اِبْن‌ِ کال، ابوعبدالله محمد بن محمد بن هارون بزّاز حِلّی (ذیحجهٔ 515 - ذیحجهٔ 597/ فوریهٔ 1122 - سپتامبر 1201)، مقری، محدّث و مفسّر امامی. شهرت او در برخی از منابع (مثلاً ورام، 1/23؛ ذهبی، العبر، 3/120؛ قس: ابن نقطه، 1/213) به صورت «ابن الکیال» و گاه به شکلهای محرّف «ابن الکمال» و «ابن الکامل» ضبط شده است (نک: ابن طاووس، 595؛ ذهبی، تذکرهٔ، 4/1348؛ دربارهٔ صورتهای گوناگون کلمه، نیز نک: آقابزرگ، 287- 288). از آنجا که وی برای گذران زندگی به پیشهٔ بزازی می‌پرداخته به «بزاز» نیز شهرت یافته است (ذهبی، المختصر، 70). در منابع قدیم‌تر به مذهب او اشاره‌ای نرفته است، اما برخی منابع متأخر شیعی او را در زمرهٔ امامیه شمرده‌اند، و قراینی بر این امر گواهی دارد (مثلاً نک: حرعاملی، 2/311؛ قس: کتاب سلیم بن قیس، 63). وی در بغداد به دنیا آمد و در حلّه پرورش یافت. سپس برای کسب علم به بغداد بازگشت و در آنجا از ابوالعلاء همدانی، ابوالکرم شهرزوری، سبط خیاط ودَعوان بن علی جُبّی قرائت آموخت و از جمعی از مشایخ استماع حدیث کرد. پس از آن به حلّه بازگشت و به تعلیم قرائت و حدیث پرداخت (منذری، 1/403-404؛ ابن ساعی، 9/72؛ ذهبی، المختصر، همانجا). ابن کال همچنین در موصل از یحیی ابن‌سعدون قرطبی‌قرائت و حدیث‌فراگرفت (منذری،ذهبی،همانجاها). علاوه بر اینها، از نظام الشرف ابوالحسن عریضی، علی بن عبدالسید بن صباغ و فضل بن سهل اسفراینی نیز استفاده کرده است ( کتاب سلیم بن قیس، ورام، منذری، همانجاها). از جمله شاگردان و راویان وی ورام بن ابی فراس، ابوالحسن علی ابن خیاط، شریف محمد بن عمر داعی و ابن دبیثی را می‌توان نام برد. شخص اخیر ابن کال را در واسط و حلّه ملاقات کرده و قرائات دهگانه را نزد وی خوانده است (ذهبی، المختصر، همانجا؛ ابن جزری، النشر، 1/92؛ صاحب معالم، 106/23؛ قس: ذهبی، معرفهٔ، 2/543). وی همچنین از مشایخ‌ِ اجازهٔ محمد بن جعفری مشهدی بوده است (صاحب معالم، همانجا). ابن کال به عنوان حلقه‌ای مؤثر در سلسلهٔ انتقال قرائات جای دارد. او افزون بر قرائات مشهور به قرائات شاذ نیز توجه داشته است (ذهبی، معرفهٔ، همانجا؛ ابن جزری، غایهٔ، 2/256). در اجازهٔ صاحب معالم (همانجا) نام 3 اثر از او آمده است که نسخه‌ای از آنها در دست نیست: مختصر التبیان فی تفسیر القرآن، متشابه القرآن، اللحن الخفی و اللحن الجلی. ابن کال سرانجام در حلّه وفات یافت (ذهبی، المختصر، همانجا).