وهب و ابن قاسم جمع کرده است (ذهبی، سیر، 8/78).