اِبْن‌ِ اَهْدَل، ابوبکر بن ابی‌القاسم بن احمد بن محمد یمنی (984- 1035ق/1576-1626م)، زاهد، مدرس، مفتی و شاعر، وی از خاندان اهدل بود که در تاریخ به تصوف و تفقه شهرت دارند و سلسله نسبش با اختلاف روایات، به عون بن موسی کاظم(ع) می‌رسد (محبی، 1/64، 67). خود وی زندگی نامه‌اش را در کتابی به نام نفحهٔ المندل درج کرده و در آن زادگاه خویش را حلّهٔ شام، که آرامگاه نیاکانش در آن قرار داشته، ذکر کرده است (همو، 1/67؛ نامهٔ دانشوران، 6/271-272). وی، به تصریح خود، در ذیحجهٔ 988/ژانویهٔ 1581 همراه پدر از حله به قریهٔ سلامه رفت و در آنجا قرآن را از شیخ صالح احمد بن ابراهیم مزجاجی فراگرفت، تا آنجا که حافظ و قاری و معلم قرآن شد، سپس عازم زبید گردید. در آنجا فقه را از محمد بن عباس و نحو را از محمد بن یحیی آموخت و از مشایخ وقت هم چون تاج‌الدین نقشبندی شفاهاً و کتباً اجازه دریافت داشت (محبی، 65 -66؛ نامهٔ دانشوران، 272-273). آثار: عناوین آثار منظوم و منثور او که در منابع مختلف ذکر شده به قرار زیر است: 1. الاحساب العلیهٔ فی الانساب الاهدلیهٔ که تاریخ خاندان اوست (بغدادی، 1/32)؛ 2. الدّرهٔ الباهرهٔ فی التحدث بشی‌ء من نعم‌الله الباطنهٔ و الظاهرهٔ که در آن ضمن شرح فوائد تصنیف، به پاره‌ای آثار خود نیز اشاره کرده است (نامهٔ دانشوران 6/274؛ بغدادی، 1/456)؛ 3. اصطلاحات الصوفیهٔ، که منظوم است (کحاله، 3/69)؛ 4. البیان و الاعلام بمهمات احکام ارکان الاسلام (بغدادی، 1/207)؛ 5. التعلیق و المضبوط فیما للوضوء کالغسل من الشروط (بغدادی، 1/298)؛ 6. شرحان علی قصیدهٔ ابن بنت المیلق؛ 7. منظومهٔ فی السواک؛ 8. نظم التحریر فی الفقه؛ 9. نظم‌التحفهٔ؛ 10. نظم‌الورقات (نامهٔ دانشوران، 6/274)؛ 11. نفحهٔالمندل فی تراجم‌سادهٔالاهدل (بغدادی،2/671؛ بستانی، 2/357؛کحاله،3/69)؛ 12. الوفود ( بستانی، 2/352).
