اِبْنِ قائِدِ اَوانی، محمد (مق 584ق/1188م)، یکی از عرفای سدهٔ 6ق/12م و اهل اوان (در نزدیکی بغداد). از زمان تولد و اوایل کار و تحصیلات او اطلاعی در دست نیست. او را از اصحاب عبدالقادر گیلانی (471-561ق/1078-1166م) شمرده (ابن عربی، 3/256؛ جامی، 525) و صاحب کرامات و اشارات گفتهاند (صفدی، 4/352). به گفتهٔ ابن عربی، ابن قائد از «افراد» بوده (3/189) و در تعریف افراد، آوردهاند که صاحبان این مقام از حکم قطب خارجند و قطب هیچ تصرفی در امر آنان ندارد (همو، 3/255). عبدالقادر گیلانی، به مقام ابن قائد، شهادت داده و او را «مفرد الحضرهٔ» مینامیده است (جامی، همانجا). ظاهراً ابن قائد در اواخر عمر، زمینگیر شده بود، چنانکه او را با تخت روان به مسجد میبردند. صفدی ضمن اشاره به این نکته، به ذکر سال آخر عمر ابن قائد و چگونگی قتل وی به دست اسماعیلیان میپردازد. به گفتهٔ همو (همانجا) در این سال (584ق)، یک تن از مبلغان اسماعیلیه از طرف سنان بن سلیمان (528 - 588ق)، داعی اسماعیلیه در عراق و شام، به اوان آمده و در مسجدجامع به بدگویی از صحابه پرداخته بود. ابن قائد در همان محل او را مورد اعتراض قرار داد و مردم را بر وی شوراند. سنان بن سلیمان که در مقام تلافی برآمده بود، دو تن از یاران خود را در لباس صوفیه به رباط ابن قائد فرستاد و این دو تن پس از 9 ماه زندگی در این محل، در یک روز جمعه و در فرصتی مناسب، ابن قائد و خادم او کشتند.