اِبْنِ فَصیح، ابومحمد عبدالله بن احمد، ملقب به جلالالدین (702- 745ق/1303-1344م)، ادیب، نحوی و فقیه حنفی. از نسبت همدانی وی چنین برمیآید که اصل و نسبش ایرانی است (نک: ابن حجر، 3/14). وی در کوفه پرورش یافت، اما دوران جوانی خویش را در بغداد گذراند و از کسانی چون ابن دوالیبی و علی بن عبدالصمد بن ابی الجیش حدیث شنید، سپس به همراه پدرش به دمشق رفت و در آنجا نیز نزد دانشمندانی چون جزری و ذهبی به فراگیری حدیث پرداخت (صفدی، 17/61؛ ابن حجر، 3/15). سعید بن عبدالله دهلی از شاگردان او بوده و از وی روایت کرده است (ابن رافع، 65). ابن حجر (همانجا) مهارت وی را در نظم و نثر ستوده و چنانکه از عناوین برخی از آثار او پیداست، در علم قرائات نیز مهارت داشته است (نیز نک: کحاله، 6/28؛ زرکلی، 4/68). آثار: 1. عمدهٔ القراء و عدهٔ الاقراء فی الفرق بین ظاءات القرآن وضاداته، قصیدهای است مرکب از 27 بیت به همراه شرح آنها. وی در ابیات نخستین قصیده، واژههایی از قرآن را که حرف ظا در آنها به کار رفته، آورده است و در ادبیات بعدی به برخی الفاظ مشابهی که در قرآن به کار رفته و تنها در ظا و ضاد اختلاف دارند و اغلب با هم اشتباه میشوند، پرداخته است ( مجلهٔ، 30/(2)/610 -611). نسخههای این اثر در کتابخانههای مختلف از جمله دارالکتب مصر، اوقاف بغداد، برلین، دانشگاه پرینستون و ظاهریه موجود است (همانجا؛ .(GAL,II/214 2. مستحسن الطرائق فی نظم کنز الدقائق. از این اثر تنها یک نسخه در ازهریه موجود است (ازهریه، 2/269). به گزارش برخی منابع کهن (نک: ابن رافع، همانجا) وی دو قصیده نیز در مدح رسول اکرم(ص) و نیز قصیدهای با عنوان عقد الدر فی عقدالحر داشته که از هیچیک از آنها اثری بر جای نمانده است.