اِبْنِ فُرات، عزّالدین عبدالرحیم بن محمد بن عبدالرحیم (759- 16 یا 26 ذیحجهٔ 851ق/1357-22 فوریه یا 3 مارس 1448م)، محدث و قاضی حنفی مصر و فرزند ابن فرات مورخ. وی در قاهره چشم به جهان گشود و در همانجا رشد یافت. ضمن حفظ قرآن، دو متن مهم فقه حنفی، العمدهٔ و البدایهٔ، را نیز حفظ کرد. از 771ق به بعد دانش خود را بر فقیهان مذاهب اربعهٔ اهل سنت عرضه داشت و از سراجالدین هندی و شمسالدین طرابلسی (از حنفیان)، بلقینی و ابن ملقن (از شافعیان)، ابن مرزوق کبیر و برهانالدین اخنایی (از مالکیان) و علاءالدین کنانی و شمسالدین زرکشی (از حنبلیان) اجازه دریافت کرد (سخاوی، الضوء، 4/186، طبقات، 128، التبر، 193). او فقه حنفی را از قاضیان آن مذهب چون شرفالدین ابن منصور، جمالالدین ملطی و دیگران، نحو را از محبالدین ابن جمالالدین ابن هشام و برهانالدین دجوی و شرح الفیهٔ زینالدین عراقی را (در علم حدیث) از خود او آموخت و نکت وی را نیز نزد ابن صلاح خواند. ابن فرات سخت تحت تأثیر شخصیت زینالدین عراقی بود، از او با لقب شیخ و امام یاد میکرد و بخش قابل توجهی از امالی او را نیز تحریر نمود (همو، الضوء، طبقات، همانجاها). وی همچنین از حسین بن عبدالرحمان تکریتی، مجدالدین اسماعیل حنفی، جمالالدین رشیدی و دیگران استماع حدیث نمود (همو، الضوء، 4/186-187، طبقات، 129، التبر، 193) و از قریب 230 شیخ اجازهٔ روایت گرفت که در روایت از اکثر این مشایخ متفرد است. با اینکه ابن فرات بسیاری را علم حدیث آموخت، از وی کم روایت شده و از این رو سخاوی اصحاب وی را مورد نکوهش قرار داده است (همو، التبر، 194، الضوء، طبقات، همانجاها). ابن فرات از 811ق به بعد به نیابت از امین طرابلسی عهدهدار قضا گردید. همچنین از ظواهر امر برمیآید که به جانشینی مجدالدین اسماعیل نیز نایل آمده است (سخاوی، الضوء، همانجا). اثر موجود وی تلخیصِ شرح منظومهٔ ابن وهبان در فقه حنفی با عنوان نخبهٔ الفوائد من عقد القلائد فی حل قید الشرائد و نظم الفرائد است که نسخههای آن در مصر و استانبول وجود دارد (خدیویه، 3/142؛ ، TS شم GAL,S, 3993 .(II/95; به ابن فرات دیوانی هم نسبت دادهاند که نسخهای از آن در برلین نگاهداری میشود. ( آلوارت، شم .(7900 او اثر دیگری نیز تحت عنوان تذکرهٔ الانام فی النهی عن القیام، داشته است (حاجی خلیفه، 1/385). گفتهاند آثار علمی ابن فرات از جهت بیان و عربیت ضعیف بوده است (سخاوی، الضوء، 4/188، طبقات، 13).